Denizli ve Ahmet Hulusi Efendi
Denizli ve Ahmet Hulusi Efendi
HÜSEYİN ÖZTÜRK
Denizli’nin ünlü tarihi simalarından birisi de Milli Mücadeleye önderlik eden şehrin Müftüsü Ahmet Hulusi Efendidir.
Sözün başına Ahmet Hulusi Efendinin, İzmir ve civar illerin Yunanlılar tarafından işgalinin ilk saatlerinde, Denizli halkına hitaben yaptığı fetvasını paylaşalım:
“Muhterem Denizlililer!
Bugün sabahın erken saatlerinde İzmir, Yunanlılar tarafından işgal edilmiştir. Bu tecavüze karşı hareketsiz kalmak, din ve devlete ihanettir, vatana karşı irtikap edilecek cürümlerin Allah ve tarih önünde affı imkânsız günahtır. Cihad, tam manasıyla teşekkül etmiş, dini farz olarak karşımızdadır.
Hemşerilerim!
Karşımıza çıkarılan dünkü teb’amız Yunan’a biz mağlup olmadık. Onlar öteki düşmanlarımızın vasıtasıdır.
Yunan’ın bir Türk beldesini ellerine geçirmelerinin ne manaya geldiğini, İzmir’de şu birkaç saat içinde meydana gelen cinayetler gösteriyor.
Silahımız olmaya bilir, topsuz-tüfeksiz sapan taşları ile de düşmanın karşısına çıkacağız. İstiklal aşkı, vatan sevgisi hassasiyet şuurumuz ile kalbimizdeki iman ile mücadelemizin sonunda zaferi biz kazanacağız.
Bu uğurda canını verenler şehit, kalanlar gazilerdir. Bu mutlak olarak cihad-ı mukaddestir.
Sizlere vatanımızı düşmana teslim etmenin çaresiz olduğunu söyleyenler, düşman esareti altında olanlardır. Onlar irade ve kararlarına sahip değillerdir.
Bu vaziyette onların emri ve fetvası, aklen ve şer’an caiz, makbul ve muteber değildir. Meşru olan münhasıran vatan müdafaası ve İstiklal uğruna cihaddır.
Korkmayınız! Meyus olmayınız! Bu livay-ı hamd’in altında toplanınız ve mücadeleye hazırlanınız. Müftünüz olarak cihad-ı mukaddes fetvasını ilan-ı tebliğ ediyorum”.
•
Rabbim rahmet eylesin. Kabri şerifini ziyaret nasip oldu. O günlerden kalma bir adet varmış. Denilir ki, işgal günlerini unutmamak için Denizlilerinin evlerinde, en az üç taş bulunur. Yine değişik şehirlerimizin işgaline karşı ilk miting de Denizli’de yapılır.
Tarihçi Cemal Kutay, “Cumhuriyetin Manevi Mimarları” isimli eserinde şöyle anlatır: “İzmir 15 Mayıs 1919 Perşembe sabahı işgal edilmiştir. Acı haber, Denizli’ye ulaştığı zaman, gerçek ne kadar sert olursa olsun irkilmeyen tek insan Müftü Ahmet Hulusi Efendidir.
İzmir’in işgali üzerinden ancak 4 saat 10 dakika geçmiştir ki, Denizli’deki miting, fetva ve bu kararı takip eden fiili teşkilat, Milli Mücadele tarihimizin ilk gerçek varlığıdır”.
•
Müftü Ahmet Hulusi kimdir sorusuna cevap verelim:
Ahmet Hulusi Efendi, 1861 senesinde Denizli’de dünyaya gelir. Babası Denizli Müftüsü Osman Efendidir.
Âlim, fazıl, dindar ve milliyetçi bir aileye mensuptur. Denizli’nin sayılı bilim adamı ve müderrislerindendir.
Ahmet Hulusi Efendi, ilköğrenimini Tekeli Bekir Efendiden alır. Babası Müftü Osman Efendiden Arapça ve Fıkıh tahsili görür. 1918 yılında babasının vefatı üzerine Denizli Müftüsü olur.
Ezcümle:
Büyük ulemamız, Ege’de İstiklal Mücadelesinin kalesi haline gelir. Bir vefa örneği olarak günümüzde halen adına Denizli’de anma programları düzenlenmektedir.