16 Aralık 791: Leys b. Sa’d'in vefatı (Müctehid, Muhaddis)
Onlar; yaşadıkları dönemlere çalışmalarıyla, eserleriyle damga vurup iz bırakıp gittiler. Bugün; Müctehid, Muhaddis Leys b. Sa’d'i hayırla yâd ediyoruz.
Ebü’l-Hâris el-Leys b. Sa’d b. Abdirrahmân el-Fehmî, Şaban 94’te (Mayıs 713), Aşağı Mısır’da Kahire yakınlarındaki Kalyûbiye vilâyetine bağlı Tüh ilçesinin Karkaşende (Kalkaşende) köyünde dünyaya geldi.
Leys Mısır ve Hicaz’da birçok âlimden ders aldı. Ayrıca Şam, Kudüs, Bağdat gibi ilim merkezlerine gitti. İlk olarak 113 (732) yılında yaptığı hac ziyareti esnasında Mekke’de, içlerinde Atâ b. Ebû Rebâh, İbn Ebû Müleyke, İbn Şihâb ez-Zührî, Ebü’z-Zübeyr, İmrân b. Ebû Enes ve İbn Ömer’in azatlısı Nâfi’in de bulunduğu birçok âlimle görüştü.
Tabiînden elliyi aşkın, tebeu’t-tâbiîn ve daha sonraki nesilden 150 kadar kişiyle görüşüp onlardan faydalandığı rivayet edilir. Genç yaşta Mısır’ın önde gelen ilim adamlarının takdirini kazanan Leys, gerek Emevîler gerekse Abbasîler döneminde halifeler ve diğer devlet adamları nezdinde büyük itibar gördü. Mısır valileri ona danışmadan bir konuda kesin karar vermezlerdi.
Emevî Halifesi II. Mervân, Mısır’a vali tayin ettiği bedevi Havsere b. Süheyl’e yardımcı olacak birini seçmeleri için Mısırlılar’a bir mektup gönderdiğinde Leys’in iki hocası hayatta bulunduğu halde bu göreve Leys ittifakla seçildi. Abbasî halifeleri Mansûr ve Mehdî-Billâh’ın da kendisinden övgüyle söz ettikleri rivayet edilir. Leys, 14 Şaban 175 (16 Aralık 791) tarihinde vefat etti; (Vefat tarihiyle ilgili farklı rivayetler de mevcuttur.) cenaze namazını Mısır Valisi Mûsâ b. İsâ el-Hâşimî kıldırdı ve Kahire’nin güneyinde Karâfetüssuğrâ’ya defnedildi.
Mezarı halen Mısır’da önemli ziyaretgâhlardandır.
