İran-İsrail savaşının görünmeyen yüzü! 9 nükleer bomba üretebilecek uranyum kayıp mı?
İsrail'in Fordow, Natanz ve İsfahan’daki terör saldırıları sonrası gözler BM denetçilerine çevrildi. Tesisler vuruldu ancak İran’ın silah kalitesine yakın uranyumunun akıbeti bilinmiyor.
ABD ve İsrail’in geçtiğimiz hafta sonu İran’daki üç önemli nükleer tesise düzenlediği hava saldırıları, küresel kamuoyunu alarma geçirdi. Fordow, Natanz ve İsfahan’daki tesislerin “tamamen imha edildiğini” açıklayan eski ABD Başkanı Donald Trump’ın bu sözleri, Birleşmiş Milletler’e bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nı (UAEA) da harekete geçirdi.
Saldırının ardından gözler Fordow tesisine çevrildi. Dağın içine inşa edilmiş olan bu tesiste İran’ın en yüksek oranda zenginleştirilmiş uranyumları üretiliyordu. UAEA Başkanı Rafael Grossi, saldırının ardından yaptığı açıklamada, içerideki hassas santrifüjlerin “büyük ihtimalle ciddi biçimde zarar gördüğünü” belirtti. Ancak asıl endişe verici olan, İran’ın elinde bulunduğu bilinen ve 9 nükleer bomba yapmaya yetecek kadar olan 400 kg’lık yüksek saflıktaki uranyumun akıbeti...
Uranyum Stokları Ortadan mı Kayboldu?
Çok sayıda yetkili ve eski nükleer denetçi, bombardımanın İran’a “kusursuz bir örtü” sağladığını savundu. Bu yetkililere göre İran, bu saldırıyı fırsat bilerek nükleer stoklarının bir kısmını gizlemiş olabilir.
2005-2010 yılları arasında UAEA’da baş denetçi olarak görev yapan Olli Heinonen, “Bu tür saldırılar sonrası enkaz altındaki materyallere ulaşmak aylar sürebilir. Bazı malzemeler tamamen erişilemez hale gelebilir ya da yok olmuş gibi gösterilebilir,” uyarısında bulundu.
İran’ın %60 saflıkta zenginleştirdiği uranyum, kısa bir işlemle %90 seviyesine çıkarılabiliyor. Bu da İran’ın halihazırdaki stoklarıyla teorik olarak 9 adet nükleer başlık üretebileceği anlamına geliyor.
Süreç Zor ve Uzun Olacak
UAEA’nın önümüzdeki süreçte yürüteceği soruşturmanın oldukça karmaşık olması bekleniyor. Hasar gören tesislerde yapılacak çevresel örneklemeler, enkaz altından alınacak numuneler ve yapılacak analizler aylar sürebilir.
Öte yandan Batılı istihbarat kaynakları da İran’ın bu süreçte uluslararası gözlemcilerden kaçırdığı materyalleri başka tesislerde değerlendirmesinden endişe ediyor.
Tahran cephesinden ise konuya dair henüz net bir açıklama yapılmadı.
