İsrail’in İbni Selman telaşı

İsrail basını, Suudi Arabistan veliaht prensi Muhammed bin Selman konusunda sessiz kalmayı tercih etse de Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetinin yankıları konusundaki endişesini daha fazla saklayamadı.

İsrail›deki analistler ve gözlemciler karar alma merkezlerinde neler konuşulduğunu en sonunda dile getirmeye başladılar; Tel Aviv yönetimi Kaşıkçı krizinin bölgedeki baş müttefik Suudi Arabistan olmak üzere diğer ülkeler ile yapmayı planladığı birçok stratejik kazanımın kaybına yol açacağı korkusunu taşıdıklarını gösteriyor.

Öncelikle İran’ın nüfuzunu azaltmak ve ABD ile birlikte Filistin davasının direniş boyutunu bitirip tamamen kontrolüne almayı planladığı “Yüzyılın Antlaşması” planları için Suudi Arabistan veliaht prensi İbni Selman başaktör olacaktı. ABD ziyaretinde Siyonizm lobi liderleriyle yaptığı görüşmelerde Filistin’in tarihi olarak Yahudilere ait olduğu sözünü vermiş kendilerinden destek beklediğini bildirmişti.

Arap ülkeleri uzmanı İsrailli yazar Shimrit Meir, bu gelişmelerin İsrail üzerindeki etkisini şöyle yorumluyor; “İbni Selman, bölgedeki Arap ülkelerinin İsrail ile normalleşmesi ve İsrail’in varlığının kabullenilmesi için özellikle seçilmişti. İsrail ile yapılan planlarda bölgenin düzeninin birlikte tesis edilmesi planlanmıştı. Kapalı kapılar ardında yapılan görüşmeler neticesinde Suudi’de İsrail aleyhine yazılar ve kampanyalar bitmiş, yerini gayet yumuşak bir dil ve iyi ilişkiler almıştı.

Bu şartlarda İbni Selman Filistinlilere “yüzyılın antlaşması”nı dayatacak bir motor olmayacaktır. İsrail İran’a karşı savaş dahil olmak üzere stratejik planlarını kendi başına yürütmenin yollarını arayacaktır. Her halükarda Netanyahu’nun Knesset’te Arap devletleriyle ilişkileri normalleştirme planı İbni Selman’ın tahta geçip geçemeyeceği konusu netleşinceye kadar ertelenecektir.”

İsrail Resmi Yayın Kuruluşu (KAN) ‘daki uluslararası ilişkiler analisti suikastın baş sorumlularından olduğu gerekçesiyle istihbarat teşkilatının üst düzey yetkililerden Ahmed Asiri’nin görevden alınma haberi üzerine yaptığı açıklamada, “Bu İsrail için çok kötü haber, Asiri Suudi Arabistan’ın İsrail’le işbirliği konusunda en önemli güvenlik liderlerinden biri” olduğunu belirterek üzüntüsünü dile getirdi.

Bu üzüntü İsrail’in endişesinin boyutunu sergilemede önemli bir gösterge. Zira Suudi Arabistan’ın statüsünün zayıflanması ve diplomatik izolasyona tabi tutulması, Tel Aviv’in sevmediği bir yönde örneğin Türkiye gibi bölgesel güçlerin daha aktif olmalarına dönüşebilir. 

İsrail, Washington’daki Yahudi lobi kuruluşlarını senatörlerin Trump yönetimine İbni Selman’ı cezalandırma tehditlerinden vazgeçirmek için Kongre’ye baskı yapmak için harekete geçirse de bu girişimden sonuç alabileceği konusunun kendisine garanti edilmediğinin farkındadır. 

İsrail lobisinin olayın üzerini örtmek üzere senatörlere yaptığı baskının yoğun bir şekilde hissedilmesi üzerine birçok Yahudi diplomat, İsrail’i daha fazla zorlama yoluna girmemesi konusunda uyarıyor. Çünkü bu sorun ABD’nin gelecekteki birçok ilişkisine zarar vereceği için konunun üstünün kapatılmasının imkânsız olduğunu belirtiyorlar.

Suudi Arabistan üzerindeki kara bulutları biraz olsun yok etmek ve imajını düzeltmek için İbni Selman’ın yerine daha ılımlı ancak ABD-İsrail politikalarına sadık kalacak birini kral olarak tayin etmenin yollarını arayacaktır.