• İSTANBUL
  • İMSAK
    00:00
    GÜNEŞ
    00:00
    ÖĞLE
    00:00
    İKİNDİ
    00:00
    AKŞAM
    00:00
    YATSI
    00:00
  • 0.0
  • 0.0
  • 0.0
Serdar Arseven
Serdar Arseven
TÜM YAZILARI

“40 Soruda Yeni Anayasa ve Başkanlık Sistemi” (3)

05 Şubat 2016
A


Serdar Arseven İletişim: [email protected]

Hafta başından bu yana “Yeni Anayasa ve Başkanlık Sistemi” başlığı altında “belli başlı sorulara” cevap veriyoruz.

Bizde genellikle “ahkâm” kesilir, medya organları “bilgilendirme” yerine “yönlendirme” çabasını tercih eder.

“Taraflar” bellidir, “kimliğinin adamı olmayan”, sadece “rolünü” oynayan çoğu gazeteci, dur/durul/duğu yere göre tavır takınır.

Diğer pekçok alanda olduğu gibi medyada da “omurga” sıkıntısı vardır.

Bu sıkıntının aşılabilmesi için herkesin “işini”, yalnızca “işini” yapması iktiza etmektedir.

Gazeteci gazeteciliğini yapsın, vatan nasılsa kurtulur!

Türkiye, “Anayasa ve Başkanlık Sistemi”ni tartışıyorsa ve önümüzdeki süreçte de bu tartışmanın alevi yükselecekse, bize düşen okuyucumuza meseleye ilişkin bilgileri arz etmektir.

İşi ayrıntıya boğmadan, “soru-cevap” şeklinde özetlemenin faydalı olacağı inancıyla dizimize başladık.

İlk iki yazımıza www.yeniakit.com.tr adresinden ulaşabilirsiniz.

Bugün üçüncü gün; Cumhurbaşkanımızın Başdanışmanı Hukukçu Şeref Malkoç’un medyada ilk defa bu sütunda yer bulan çalışmasından ‘soru-cevap’larla devam ediyoruz.

Buyurun:

Soru: Başkanlık sisteminin faydaları hakkında neler söylenebilir? 

-İstikrarlı ve güçlü bir yönetim: (Sistemde kısa süreli koalisyon, hükümetleri basit siyasi sebeplerden dolayı güvensizlik oyuyla düşürmek, milletvekilleri pazarları kurmak gibi olumsuzluklar yoktur. Başkan çalışacağı ekibini seçer. Parlamento tarafından düşürülme endişesi yaşamadan icraatına odaklanır. )

-Doğrudan temsil mekanizması:

(Başkan doğrudan halk tarafından ve çoğunluk oyuyla seçileceği için gücünü halktan alır. Milletvekillerinin ve parti içi delege hesaplarının esiri olmaz.)

-Hızlı karar alma ve etkili icraat:

 (Başkan karar alacağı zaman yasama meclisinin desteğine ihtiyaç duyar fakat başkan parlamentodan bağımsız olduğundan daha hızlı karar alır. İdare doğrudan başkana bağlı olduğu için karar ve uygulama süreçleri kısalır.)

-Parlamento verimliliğinin artması: 

(Milletvekilleri sadece yasama ve denetleme faaliyetleri ile ilgilenir. Bakanlık beklentisi içine girmezler. İş, tayin vs. takip mevzuları azalır.)

Soru- Yarı Başkanlık Sistemi nedir?

-Yarı başkanlık sistemi, başkanlık sistemi ile parlamenter sistemin karışımı olan bir hükümet sistemidir.  

-Bu sistemde yürütme, halk tarafından doğrudan seçilen cumhurbaşkanı ile parlamentodan güvenoyu alan hükümet arasında paylaşılır.  

-Yarı başkanlıkta yürütme çift başlıdır. Devletin başında halk tarafından seçilen bir cumhurbaşkanı vardır. Ayrıca parlamentodan güvenoyu alan bir hükümet de cumhurbaşkanı ile uyum içerisine çalışır.

-Cumhurbaşkanı sorumsuzdur. Hükümet parlamentoya karşı sorumludur, parlamento isterse hükümeti görevden alabilir.

-Bu sistemde ulusal savunma ve dış politika konularında tek yetkili cumhurbaşkanıdır. Cumhurbaşkanı aynı zamanda diğer konulara da etkin ve etkilidir.

-Bu sistemde cumhurbaşkanının tek imza ile kullanabildiği yetkilerden bazıları şunlardır: Gerekirse parlamentodaki eğilime de bağlı kalmadan istediği ismi başbakan olarak atamak, istediği zaman istifaya zorlamak, çekildiğini bildiren hükümetin istifasını kabul etmek, belirli yasa tasarılarını referanduma götürmek.

-Yarı başkanlık sisteminin klasik örneği olan Fransa Anayasası’nın ilgili maddesinde başkana çok özel bir yetki tanınmıştır. Maddenin birinci fıkrası “Cumhuriyet kurumları, milli bağımsızlık ve ülkenin bütünlüğü ya da milletlerarası anlaşmaların yerine getirilmesi vahim ve yakın bir biçimde tehlikeye düştüğü ve anayasaya dayanan kamu otoritelerinin düzenli bir şekilde kesintiye uğradığında cumhurbaşkanı, başbakan, meclis başkanı ve anayasa konseyi ile resmen görüştükten sonra durumun gerektirdiği bütün önlemleri alır.” hükmünü taşımaktadır.

-Yarı başkanlıkta cumhurbaşkanını tek başına kullandığı önemli yetkilerden bir diğeri de başbakan ile meclis başkanına danışarak millet meclisini feshetme (seçimleri yenileme) yetkisidir.

-Fransa cumhurbaşkanının tek başına kullandığı bir diğer yetki de dokuz üyeli Anayasa Konseyi’nin (Anayasa Mahkemesi’nin) üç üyesini atamak ve Konsey’in başkanını belirlemektir.

-Bu sistemde cumhurbaşkanı, bazı yetkilerini hükümetle beraber kullanmaktadır. Af, parlamentoyu olağanüstü toplantıya çağırmak, yasaları tekrar görüşmek üzere parlamentoya geri göndermek bunlar arasında bulunmaktadır.

¥

Not: (Yarın da ‘Partili Cumhurbaşkanlığı Nedir?’ sorusuna cevapla devam edelim kısmetse.)

 

x

WhatsApp İhbar Hattı

+90 (553) 313 94 23