Cihan Devletinin ilk şehidi İnegöl’de

Cihan Devletinin ilk şehidi İnegöl’de

HÜSEYİN ÖZTÜRK

Cihan Devleti’nin temeli, “adaletli, güçlü ve güvenli” bir devlet olma inancı ile atılmıştır.

Kuruluşun ve fetihlerin başladığı yer ise Eskişehir Söğütönü, Bilecik Söğüt, Kütahya Domaniç, eski adıyla Ertuğrul, şimdiki adıyla Bilecik’ten sonra, İnegöl, Yenişehir ve Bursa’dır.

Bu bölgelerde İnegöl ayrı bir yer tutmaktadır. Devlet-i Aliye’nin kuruluşu ve İnegöl’ün fethi, Ertuğrul Bey’in ahirete irtihali üzerine oğlu Osman Bey’in, 1281 yılında beyliğin başına geçmesi ve Bizans’a karşı fetihleriyle başlar.

1284 yılında Ermeni Beli’nde Bizanslılarla yapılan savaşta kardeşi Savcı Bey’in oğlu Baykoca’nın şehit düşmesi üzerine geri çekildiği belirtilir.

Cihan Devleti Osmanlı’nın ilk şehidi olarak bilinen Baykoca’nın kabri şerifi, İnegöl’ün Hamzabey Mahallesindedir.

Baykoca’nın şehadetinden sonra Osman Gazi yeni bir hamle daha yapar ve İnegöl yakınlarındaki -bugün kalıntıları olmayan ama kazı yapıldığında ciddi bulgulara rastlanacağı- söylenen Kulaca Kalesi’ne baskın yaparak kaleyi fetheder.

•

Bu fethi tarihe kaydeden Aşıkpaşazade’dir. Fethin tarihini Hicri: 684, Miladi:1285 olarak belirtir ve Osman Gazi’nin ilk zaferi olduğunu söyler.

Burada bir başka ayrıntıyı dile getirmeli. Bir kısım tarihçilere göre de Osman Gazi’nin ilk fethi, Karacahisar Kalesi’dir.

Günümüzde Eskişehir Söğütönü olarak bilinen mevkideki Karacahisar Kalesi’nin 1288 yılında Osman Gazi tarafından fethedildiği ve fetihten sonra Dursun Fakih tarafından kendi adına hutbe okuttuğu ve sikke bastırdığına dair bilgiler mevcuttur.

Hangi fetih öncedir veya sonradır tarihler karışmış olabilir ama kuruluş, uzun yıllar fetihlerle yapıldığı için tarihler arasında kopukluktan ziyade esas olan kesin fetihlerdir.

•

Gelelim İnegöl’ün fethine ve şehirleşmesine.

Kelime-i Tevhid Bayrağının Batı’ya doğru gitmesi kızıl elmadır. İnegöl ve sonrası fetihler için Osman Gazi durmak bilmez.

İnegöl’ün fethi için can yoldaşı-silah arkadaşı Turgut Alp’i, İnegöl’ün zaferi için görevlendirir. Turgut Alp’in, “avcı sistemiyle” kurguladığı kuşatma planıyla, çevresi iyice daralan İnegöl ve civarı, 1299 tarihinde alınır.

Bu tarihten sonra İnegöl ve çevresinin idaresi Turgut Alp’e verilir. Turgut Alp artık İnegöl’ün kurucusudur. Fütüvvet sistemini hayata geçirerek huzur ve güveni sağlar.

Günümüzde İnegöl’ün Paşaören, Süle, Genci (Turgut Alp Köyü), Gelene (Kayapınar) ve Kıran Mahallelerinin içinde bulunduğu bölge, Turguteli ve Turgutlar olarak anılmaktadır.

İnegöl’ün fethinden sonra Bursa’nın alınmasında da önemli yararlılıklar gösteren Turgut Alp’in türbesi, Turgut Alp Mahallesindedir.

•

Ezcümle:

İnegöl Belediye Başkanı Alper Taban, “Bir şehir tarihiyle yaşar. Tarihi olmayan şehirler konargöçer mekânlardır” diyerek, şehrin tarihine sahip çıkmakta ve mezar taşlarına kadar nerede nasıl belge varsa kayıt altına aldırmaktadır.

Bunun bir örneğini; “Türkiye’nin İlk İlçe Kent Müzesinde” gördük. İnegöl’ü gezmek ve tanımak isteyenler, önce kent müzesinden başlamalılar. Yarına devam.