• İSTANBUL
  • İMSAK
    00:00
    GÜNEŞ
    00:00
    ÖĞLE
    00:00
    İKİNDİ
    00:00
    AKŞAM
    00:00
    YATSI
    00:00
  • 0.0
  • 0.0
  • 0.0

İşte haritalarda yeni Ortadoğu planı!

Yeniakit Publisher
2015-08-03 11:19:00 - 2015-08-03 11:33:07
İşte haritalarda yeni Ortadoğu planı!

Osmanlı’nın dağılmasının ardından Batılı devletlerin girişimiyle onlarca ülkeye bölünen Ortadoğu coğrafyası, yeniden haritalar üzerinden parçalanmaya ve bölüşülmeye çalışılıyor. Son dönemde bunu kanıtlayıcı bir plan “Armed Forces Journal” dergisinde yayınlandı. Bu planda 2006’da çizilen haritaya göre, Ortadoğu’daki ülkelerin neredeyse tamamının sınırları değiştirilmiş olarak gösteriliyor. Son olarak Irak’ta IŞİD’in giderek etkinliğini artırması üzerine Batı medyasında Ortadoğu haritasının yeniden çizildiği yorumları yapılıyor. Bölgenin gelecekte alacağı parçalı şekli yansıtan muhtemel haritalarda, etnik ve dini unsurların öne çıkarılması dikkat çekiyor.

Osmanlı’nın parçalanmasının ardından Ortadoğu, sürekli savaşların yaşandığı bir coğrafyaya dönüştü ve batılılar kendi çıkarlarını gözeterek burada böl-paylaş-yönet planını uyguladı. Bu planın ilk tohumları Birinci Dünya Savaşı’nda yeniden çizilen Ortadoğu haritası üzerinden atıldı. Ortadoğu’nun mevcut haritası büyük oranda Birinci Dünya Savaşı sırasında Fransız diplomat François Georges-Picot ve İngiliz diplomat Mark Sykes’ın kendi aralarında yaptığı gizli toplantılar ve sonrasında imzalanan Sykes-Pikot anlaşmasıyla çizildi.

Ortadoğu’ya haritalar üzerinden yapılan algı operasyonunu Yeni Şafak’taki köşesine taşıyan yazar Akif Emre, haritalarla inşa edilmeye çalışılan siyasi, kültürel ve ideolojik planı anlattı.

“Haritalar, sadece coğrafi olarak değil, siyasal ve kültürel olarak da ne idüğünü, onu nasıl algılamamız gerektiğini anlatan hikayenin adıdır…

Güneş batmayan imparatorluk algısı bu haritalar sayesinde oluştu, sömürgecilik çizimlerle uygarlık misyonuna dönüştü. Avrupa’nın dünyanın merkezî coğrafyası olduğuna, kadim medeniyetlerin coğrafi ve tarihi olarak ikincil kültürleri temsil ettiğine inandırıldı insanlar. Osmanlı bu haritalarla tarihin ve coğrafyanın periferisine itildi. Daha güncel olanında Osmanlı sonrası parçalanmış coğrafyanın cetvelle çizilen sınırları bu haritalarla tarihin kaçınılmaz ve sorgulanamaz gerçekliği gibi sunuldu. Haritalar kültürel kodların yeniden üretildiği bilimselliğin ideolojik yansımasından başka bir şey değildi.”

BATI MEDYASINDAN “TEHLİKELİ” ORTADOĞU HARİTASI
ÖNE ÇIKAN VİDEO

Oldukça kırılgan toplumsal fay hatlarına sahip Ortadoğu’da her büyük olay sonrasında yaşanan haritaların yeniden çizilmesi konusu IŞİD’in Irak’taki hızlı yayılması sonrasında yeniden gündeme geldi.

Ortadoğu’nun mevcut haritası büyük oranda Birinci Dünya Savaşı sırasında Fransız diplomat François Georges-Picot ve İngiliz diplomat Mark Sykes’ın kendi aralarında yaptığı gizli toplantılar ve sonrasında imzalanan Sykes-Pikot anlaşmasıyla çizildi.

Bölgesel dinamiklerden ziyade taraf ülkelerin çıkarlarını gözeten bu anlaşmanın ruhu sonraki dönemlerde yapılan ve yeni ülkelerin ortaya çıkaran anlaşmalara da yansıdı.

Ortadoğu ülkelerinin farklı kimlik ve inançtan unsurları bir arada yaşamaya zorlayan sınırları suni olmakla eleştirilirken, bu sınırlar her an kırılmaya hazır sosyal fay hatlarını olarak görülüyor, bölgede yaşanan mücadelelerin ve gerilimlerin de temel kaynağı olarak gösteriliyordu.

Buna paralel olarak da ABD’nin Irak’ı işgalinden Arap Baharına geçen süreçte, Ortadoğu’da yaşanan büyük olaylar sırasında Batı medyasında sıkça bölgenin sınırlarının yeniden çizildiği yorumları yapıldı. Bu yorumlara çoğu zaman da etnik kimlikleri ön plana çıkaran ve yeni devletlerin de bulunduğu haritalar eşlik etti.

ORTADOĞU’NUN YENİ HARİTASI

Bölgeye yönelik çizilen haritaların belki de en ünlüsü, Türkiye’nin NATO’ya nota vermesine sebep olan ABD Ulusal Savaş Akademisi’nden emekli Albay Ralph Peters’in çizdiği haritaydı.

“Armed Forces Journal” dergisindeki bir makalede 2006’da yer alan harita, Ortadoğu’daki ülkelerin neredeyse tamamının sınırlarını değiştirilmiş olarak gösteriyordu.

AFP’nin haber olarak geçtiği harita. AFP: Fransa kökenli bir ajans olan Agence France-Press, dünyanın en eski, Associated Presse ve Reuters’dan sonra üçüncü büyük haber ajansıdır. 

ABD’nin Irak’ı işgali sırasında ve Büyük Ortadoğu Projesi’nin ABD’li yöneticiler tarafından sık sık telaffuz edildiği günlerde ortaya çıkan harita nedeniyle ABD Dışişleri Bakanlığı, “Ortadoğu’da sınır değişikliğinin söz konusu olmadığı” yönünde açıklama yapmak zorunda kalmıştı.

Arap Baharı sonrasında yaşanan çatışmalar sırasında da Batı medyasında benzer haritalar boy göstermeye devam etti. ABD’nin Irak’ı işgali etmesi üzerine ortaya çıkan, Suriye’deki iç savaşta güçlendikten sonra yeniden Irak’a dönen IŞİD’in ülkenin geniş bir kısmını ele geçirmesi sonrasında yeni olası Ortadoğu haritaları yeniden gündeme geldi.

5 ÜLKEDEN 14 YENİ ÜLKE

New York Times’da Eylül 2013’te yayımlanan ve Robin Wright imzasını taşıyan makalede de sınırları 100 yıl önce sömürgeci güçler tarafından çizilen ve Arap otokratlar tarafından yönetilen 5 ülkeden 14 yeni ülke ortaya çıkabileceği savunuluyordu.

Karşıt inançlar, kabileler ve etnik kimliklerin Arap Baharı’nın öngörülemeyen sonuçlarıyla birlikte bölgeyi ayrıştırdığı savunulan makaleye eşlik eden harita, Irak’taki durumun yeniden kırılgan bir hal almasıyla tekrar dünya gündemine taşındı.

Haritada, Suriye, Irak, Libya ve Yemen’deki etnik ve mezhepsel farklılıklar sınırlara yansıtılırken, federasyon, yumuşak bölünme veya otonomi ile ülkelerin çözülmeye başlayıp coğrafi ayrılıklarla yeni ülkelerin ortaya çıkabileceği ifade ediliyordu.

Haritada Suriye’nin kıyı kesimi boyunca uzanan topraklarda “Alevi devleti” kurulması öngörülürken, ülkenin kuzeyi Kürtlere geri kalanı ise Irak’ın da büyük bir kesimini içine alacak “Sünni devletine” bırakılıyor. Irak ise “Şii, Sünni ve Kürt bölgesi” olmak üzere üç parçaya ayrılmış olarak gösteriliyor.

Söz konusu haritada Yemen doğu-batı yönünde iki parçaya ayrılırken, Libya’da ise Trablus, Sirenayka ve Fizan olmak üzere üç ayrı devlet olarak yer alıyor.

ESKİ HARİTALAR YENİDEN ORTAYA ÇIKTI

ABD’de yayımlanan The Atlantic dergisinde de geçen hafta yer alan “Ortadoğu’nun yeni haritası” başlıklı Jeffrey Goldenberg imzalı makalede, Ortadoğu’nun gelecekte nasıl görüneceğine dair 2008 tarihinde yayımlanmış haritaya yeniden yer verilirken, “Irak’ta bölünme kaçınılmazken neden savaşalım?” ifadesini kullanıldı.



Makalede 7 yıl önce henüz Arap Baharı öncesi dönemde çizilmiş haritanın geçerliliğini koruduğu işaret edilirken, “Ortadoğu’da istikrarın sonuna gelindiği ve Irak’ı hiç bir tutkalın bir arada tutamayacağı” savunuldu.

ABD’nin önde gelen yayın kuruluşlarından Wall Street Journal’da ise önceki gün yer alan değerlendirmede, IŞİD’in Irak-Suriye sınırındaki aktifliğine dikkat çekilirken, “kumdaki çizgilere” benzetilen sınırların ortadan kalktığı görüşü dile getirildi. Ben Winkley tarafından kaleme alınan makalede haritaya yer verilmezken, “IŞİD sonrasında Irak’ın üç parçaya ayrılma ihtimalinin muhtemelden çok kesin bir sonuç olduğu” değerlendirmesi yapıldı.

x

WhatsApp İhbar Hattı

+90 (553) 313 94 23