ABD ve Rusya’nın Suudi Arabistan’nın başkenti Riyad’da Ukraynasız masaya oturması sonrası Avrupa’da ‘’ABD bizi Ruslarla baş başa bıraktı’’ paniği var. Münih Güvenlik Konferansı'nda konuşan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Avrupa'ya "birleşik ordu kurma" çağrısı yapmıştı. Peki Avrupa yeni bir bağımsız ordu kurabilir mi? Türkiye bu ordu da olur mu? Yakından bakacağız.
ABD başkanı Donald Trump’ın göreve gelmesinin ardından Ukrayna’da savaşı bitirmek için Rusya ile masaya oturması ve Ukrayna’ya yeni bir ‘’versay anlaşması’’ teklif etmesinin yankıları sürüyor. ABD ve Rusya’nın Suudi Arabistan’nın başkenti Riyad’da Ukraynasız bir çözüm için anlaşması Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin ABD tarafından yalnız bırakıldığı anlamına geliyor.
Avrupalı liderler geçtiğimiz günlerde Fransa’nın başkenti Paris’te bir araya gelerek Ukrayna’ya asker göndermeyi tartıştı. Paris toplantısı ABD ile kıta Avrupa’sının 2. Dünya savaşı sonrası ilk kez ayrılığa düştüğünü gösteriyor. Son olarak Almanya’da düzenlenen Münih konferansında Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Avrupa'ya "birleşik ordu kurma" çağrısı yaptı. Peki Avrupa gerçekten bir ordu kurabilir mi? Bunun için Avrupa devletlerinin askeri durumuna ve bağımsız savunma harcamalarına bakacağız.
AVRUPA ORDUSU FİKRİ BUGÜNE AİT DEĞİL
Öncelikle ‘’Avrupa ordusu’’ fikri ilk kez konuşulmuyor. 1950 yılından beri Avrupa ülkelerinin "Avrupa ordusu" fikri gündeme geldi. 1990’lı yıllarda Avrupa, kendi yanı başındaki Kosova ve Bosna'daki krizlere müdahale edememiş, 2014’te ise Kırım’ı Rusya’ya hediye etmek zorunda kalmıştı.
2. Dünya Savaşı sonrasında hayata geçirilen Avrupa Birliği, 27 üye ülkeyle dünyanın en büyük ekonomik bloğu oldu. Ancak bu birliktelik, savunma ve güvenlik alanlarında NATO ve ABD'ye tamamen bağımlı halde bulunuyor. ABD şemsiyesi altında bugünlere gelen Avrupa, Obama döneminden itibaren geri plana itildi. Nedeni ise ABD’nin Rusya’yı değil daha çok Çin’i tehdit görmesi oldu. Bu da Avrupa’yı Rus tehdidi ile baş başa getirdi.
FİKRİN BUGÜN LİDERİ: EMANUEL MACRON
Ukrayna liderinin dillendirmesi olsa da Avrupa Ordusu fikrinin en büyük destekçisi 2019'da NATO'nun "beyin ölümünün gerçekleştiğini" söyleyen Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron olarak biliniyor.
NATO ülkelerinin 2020'deki savunma harcamaları 1,1 trilyon dolar olarak kayda geçti. Bunun 785 milyar doları ABD'nin harcamaları. Yani 27 AB ülkesinin NATO'ya üye 21'inin toplamı, ABD'nin yarısı kadar bile savunma harcaması yapamadı. En yüksek harcamayı yapan 3 AB ülkesinden Almanya'nın 59 milyar dolar, Fransa'nın 52,8 milyar dolar ve İtalya'nın 26,1 milyar dolar harcaması kayda alındı.
ALT YAPI, KARAR ALMA, YÖNETİM SORUNU VAR
Bu bütçe ile de Avrupa Ordusu’nu kurmak ve Rusya’ya tehdit oluşturmak imkânsız hale geliyor. Avrupa ordusunun önündeki en büyük engellerden birini de AB'nin kendi içindeki karar alma mekanizması daha doğrusu ise ‘’alamama’’
Olası askeri operasyonlar bir yana, daha küçük ve önemsiz görülen krizlerde bile AB ülkeleri siyasi farklılıklar ve değişen öncelikler nedeniyle bir bütün olarak karar alamıyor. Büyük bir ordunun nasıl yönetileceği ise tam bir kaos olarak görülüyor.
Ayrıca Avrupa’nın silah yapma alt yapısı bulunmuyor. Avrupa ülkelerinin çoğu silah, teçhizat, ekipman ve mühimmatlarda tamamen ABD'ye bağımlı. Yıllardan beri ABD'den askeri alımlar yapan Avrupa ülkeleri, ABD tarafında ortaya çıkacak bir tedarik sorununda adeta yok oluşun eşiğine geliyor.
Sonuç olarak Avrupa’nın yakın zamanda bir ordu kurması imkansıza yakın gözüküyor.
TÜRKİYE AVRUPA ORDUSU’NUN NERESİNDE?
Peki Türkiye Avrupa Ordusu’nun neresinde yer alabilir?
Türk ordusunun Avrupa'daki muadillerinin çoğundan daha güçlü olması nedeniyle Ankara, Avrupa'nın savunmasında kilit bir rol oynayabileceğini düşünüyor. Türk Silahlı Kuvvetleri’nde yedekler de dahil olmak üzere yaklaşık 800.000 askeri personel olduğu tahmin ediliyor. Bu sayıya ise seferberlik dahil değil. Yani Türkiye tek başına asker sayısı olarak bile Avrupa’nın tamamını geride bırakabiliyor.
Askeri uzmanlar Avrupalı liderlerin, Ankara'nın tüm Avrupa'nın çıkarına olacağını iddia ettiği ordusunu modernize etme çabaları nedeniyle Türkiye'ye önemli askeri donanım satışlarına ilişkin itirazlarından vazgeçmeye başladıklarına dikkat çekiyor. Ayrıca Türkiye İnsansız Hava Gücü ve yeni yerli mühimmatları ile Avrupa’nın şimdi den radarına girmiş durumda.
