1 Eylül 1948: Pakistanlı hukukçu, siyasetçi ve Pakistan'ın kurucusu Muhammed Ali Cinnah'ın vefatı
Onlar; yaşadıkları döneme çalışmalarıyla, eserleriyle damga vurarak iz bırakıp gittiler. Bugün, 1 Eylül 1948: Pakistanlı hukukçu, siyasetçi ve Pakistan'ın kurucusu Muhammed Ali Cinnah'ı hayırla yâd ediyoruz.
Tüccar bir ailenin ilk çocuğu olarak 25 Aralık 1876’da Karaçi’de dünyaya gelen Cinnah, ilk öğrenimini Karaçi ve Bombay’da yaptı.
Bir aile dostu aracılığıyla 1893’te Londra’ya giden Cinnah, Lincoln’s Inn’de hukuk eğitimini tamamladıktan sonra 1896’da avukat olarak ülkesine döndü ve Bombay’da mesleğini icra etmeye başladı.
İngiltere’de kaldığı süre içerisinde sık sık Avam Kamarası’nın toplantılarını takip eden Cinnah, böylelikle İngiliz politikasını yakından tanıma fırsatı buldu. Bu ilgisi, Hindistan’a geri döndüğünde güçlü ve kitleleri harekete geçirebilen bir hitabete sahip olmasına yol açtı.
Tarihçi Stanley Wolpert’e göre, Cinnah, Londra’da kaldığı süreçte demokratik uluslara ve yenilikçi siyasete dayanan 19’uncu yüzyıl Britanya liberalizminden etkilendi.
Bombay’da 10 yılı aşkın bir süre mesleğini sürdüren Cinnah, 1906’da Hindistan Ulusal Kongresi’ne (INC) katıldı. Hindu ve Müslümanların birlikte olduğu bağımsız bir Hindistan fikrini savunan Cinnah 1906’da kurulan Tüm Hindistan Müslüman Ligi’ne (AIML) katılmayı bir süre reddetti.
AIML, Hindu nüfusun fazla olduğu Hindistan’da Müslümanların çıkarlarının korunması gerektiğini savunuyordu.Müslüman siyasetçilerin baskısıyla 1913’te AIML’ye katılan Cinnah, 1916’da hareketin başına geçti.
Cinnah, Müslümanlarla Hinduları tek bir siyasi örgüt çatısı altında birleştirme ümidiyle 1920 yılına kadar INC’nin bir üyesi olmaya devam etti ancak bu çabaları kalıcı bir netice vermedi. Gerek INC’de Hindu milliyetçilerinin sayısının artması gerekse Mahatma Gandhi ile olan anlaşmazlıkları dolayısıyla bu tarihe gelindiğinde INC ile yollarını tamamen ayırdı.
Pakistan'ın kurucu lideri Cinnah ve ondan sonra gelen liderler
1920’li yıllarda Hindu ve Müslümanlar arasındaki gerginliklerin şiddetli çatışmalara dönüşmesi, Cinnah’ın iki toplumun bir arada yaşayabileceği bağımsız bir Hindistan düşüncesinde değişikliklere yol açtı.
1930 ila 1934 arasında Londra’da avukatlık görevine devam eden Cinnah, aralarında Muhammed İkbal ve Liyakat Ali Han’ın bulunduğu Müslüman liderlerin baskıları sonucu 1934’te Hindistan’a geri dönerek AIML’nin başına tekrar geçti. Cinnah, Londra’da tanıştığı Müslümanlar arasında Hindistan’daki Müslümanlar için müstakil bir vatan arayışının dile getirildiğini gördü. Cinnah başkanlığında 22-23 Mart 1940’da Lahor’da toplanan AIML, ilk defa Müslümanlar için ayrı bir devlet fikrinin politika olarak benimsendiği “Lahor veya Pakistan Tasarısı’nı” kabul etti. Söz konusu tasarının, Cinnah’ın politik hayatındaki en net kararlarından biri olduğu belirtiliyor.
Sağlık sorunları 1940’lı yıllarda artan ve verem şikayeti bulunan Cinnah, 11 Eylül 1948’de Karaçi’de hayatını kaybetti.
