Bolivya’da dinozor rekoru: Tek alanda 18 bine yakın ayak izi
Bolivya’daki bir milli parkta yapılan araştırmalar, Kretase dönemine ait olağanüstü yoğunlukta dinozor ayak ve yüzme izlerinin ortaya çıkarıldığını gösterdi.
Araştırmacılar, toplamda 16.600 fosilleşmiş ayak izi ve 1.378 yüzme izi saydı. Bu izler farklı davranışları ve çeşitli teropod türlerini gösteriyordu.
Yeni bir araştırmaya göre, izlerin bulunduğu bu alan eskiden bir kıyı şeridiydi. Ayak izleri ve diğer izlerin yanında kuzeybatı-güneydoğu yönünde uzanan dalgalanma izleri bulunması da buranın eski bir sahil olduğunu gösteriyor.
PLOS One dergisinde yayımlanan makalede araştırmacılar, izlerin çoğunun Kretase döneminin (145 milyon ila 66 milyon yıl önce) sonlarında yaşamış, iki ayaklı, üç parmaklı teropodlara ait olduğunu, fakat çok sayıda kuş izinin de korunduğunu belirtiyor.
Çalışmanın ortak yazarı ve Teksas’taki Southwestern Adventist Üniversitesi’nde paleontolog olan Jeremy McLarty, “Bu, şimdiye kadar tek bir iz alanı için bulunan en yüksek dinozor ayak izi sayısı. Dünya çapında en çok dinozor izini korumasının yanı sıra, aynı zamanda dünyadaki en yüksek yüzme izi sayısını da koruyor” diye açıklıyor.
McLarty ve meslektaşları, toplamda 16.600 teropod ayak izi ve 1.378 yüzme izini, Bolivya’nın Carreras Pampa iz alanında buldu. Bu alan daha önce zaten biliniyordu ama düzgün bir şekilde incelenmemiş veya belgelenmemişti.
Carreras Pampa, Torotoro Milli Parkı’nda 7.485 metrekarelik bir alana yayılıyor. İlk çalışmalar, dinozor ayak izlerinin üzerindeki kalıntıların süpürgelerle temizlenmesini, iz alanının kayalardan arındırılmasını ve ek izlerin bulunma olasılığının yüksek olduğu yerlerdeki tortunun kaldırılmasını içeriyordu.
Ekip, alanda çok çeşitli ayak izi şekilleri ve boyutları keşfetti. Bu da bu eski kıyı şeridi boyunca birçok teropod dinozor türünün dolaştığını gösteriyor. Çalışmaya göre, 10 santimetreden kısa ayak izlerine sahip birkaç iz vardı ki, bu fosil kayıtlarında nadir görülen bir durum. Araştırmacılar, bu ayak izlerinin Coelophysis gibi küçük teropod türleri mi yoksa daha büyük türlerin yavruları tarafından mı yapıldığının net olmadığını belirtiyor.
En büyük ayak izleri ise 30 santimetreden uzundu ve ekip, bunların Dilophosaurus veya Allosaurus gibi orta büyüklükteki teropodlar tarafından yapılmış olabileceğini düşünüyor. Araştırmacılar, Tyrannosaurus rex ve Giganotosaurus gibi büyük teropodların genellikle 40 santimetre uzunluğunda ayak izleri bıraktığını belirtiyor.
Carreras Pampa, ayak izlerinin yürüme, koşma, yüzme, kuyruk sürükleme ve keskin dönüşler yapma gibi farklı dinozor davranışlarını göstermesi nedeniyle benzersiz. McLarty, bu alanın zenginliğini, “Olağanüstü derecede iyi korunmuş çeşitli hareket biçimlerinin kanıtlarını ve dünya genelindeki en yüksek dinozor kuyruk izi sayılarından birini koruyor” diye özetliyor.
McLarty’nin belirttiğine göre, yüzme izleri düz veya virgül şeklinde oluklar ve genellikle yanlarında bir veya iki benzer ancak daha küçük oluk bulunuyor. Ana oluk, teropodların orta ayak parmaklarıyla suyun dibindeki tortuyu kazımasından kaynaklanırken, daha küçük oluklar diğer ayak parmaklarından kaynaklanıyor. McLarty, yalnızca bireysel dinozor yüzme izlerini koruyan diğer alanlardan farklı olarak, Carreras Pampa’nın birbirini takip eden sol ve sağ izleri koruduğunu belirtiyor.
İzlerin bu bolluğu, Carreras Pampa’nın tarih öncesi bir “otoyol” olduğunu gösteriyor. Ayrıca, bazı izlerin paralel yönelimi, bazı dinozorların gruplar halinde seyahat ettiğini düşündürüyor.
Bolivya, dinozor ayak izlerinin yoğun olarak bulunduğu bir bölge olarak biliniyor. McLarty, bu durumu bir karşılaştırmayla destekliyor:
“Bir sonraki en yüksek iz sayısına sahip iz alanı da Bolivya’da bulunuyor. Cal Orck’o iz alanı, uzun, ince ve neredeyse dikey bir duvar olarak aktif bir taş ocağında yer alıyor. Carreras Pampa iz alanı ise daha geniş bir alana yayılmış durumda.”
