Asya'da satranç tahtası! Dost ülke Pakistan’a karşı Ali Cengiz oyunları

Asya'da satranç tahtası! Dost ülke Pakistan’a karşı Ali Cengiz oyunları

SELMA SAVCI

Hindistan'ın Pakistan topraklarına karşı gerçekleştirdiği saldırıların ardından son olarak her iki kanattan da ateşkes açıklaması yapılsa bile kaybedilen canların geri dönüşü yok maalesef… Yine bir stratejik hamleler bütünü ve geldiğimiz noktada ise pabucun pahalı geldiğini anlayan yönetimler arkalarındaki güçlerin söylemleriyle ateşkes ilan ettiler neyse ki…

Elbette iki Asya ülkesinin savaşması ve sonrasında ateşkes gelse bile aslında her iki ülkenin de ardında büyük güçlerin savaştığını görmemek için herhalde kör olmak gerek…

Hatırlayalım; Hindistan ile Pakistan arasında 2019 yılında yaşanan son askeri çatışmada, her iki ülkenin nükleer silahlarında yaşanan hareketlilik, ABD’li yetkilileri alarma geçirmişti. Dönemin Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, anılarına göre gece yarısı uykusundan uyandırılmış, tarafları nükleer savaşa hazırlanmadıklarına dair ikna etmek için telefon diplomasisi yürütmüştü.

WSJ'nin yaptığı habere göre ise de Hindistan, geleneksel olarak tarafsız bir ülke olmasına rağmen son yıllarda ABD ve Batı’ya yakınlaşarak bu ülkelerden milyarlarca dolarlık silah tedarik etti. Soğuk Savaş döneminin başlıca tedarikçisi olan Rusya’dan yapılan düşük maliyetli silah alımlarıysa ciddi ölçüde azaldı. ABD’nin Afganistan’daki savaşın ardından Pakistan’a olan ilgisinin azalmasıyla, İslamabad yönetimi de yüzünü Pekin’e çevirdi. Pakistan’ın askeri ekipmanlarının yüzde 80’i artık Çin’den geliyor.

Bu değişimler, Güney Asya’daki en uzun soluklu ve çözülmesi en zor çatışmaya süper güç siyasetini doğrudan sokmuş oldu. Gördüğünüz üzere her iki ülkenin ardından küresel süper güçler ABD ve Çin çıktı… Her defasında birbirlerine sopa sallayan Şi ve Trump’ın bu konuda savaşın hangi boyutlarda olduğunu bizler için gösterdiğini de iyi okumak lazım…

Washington, Çin’e karşı stratejik ortak olarak Hindistan’la ilişkilerini derinleştirirken; Pekin, Hindistan’ın Batı’ya yakınlaşmasına karşı Pakistan’la ilişkilerini daha da güçlendirdi. Çin, Pakistan’ı “sarsılmaz dost ve her koşulda stratejik ortak” olarak tanımladı doğal olarak…

Her defasında ekonomik bir savaş içerisinde olan ABD ve Çin’in türevleri olan ülkelerden Pakistan ve Hindistan’ın bu denli ortalığı kasıp kavurması ilerleyen günlerde bize daha derin argümanlar verecektir kanısındayım…

ABD ile Çin arasında artan ticaret savaşı ve diplomatik soğukluk, bu karmaşık tabloyu daha da tehlikeli hale getirecektir. Bu jeopolitik gerilimin’in Asya’daki savunma ve hava şirketlerinin de ceplerini doldurduğunu da haliyle görüyoruz. Alınan hisse alımları şirketlerin hisselerindeki yükselişler yine birilerinin doğrudan ceplerini doldurmaya aday hareketler olarak karşımızda…

AA muhabirinin savunma sanayi şirketlerinin borsalardaki 6-7 Mayıs tarihlerindeki fiyat hareketlerinden derlediği verilere göre bu dönemde yatırımcısına Güney Koreli şirketler Hanwha Aerospace yüzde 8,8, HLB Co yüzde 2,4 kazandırdı. Japon Mitsubishi Heavy'nin hisseleri yüzde 1,9 yükseldi. Diğer bir Güney Koreli şirket HD Hyundai Heavy Industries Co yüzde 1,7, Singapur merkezli Singapore Technologies Engineering yüzde 1,3 Çinli AVIC Xi'an Aircraft Industry Group Company yüzde 1 kazandırdı.

Bölgede jeopolitik risklerin artmasının, Asya'daki savunma sanayi şirketlerini, savunma harcamalarına ve yatırımlara daha fazla yoğunlaştıracağı öngörüleri öne çıktı. Asya'da artan gerilim, ABD ve Avrupa merkezli şirketlerin hisse fiyatlarına yansımadı. ABD ve Avrupa merkezli şirketlerin borsalardaki performanslarına bakıldığında ABD merkezli şirketler L3 Harris Technologies'in hisselerinin yüzde 0,8, Lockheed Martin'in hisselerinin yüzde 0,7 arttığı görüldü. İsveçli Saab yüzde 0,2 ABD merkezli şirketler Boeing yüzde 0,2, Northrop Grumman yüzde 0,3, Fransız Thales yüzde 0,4, İtalyan Leonardo yüzde 0,4, ABD'li şirketler General Dynamics yüzde 0,4, RTX Corporation yüzde 0,5, Fransız Safran yüzde 0,5 kaybettirdi. Alman Rheinmetall AG'nin hisseleri yüzde 0,7, Avrupa merkezli çok uluslu havacılık şirketi Airbus'ın hisseleri yüzde 1,3, İngiliz şirketler Rolls-Royce'un hisseleri yüzde 2, BAE Systems'in hisseleri yüzde 2,3, Alman Lufthansa'nın hisseleri yüzde 3,9, Fransız Dasault Aviation'ın hisseleri yüzde 5,2 değer kaybetti.

Gördüğünüz üzere bu bir savaş sadece sahada olan değil, ekonomik anlamda da ciddi bir yol katetmesini tahlile muhtaç bıraktığımız derin izlerinin olacağını da göreceğimiz büyük bir savaş aslında. Elbette savaşlar olmasın, masum insanların kanı dökülmesin diyoruz her defasında ama ülkemizin bu konuda özellikle dost ülke Pakistan’ın yanında her daim olduğunu biliyoruz. Ne diyelim umarız en kısa sürede derin ilişkiler yumağının olduğu ve sahiplerinin güçlü bir şekilde yoluna devam ettiği ama piyonların her defasında kaybettiği bir hal almaz diye umut ediyorum. Evet son tahlilde ateşkes ilan etti ama bu birbiriyle daha düne kadar savaşan, birbirlerini bombalayan bu ülkeler arasındaki alevlenme karşısında ise tüm dünyanın dikkatli olması ve ona göre atılacak adımlarda katkı sunması gerekmektedir…

Selam ve dua ile…