Türkiye’de konut fiyatları son 10 yılda 17 kat arttı, bu oran Avrupa’da zirve. Pek çok ülkede fiyatlar iki-üç katına çıktı. Kira ve yan maliyetlerde de ciddi yükselişler yaşanırken, özellikle İstanbul'da ev sahibi olmak giderek zorlaşıyor. Avrupa’da ise artışlar daha ılımlı.
Türkiye’de konut fiyatları son 10 yılda 17 kat arttı, bu oran Avrupa’da zirve. Pek çok ülkede fiyatlar iki-üç katına çıktı. Kira ve yan maliyetlerde de ciddi yükselişler yaşanırken, özellikle İstanbul'da ev sahibi olmak giderek zorlaşıyor. Avrupa’da ise artışlar daha ılımlı.
Türkiye, 2015 ile 2024 yılları arasında yaşanan konut fiyatı artışında Avrupa'nın açık ara lideri oldu. Eurostat ve çeşitli uluslararası raporlara göre, Türkiye'de konut fiyatları bu dönemde tam 17 kat yükseldi. Avrupa Birliği (AB) genelinde fiyatlar yüzde 53 oranında artarken, pek çok ülkede benzer yükselişler gözlendi ancak Türkiye'nin artış oranı rakip tanımadı.
Yüksek inşaat maliyetleri, faiz oranlarındaki artışlar, kısıtlı konut arzı ve gayrimenkulü bir yatırım aracı olarak görenlerin talebi, fiyatlardaki bu tırmanışın başlıca sebepleri olarak öne çıkıyor.
İSTANBUL AVRUPA İLE YARIŞIYOR
İstanbul'da iki yatak odalı bir dairenin bugünkü ortalama satış fiyatı 120 bin euro civarında seyrediyor. Kağıt üzerinde bu fiyat Batı Avrupa şehirlerine kıyasla daha uygun görünse de, tüketici enflasyonunun yıllık bazda yüzde 38'i bulması ve ortalama brüt maaşların aylık 600 euro'yu ancak geçmesi konut alım gücünü ciddi anlamda zayıflatıyor.
Türkiye’nin ardından en hızlı fiyat artışı Macaristan’da gözlemlendi; 2015’e kıyasla konutlar üç kat daha pahalı hale geldi. Başkent Budapeşte’de daire fiyatları 250 bin ile 1,5 milyon euro arasında değişiyor. İzlanda’da ise fiyatlar 2,5 katına çıktı; tek bir dairenin ortalama maliyeti 558 bin euro’yu buluyor.
Litvanya, Portekiz, Çekya, Bulgaristan, Estonya ve Polonya gibi ülkelerde de konut fiyatları iki kattan fazla artış gösterdi.
FİNLANDİYA'DA FİYATLAR DURAĞAN
Listenin en altında Finlandiya yer aldı; Helsinki dışında, ülke genelinde 10 yıl öncesine göre büyük bir sıçrama yaşanmadı. Ancak kent-kırsal ayrımı ciddi farklar oluşturuyor. Finlandiya piyasasında gerilemenin sonuna gelindiği ve ekonomik toparlanmayla birlikte özellikle yeni inşa konutlarda fiyatların yavaşça artacağı öngörülüyor.
Eurostat’ın verilerinden yoksun olan Yunanistan’da ise Merkez Bankası verileriyle kentlerde konut fiyatlarının 2008 seviyesini aşmadığı bildiriliyor.
KİRADA DA BÜYÜK ARTIŞ
Satın alma maliyetleri gibi kira fiyatları da son on yılda tırmandı. Eurostat’a göre, 2010 ile 2024 arasında AB genelinde kiralar yüzde 26,7 oranında artarken, Türkiye’de bu rakam OECD’nin son verilerine göre 8,8 kata çıktı. Türkiye’yi; Estonya (3 kattan fazla), Litvanya (yüzde 175 artış) ve İzlanda (yüzde 120 artış) takip ediyor. Macaristan’da kiraların fiyatı iki kattan fazla artarken, Yunanistan’da titreşimli bir tablo görülüyor ve bu süreçte kira fiyatlarında yüzde 13'lük bir düşüş yaşandı.
Konut sahipleri ve kiracılar yalnızca satın alma ya da kiralama bedeliyle değil, aynı zamanda kamu hizmetleri ve diğer yan ödemelerle de karşı karşıya. 2015-2025 döneminde Estonya’da toplam konut maliyetlerinde en büyük artış kaydedildi. Polonya ve Çekya da bu alanda üst sıralarda yer aldı. AB genelinde konut maliyetleri bu dönemde yüzde 40’tan fazla artış gösterirken, en düşük artış yüzde 20 ile İspanya’da görüldü. Arnavutluk ise AB’ye aday ülke olmasına rağmen daha istikrarlı bir tablo sergiledi.
İrlanda ise 2023 itibarıyla AB ortalamasına kıyasla en yüksek konut maliyetlerine sahip ülke oldu. Fransa ve Almanya bu maliyetin biraz üzerinde, İtalya ile İspanya ise AB ortalamasının bir miktar altında seyretti.
GÜNEY KIBRIS İLK SIRADA
Eurostat’ın verilerine göre, 2023’te Güney Kıbrıslılar gayrimenkule GSYH’lerinin yüzde 8,6’sına denk gelen bir yatırım yaptı. Bu oran İtalya’da yüzde 7, Almanya’da yüzde 6,9, Fransa’da ise yüzde 6,4 olarak ölçüldü. Türkiye’de bu alandaki veri eksikliği sürerken, Polonya ve Yunanistan ise gayrimenkulde GSYH’ye oranla en düşük yatırımların görüldüğü ülkeler oldu.
AB genelinde toplam konuta yapılan yatırım, 2023’te neredeyse bir trilyon euro’ya ulaştı. Fiyatlar ve maliyetler yükselirken, Avrupa piyasası nasıl şekillenecek merak konusu.
