Ahi Sinan ve Denizli
Ahi Sinan ve Denizli
HÜSEYİN ÖZTÜRK
Üzerinde yaşadığımız kutlu coğrafyamızın vatan edilmesindeki güçlerden birisi de Ahilik sistemidir.
Denizli’nin maziden atiye yolculuğunda dünyanın önemli üretim ve ihracat şehirlerinden birisi olması, Ahilik sisteminin öğrettiği değerler bütününe bağlıdır.
Bu hususta Ahilik ve Denizli üzerine çalışmalar yapmış, Prof. Dr. Turgut Tok, Ahilik üzerine şunları kaydeder:
“Ahilik, yeni bir vatanın ve yeni intisap edilmiş bir inanışın oluşturduğu ve tarihin derinliklerinden getirilen kültürel birikimin bir araya topladığı bir yapılanmadır. Ahilik örgütlenmesini sağlayan süreci ve ahiliğin etki alanını kronolojik olarak şöylece izleyebiliriz:
-Askeri fethin tamamlanması!
-İnanışın yayılması!
-Türk Dilinin hâkimiyeti!
-Pazar ekonomisinin kurulması!
-Üretime ve istihdama dayalı yapılanma!
Bu süreç izlendiğinde, Oğuz Türklerinin Anadolu coğrafyasını nasıl vatan yaptıkları ve devrinin en büyük devletlerini nasıl kurduklarını ve yaşattıklarını görmek mümkündür”!
•
Ahiliğin bütün bir ülke genelinde faal olduğu dönemleri incelediğimizde, Turgut hocanın ifade ettiği bu kronolojik sıralama çok önemlidir.
Günümüzde Ahilik, levha ve söz dışında yeniden inşa edilebilir mi bilemem ama eğer edilebilecekse bu iş elbet, kendisi de yıllarca Ahilik üzerine çalışmalar yapmış olan Ticaret Bakanımız Dr. Ömer Bolat görevde iken gerçekleşebilir.
Ahilik üzerine Prof. Dr. Turgut Tok’un tespitleriyle devam edelim:
“Anadolu’nun Oğuz Türkleri tarafından fethi ile birlikte sosyokültürel ve ekonomik hayatın her aşamasında karşılaştığımız Ahilik kavramının yalnızca esnaf yapılanması olarak değerlendirilmesi, Ahiliğin tam anlamıyla anlaşılmasını sağlamamaktadır.
Çünkü Ahilik bir toprak parçasını işgal değil; vatanlaştırmaya, istihdama dayalı üretime ve pazar ekonomisinin oluşmasına daha da önemlisi, toplumsal hayatın nizamına kadar etkin olan bir örgütlenmedir.
Ahilik kavramı değerlendirilirken öncelikli olarak “coğrafyanın vatanlaşması” noktasında Ahiliğin katkıları ele alınmalıdır. Anadolu merkez olmak üzere Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde Türklerin hâkimiyeti altına aldığı coğrafyalarda, Ahilerin ve Ahilik anlayışının rolü göz ardı edilmemelidir”.
•
Evet, zatım da yıllardır Ahilik üzerine araştırma yapan ve yazılar yazan birisi olarak, Ahiliğin uygulandığı yıllar en huzurlu asırlar olmuştur.
Çünkü Ahiliğin temelini, “Müminler kardeştir” düsturu oluşturmuştur. Denizli’de Ahiliğin kurucusu Ahi Sinan, şehrin ve halkın sahili selamete çıkmasını sağlayan bir isimdir.
1300`lü yıllarda Ahiliği teşkilatlandıran Ahi Sinan, küçük yaştan itibaren Denizli’de eğitim ve terbiye görmüş, dericilikle uğraşmıştır.
Bu arada Ahiliğin esas kurucusu Ahi Evran da bir süre Denizli’de kalmış ve Ahi Sinan kendisine talebelik etmiştir.
Ayrıca yine Selçuklu ve Osmanlı şehirlerinde kurulan Ahilik teşkilatlarının eğitim yuvaları tekkelerdir ve bu manada en çok Ahi Tekkesi de Denizli’de bulunmaktadır.
Ezcümle:
Ticarette haram ve helal kavramlarının bekçisi ahlak ve vicdandır. Ahilik bir ahlak ve vicdan müessesesidir vesselam.