Anayasa Yazım Komisyonu’nda görüşülen”TBMM’nin görev ve yetkileri” maddesinde AK Parti, “Başkanlık sistemini ilgilendiren normlarda düzenleme irademiz sürmektedir”, CHP ise “Adalet ve Kalkınma Partisi’nin başkanlık sistemine ilişkin önerileri komisyon tar
TBMM
TBMM Anayasa Yazım Komisyonu’nda görüşülen “TBMM’nin görev ve yetkileri” maddesinde AK Parti, “Başkanlık sistemini
ilgilendiren normlarda düzenleme irademiz sürmektedir”, CHP ise “Adalet ve Kalkınma Partisi’nin başkanlık sistemine ilişkin önerileri komisyon tarafından müzakere edilmemiştir” notu düşürdü.
Yazım Komisyonu, MHP Erzurum Milletvekili Oktay Öztürk’ün başkanlığında toplandı. Toplantıda, “TBMM’nin görev ve yetkileri”, “Milletlerarası anlaşmaları uygun bulma”, “TBMM seçimlerinin ertelenmesi ve ara seçimler”, “Halk inisiyatifi”, “Meclis araştırması” ve “Gensoru” başlıklı maddeleri yeniden ele alındı.
Komisyon,TBMM’nin görev ve yetkilerini, “Bakanlar Kurulu’na belli konularda KHK çıkarma yetkisi vermek” hükmü dışında mevcut anayasadaki gibi kabul etti. Komisyon, TBMM’nin görev ve yetkilerini; “kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak; Bakanlar Kurulu ve bakanları denetlemek; bütçe ve kesin hesap kanun tasarılarını görüşmek ve kabul etmek; para basılmasına karar vermek, milletlerarası andlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, üye tam sayısının beşte üç çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilanına karar vermek, anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmek” şeklinde sıraladı.
MHP, Cumhurbaşkanını seçmenin; BDP ise silahlı kuvvetleri, güvenlik ve kolluk güçlerini, istihbarat kurumlarını ve bu kurumların harcamalarını denetlemenin de TBMM’nin görev ve yetkileri arasında olmasını önerdi.
BDP, genel ve özel af ilanında özel bir nisap öngörülmesine karşı çıktı.
TBMM’nin görev ve yetkileri maddesinde hem AK Parti hem de CHP madde notu düşürdü. AK Parti’nin bu maddede, “Başkanlık sistemini ilgilendiren normlarda düzenleme irademiz sürmektedir”, CHP’nin ise “Adalet ve Kalkınma Partisi’nin başkanlık sistemine ilişkin önerileri komisyon tarafından müzakere edilmemiştir” notu düşüldü.
ÇEKİNCELER DE YAYIMLANACAK
Komisyon, “Milletlerarası anlaşmaları uygun bulma” maddesini, mevcut anayasadaki hükümlerde fazla değişikliğe gitmeyerek benimsedi.
Komisyon, ekonomik, ticari veya teknik ilişkileri düzenleyen ve süresi 1 yılı aşmayan andlaşmaların, devlet maliyesi bakımından bir yüklenme getirmemek, kişi hallerine ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yabancı ülkelerdeki mülkiyet haklarına dokunmamak şartıyla, yayınlanma ile yürürlüğe konabileceğini benimsedi. Mevcut anayasadaki “Türklerin yabancı memleketlerdeki” ibaresi, “Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yabancı ülkelerdeki” şeklinde değiştirildi. Bu andlaşmaların, yayınlarından başlayarak TBMM’nin bilgisine sunulmasındaki süre 2 aydan 1 aya indirildi.
Ayrıca, uluslararası anlaşmalara çekince konulması durumunda, ilgili çekincenin uygun bulma kanununa veya Bakanlar Kurulu kararnamesine eklenip, anlaşma ile yayımlanması benimsendi.
ARA SEÇİMLER
Yazım Komisyonu, “TBMM seçimlerinin ertelenmesi ve ara seçimler” maddesini de ele aldı. AK Parti, TBMM seçimlerinin yanı sıra “Başkanlık” seçimlerinin de buna eklenmesini önerdi.
TBMM’nin, savaş nedeniyle yeni seçimlerin yapılmasına imkan görülmemesi halinde seçimleri 1 yıl erteleyebilmesi hükmü, mevcut uygulamadaki gibi benimsendi. Ancak TBMM bu kararı, üye tamsayısının beşte üç çoğunluğuyla verebilecek. Komisyon, bu karar nisabını daha sonra yeniden ele alacak.
BDP, “uluslararası hukuka uygun olmak kaydıyla savunma ve güç kullanımını gerektiren bir durumda” bu ertelemenin olmasını istedi.
Komisyon, TBMM üyeliklerinde boşalma olması halinde ara seçime gidilmesi ve ara seçimin, her seçim döneminde bir defa yapılması hükmünü anayasadaki gibi korudu. Ara seçim için aranan genel seçim üzerinden 30 ay geçmeme şartı, 18 aya indirdi.
Bu düzenlemeye ilişkin, “AK Parti, Başkanlık sistemi önerisi sebebiyle önceki maddelerde yer alan atfıyla yetinir. Başkanlık sisteminin hiçbir unsuru müzakere edilmemiştir” şeklinde madde notu düşüldü.
Başbakan adayının ismi yer alacak
Komisyonun benimsediği, TBMM’nin üye tam sayısının en az üçte birinin talep etmesi halinde, Meclis araştırma komisyonu kurulmasının zorunlu olması hükmüne, AK Parti katılmadı.
Gensoru maddesindeki fıkralarda da büyük çoğunlukla mutabakat sağlayan komisyon, Bakanlar Kurulu’na karşı verilecek güvensizlik önergesinde başbakan adayının isminin yer almasını, Bakanlar Kurulu’nun üye tam sayısının salt çoğunluğunun oyu ile düşürülmesi durumunda Cumhurbaşkanı önergede ismi geçen milletvekilini başbakan olarak atamasını da kabul etti.
“AK Parti hükümet sistemi önerisi Başkanlık sistemi olduğu için sadece bilgi edinme yolu olarak meclis araştırmasını öngörmektedir. Klasik parlamenter sistem önerilerini müzakere etmemektedir” şeklinde de madde notu düşüldü.
