Kütahya Ahîliğinin Temel Taşları (1)

Kütahya Ahîliğinin Temel Taşları (1)

HÜSEYİN ÖZTÜRK

Bu hafta tanıtacağımız kitaba geçmeden önce bir iki hususa değinmeliyim. “Vakıflar ile Ahîlik”, birbirlerine güç veren müesseselerdir.

Vakıflar ve Ahîlik, İslam hukukunun temel taşını oluşturmaktadır. Ne zaman ki, Vakıf kültürü ve Ahîlikte şiraze kaydı, devletin de sonu geldi.

İttihat Terakkiciler ile dostları Haçlılar, bu iki müesseseye düşmanlık ederek, kendi malları gibi kullanmışlar ve toplum ile İslam hukuku arasındaki bağları koparmışlardır.

Geçtiğimiz Cumartesi günü, Birlik Vakfının Genel Merkezinde, İstanbul Şubesinin yıl boyunca düzenleyeceği haftalık kültürel programlarının açılışını, eski TBMM Başkanı ve Cumhurbaşkanlığı İstişare Yüksek Kurulu Başkan Vekili İsmail Kahraman yaptı.

Konuşmasını vakıflar ve vakıf insanlar üzerine sürdürdü. Vakıfların Devlet-i Aliye’yi 500 yıl ayakta tuttuğunu, ne zaman ki, vakıfların amaçları değişti, millet ve devlet olarak zayıfladık” dedi.

Vakıflar, ‘alan’ değil ‘verenlerin’ müesseseleridir. Vakfedilmiş maldan hiç kimse kendisine çıkar sağlayamaz” dedikten sonra babasının adına kurduğu vakıftan söz etti.

…………….

İsmail ağabeyin vakfına değindikten sonra ilginç vakıflardan örnekler verelim:

İsmail ağabey babasının adına; “Hanımlara Kur’an Öğreten Vakıf” kurmuş. Vakfın şartları ağır! Kimse şahsi çıkar temin etmeyecek.

Muhteşem bir örnek! Kimse kimseyi zorlamadan, kimse kimseye herhangi bir üstünlük sağlamadan, sadece Kur’an öğreten bir vakıf.

Söz uzasın istememem ama geçmişten bir örneği de paylaşalım. Biliyorsunuz Bursa bir vakıf şehirdir.

Vakti zamanında insanlar akşam eve gelince, anneler yahut babalar, eve gelen çocuklarının kıyafetlerini dışarıda çıkarttırıp, çırptıktan sora eve girmelerini isterlermiş.

Neden? Vakıf tozu bile insanın perişan olması için yeterliymiş. Bunca musibetlerin elbet çeşitli sebepleri olabilir ama meseleye bir de bu zaviyeden bakmalı.

Selçuklu ve Osmanlı şehirlerinin yüzde doksanı vakıf şehirlerdir. Mesela:

II. Murat, Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in aile yakınlarına ilk maaş bağlayan sultandır.

Bununla da kalmamış, Ankara’nın Çubuk, Altınordu, Karapürçek ve eski adı Ravlı olan Akyurt ilçesinin toprakları, Mekke ve Medine vakıflarıymış.

Neyse hâlâ esas tanıtacağımız esere, yani ikinci bir vakıf kültürü olan “Kütahya Ahîliğinin Temel Taşları” kitabına gelemedik.

………………..

Ezcümle:

Yazının yarım kalmaması için bu mevzuya devam edelim ve tarihteki ilginç vakıflardan bazılarının isimlerini yazıp; bugüne ve yarına not düşelim.

Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün kayıtlarında olan vakıflar.

Fakir Kızlara Çeyiz Hazırlayan Vakıf! Duvar Yazılarını Silen Vakıf! İsrafı Önleyen Vakıf! Hayvanlara Mera Açan Vakıf! Fakirlerin Vergisini Ödeyen Kadın Vakfı!

Yaşlı Fakirlere Evde Bakım Hizmeti Sunan Vakıf! Halkın Ve Yolcuların Hayvanlarını Sulayan Vakıf! Tohum Saklayan Vakıf! Nehir Kenarlarına Söğüt Diken Vakıf!

Doktorların İlkokul Hocalarına Tütünü Yasaklayan Vakfı!

Nehirlerde Ulaşımı Sağlayan Vakıf! Savaşa Giden Gazilere At Veren Vakıf! Kitapları Tamir Eden Vakıf!