Gazze’den sonra ‘Ukrayna Barış Planı’ sahnede...
Gazze’den sonra ‘Ukrayna Barış Planı’ sahnede...
MEHMET KOÇAK
Rusya-Ukrayna Savaşı’nı sonlandırmak amacıyla hazırlanan ‘Barış Planı’ konusunda bir yanda Washington, Kiev ve Brüksel’i kabule zorlarken, diğer yandan ise Moskova talep ettiği tavizlere razı olması için Kiev’e tehditlerini sürdürüyor.
Cenevre’de plan üzerinde pazarlık görüşmeleri devam ederken, planın içeriğinden çok tarafların vermeye zorlandığı tavizler merak ediliyor.
Nitekim Ukrayna’dan Rusya’nın işgal ettiği doğu bölgelerinden yaklaşık yüzde 20’lik bir alanı Rusya’ya bırakması, ordusunun 600 bin askerle sınırlandırılması ve NATO üyeliği hedefinden tamamen vazgeçilmesi isteniyor.
Ayrıca, Rusya’nın dondurulmuş varlıklarının bir kısmının Ukrayna’nın yeniden inşası için kullanılması, Rusya’ya yönelik yaptırımların kaldırılması ve Moskova’nın G8’e dönüşünün sağlanması ve Kiev’de 100 gün içinde seçim yapılması öngörülüyor.
Bir yandan ABD yönetiminin ağır baskıları, diğer yandan ise sahada ciddi değişimlere yol açan gerçeklerin de sürece önemli etki ettiği ve de edeceği de bir gerçektir.
Çünkü Rus kuvvetleri tüm cephelerde hızla ilerlerken, Ukrayna kuvvetleri geri çekiliyor. Sahadan son gelen görüntüler ve bilgi akışı, Rusya, Ukrayna şehirlerine füzeler ve insansız hava araçlarıyla altyapı, özellikle de elektrik ve su istasyonlarını yok ediyor. Rusların büyük yıkım ve ağır kayıplara sebep olan saldırılarının asıl sebebi ise Rus lider Putin’in hedeflerine ulaşma ve Kiev hükümetini Moskova’nın talep ettiği tavizleri vermeye mecbur kalma beklentisidir.
*
Kiev ve Avrupa, plana karşı ancak çaresizler.
Başkan Trump’ın Kiev hükümetini anlaşmaya zorlamak için Ukrayna’ya yardım eli uzatmayı reddetmesin, Rus ordusunun cephelerdeki ilerleyişini hızlandırmasına sebep oldu.
Rusya’nın 2014’te Kırım Yarımadası’nı yasadışı yollarla ilhak etti ve Ukrayna’nın Doğu eyaletlerinden oluşan %20 oranına tekabül eden toprağını işgal etmiş durumda.
BM GK, 242 sayılı kararıyla bir devletin sınırlarının zorla değiştirilemeyeceği kararına rağmen Rusya, Ukrayna topakları güç kullanılarak işgal edilmiş olması bir hukuk ihlalidir.
Başkan Trump’ın ise bu işgali kabullenmesi için Zelenski’ye baskı yapması ise devletler hukukuna göre suçtur.
Beyaz Saray’da azarlanıp kovulan Zelenski, ayrıca savaşı bahane ederek seçime gitmemesi ‘meşruiyetini’ tartışılır hale getirdiği gibi “yolsuzluklar” konusunda ciddi iddialarla siyasi itibarı sarsılmış durumdadır.
Zelenski’yi zorlayan diğer önemli bir ayrıntı ise Rus lider Putin’in savaşın sona erdirilmesi için Rusya’nın toprak taleplerini dillendirmesi ve “Zelenski yönetimi meşruiyetini kaybetti, imza atmanın anlamı yok” diyerek muhatap kabul etmemekteki ısrarının devam ediyor olmasıdır.
Ukrayna birlikleri Moskova’nın hak iddia ettiği topraklardan çekilmesi halinde savaş biteceğini açıklayan Putin, “Eğer geri çekilmezlerse, bunu silah zoruyla başaracağız” tehdidi ise Zelenski’yi ciddi anlamda zorluyor.
*
Avrupa ise temkinli tepkisini sürdürüyor.
Macron’a göre “barış planı” Avrupalılar lehine müzakere edilmeliydi.
Almanya’ya göre ise Ukrayna tek taraflı toprak tavizleri vermeye zorlanmamalı görüşünde. Ancak ABD yönetimi, Avrupa’dan gelen itirazlara kulaklarını tıkamış durumda.
Aslında Trump, Avrupalı liderlere ve Zelenski’ye teslim olup önceden belirlenmiş ve doğrudan Rus şartlarını kabul etmekten başka seçenek bırakmadığı açıkça görülmektedir.
Dahası, ABD yönetimi savaşı sona erdirmek ve Moskova ile Kiev arasında müzakereleri başlatarak beklenen sona hazırlanmaya başladı bile…
Kısacası, Rus lider Putin tehditlerini tekrarlarken, Trump ise Kiev ve Avrupa’yı planı kabul etmeye zorluyor. Kiev ve destekçisi Avrupa aslında plana karşı, ancak çaresizler.
İtirazlar, Tehdit ve baskılarla devam eden sürecin nereye evrileceği zaman içinde görülecektir.
Bekleyelim görelim.