Aşırı terlemeyi engelleyecek bir yol var mı?

Vücudumuzdaki ısıyı dengeleme görevini üstlenen “terleme” fonksiyonu, ter bezlerinin sinir sistemimizin kontrolünde çalışmasıyla ortaya çıkan doğal bir durum. Beynimizdeki ısı düzenleme merkezi, vücuttan ter atılmasını ve cildin kan akımını organize ederek bu ısıyı ayarlamakla görevlidir ancak hormonlar, duygusal faktörler ve fiziksel aktivitelerin etkisi altındadır. Dolayısıyla spor, aşırı hareket etme, fiziksel iş yapma, sınava girme gibi durumlar terlemeyi artırabilmektedir. El ve ayaklar duygusal uyarılardan daha fazla etkilenirken; koltuk altı ter bezleri ise hem duygusal uyarıların hem de beyinden gelen uyarıların kontrolündedir. Beynimiz bu kontrolü, göğüs boşluğu içinde omurganın her iki yanındaki olukta seyreden sempatik sinir sistemi aracılığıyla yerine getirir. Ancak el, koltuk altı, yüz ve ayaklarda kişiyi rahatsız eden, utandıran ve günlük aktivitelerini kısıtlayan miktarda bir terleme söz konusuysa, bu durum “aşırı terleme” (hiperhidrozis) olarak tanımlanıyor.

Anadolu Sağlık Merkezi Göğüs Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Altan Kır, kişinin günlük yaşantısını bozacak boyutlara ulaşan bir terlemenin normal bir durum olmadığına dikkat çekti ve bu sorunun sıklığı ve tedavi yöntemleri konusunda bilgiler verdi. Doç. Dr. Altan Kır, “İstatistiklere göre, sorunun görüldüğü kişilerin yarısında genetik geçiş var. Hastalığın görülme sıklığı ülkelere ve ırklara göre değişebilmekle birlikte rakamın yüz binde 3-5 olduğunu söyleyebiliriz” dedi.

GÜNLÜK HAYATI NASIL ETKİLİYOR?

Sempatik sinir sistemi denilen sinir grubunun aşırı aktivasyonuyla oluşan aşırı terleme, kişiyi psikolojik açıdan da olumsuz etkileyerek gün içinde kesintilerle ya da sürekli devam edebiliyor. Sorun; kişinin günlük aktivitelerini, arkadaş çevresini, kız-erkek ilişkilerini, hatta kariyer planlarını dahi etkileyebilecek boyutlara gelebiliyor. Öyle ki; Doç. Dr. Kır, bu sorunu yaşayan insanların sosyal iletişimin yoğun olduğu mesleklerden uzak durmak zorunda kalarak sevmedikleri işlere yönelebildiklerine dikkat çekti.

Terlemeyi hafifletmenin küçük de olsa yollarını olduğuna vurgu yapan Doç. Dr. Altan Kır, “El ve ayak hijyeninize özen gösterin. Sıcak yaz aylarında günde en az bir defa ılık duş alın. Özellikle sıcak havalarda baharatlı ve acı yiyeceklerden mümkün olduğunca uzak durun. Koltuk altı için kullanacağınız roll-on gibi ürünlerde mutlaka seçici olmaya özen gösterin” önerilerinde bulundu.

TEDAVİ SEÇENEKLERİ

Bir insanın vücudunda ortalama 5 milyon ter bezinin bulunduğunu belirten Doç. Dr. Altan Kır, aşırı terlemenin tedavisi için cerrahi ve cerrahi dışı olmak üzere kullanılan iki yöntem bulunduğunu söyledi. Cerrahi dışı yöntemlerde; krem, losyon, birtakım ilaçlar, el ve ayaklara uygulanan elektrik akımı, botox ve psikoterapinin kullanıldığını belirten Doç. Dr. Kır, tüm bunların geçici çözümler olduğunu, etkileri geçtiğinde tekrar kullanılması gerektiğini vurguladı.

Aşırı terlemede kesin sonuç veren yöntemlerin ise cerrahi girişimler olduğuna dikkat çekiyor ve şunları söyledi: “Buradaki amaç, terlemeye yol açan sempatik zincirin fonksiyonunu bozmaktır. Bu da o zincirin ETS (Endoskopik Torakal Sempatektomi) yöntemiyle çıkarılması, elektrokoterlerle yakılması ya da ‘klips’ ile ezilmesiyle mümkün olmaktadır. Bloke edilen zincir, böylece terleme fonksiyonunu kontrol edemiyor ve şikayet edilen bölgelerdeki (ellerde ve koltuk altında) terleme tamamen ortadan kalkıyor” dedi.

ETS NELER KAZANDIRIYOR?

Cerrahi bir işlem olarak, ter bezlerini çalıştıran sinir grubunu bloke eden ETS yöntemiyle, aşırı terleme sorununda yüzde 90’ın üzerinde başarı söz konusu olduğunu, bu sonucun hasta memnuniyetine de yansıdığını belirten Doç. Dr. Kır şöyle konuştu:

“Göğüs boşluğundan iki delik açılması suretiyle genel anestezi altında yapılan cerrahi işlemde, her iki koltuk altı için sadece 30 dakikalık bir ameliyat süresi yeterli oluyor. İşlem sonrasında hasta ilk 6 saat gözlem altında tutuluyor ve kontrol filmleri çekildikten sonra taburcu ediliyor. Hasta, rahatsız edici herhangi bir komplikasyon gelişmediği sürece aşırı terleme sorunundan kurtulmuş oluyor. Bu durum hastanın günlük hayatına ve sosyal ilişkilerine de pozitif olarak yansıyor.”

Ameliyat sonrası şikayet bölgelerindeki terleme tamamen ortadan kalkınca, vücut terleme fonksiyonunu nasıl gerçekleştirdiğine dair bilgi veren Doç. Dr. Kır, vücuttaki suyun aşırı terleyen bölgelerin dışındaki diğer bölgelerden atıldığına dikkat çekti. Doç. Dr. Altan Kır, “Ancak hasta için bu durum genellikle tolere edilebilir düzeyde olduğu için sorun teşkil etmiyor. ETS yöntemiyle klips takılan hasta eğer bu durumdan memnun kalmazsa, bölgeye takılan klipsler yeni bir ameliyatla çıkarılabiliyor. ETS işlemi sonrası olası diğer yan etkiler ise; ameliyat bölgesinde geçici ağrı, kanama (yüzde 1 sıklıkta) ya da göğüs boşluğunda hava kalması (yüzde 3-4 sıklıkta), göz kapağında hafif aşağı inme (genellikle kendiliğinden kaybolmaktadır) şeklinde seyredebiliyor” ifadelerini kullandı.

CERRAHİ TEDAVİ KİMLERE ÖNERİLMİYOR?

18 yaşından önce aşırı terleme şikayetlerine karşı cerrahi tedavini tavsiye etmediklerini belirten Doç. Dr. Altan Kır, “Ergenliğe geçişle birlikte duygusal tepkiler azalabilmekte ve aşırı terleme gerileyebilmektedir. Bu nedenle 18 yaş altı kişilerde cerrahi tedavi için bu dönemin geçmesinin beklenmesi doğru bir yaklaşım” dedi. Doç. Dr. Kır, “El sıkışmamak için yeni biriyle tanışmaktan çekiniyorsanız, bilgisayar kullanırken yanınızda sürekli, elinizi sileceğiniz bir şeyler taşıyorsanız, kapı tokmaklarını çevirirken zorlanıyorsanız, yanınızda yedek kıyafetler taşıyorsanız, yazı yazarken zorlanıyorsanız, özellikle sosyal hayatınız ve psikolojiniz etkilenmeye başladıysa, tedavi için uzman doktora başvurulması gerekiyor” ifadesini kullandı.

ETS ameliyatı 30 dakika

Doç. Dr. Altan Kır, ETS iflleminin 30 dakika sürdüğünü, bir komplikasyon olmadığı takdirde hastaların bir gün sonra taburcu edildiğini söyledi.

Çekingen bir hayat çekilmez

Terlemenin fazla olması, özellikle ellerin ve koltuk altlarının sık sık ıslanması hayat kalitesini etkiler. Kiflilerin daha da sıkılgan ve utangaç olmalarına yol açar.