Türkiye'nin maden çeşitliliğinde dünyada 7. sırada olduğunu kaydeden Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, geçen yıl 6 milyar dolar maden ihracatı gerçekleştirildiğini, bu yıl sonunda 6 milyar doların üzerine çıkılacağını söyledi. Bayraktar, kritik madenlerle düzenleme yaptıklarını da belirterek, Eskişehir’deki dünyanın en büyük nadir toprak elementleri sahasının devlet eliyle işletileceğini ve milli menfaatlere en uygun şekilde ülkenin ekonomisine kazandırılacağını açıkladı.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Türkiye Madencilik Derneğinin (TMD) 4 Aralık Dünya Madenciler Günü kapsamında düzenlediği Sorumlu Madencilik Zirvesi 2025'teki konuşmasında, dünyadaki 90 çeşit madenin 70'inin Türkiye'de mevcut olduğunu söyledi.
Türkiye'nin maden zenginliği ve maden çeşitliliği açısından oldukça büyük potansiyele sahip olduğunu dile getiren Bayraktar, "Endüstriyel ham madde rezervlerinin yüzde 2,2'si, metalik mineral rezervlerinin binde 4'ü, kömür rezervlerinin yüzde 1'i, jeotermal potansiyelin binde 8'i Türkiye'de. Bor, soda külü, alçı taşı ve kromda dünyada ilk 5'te yer alıyoruz" ifadesini kullandı.
MADEN İHRACATINDA YENİ REKOR GELİYOR
Bayraktar, Türkiye'nin maden çeşitliliğinde dünyada 7. sırada olduğunu ve 2024 itibarıyla sektörün 363 milyar liralık ekonomik büyüklüğe ulaştığını söyledi.
Madencilik sektörü ile 141 bin doğrudan istihdama ulaşıldığına dikkati çeken Bayraktar, şöyle devam etti: "Geçen yıl 6 milyar dolar maden ihracatı gerçekleştirdik. Bu yıl 11 ayda ulaştığımız 5,1 milyar dolar seviyesinin yıl sonunda 6 milyar doların üzerine çıkacağına inanıyorum. Madencilikte 2002'de Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) payı binde 6'larda iken hedefimiz bu oranı yüzde 5 seviyesine yükseltmek. İş sağlığı ve güvenliğinden taviz vermeden, çevreye rağmen değil çevreyle uyumlu bir biçimde, ham madde olarak değil katma değerli hale getirerek ara ürün ve uç ürüne dönüştürmek istiyoruz."
BORDAKİ YILLIK GELİR: 1 MİLYAR 322 MİLYON DOLAR
Bayraktar, 90. kuruluş yıl dönümleri dolayısıyla Eti Maden ile Maden Tetkik ve Arama (MTA) Genel Müdürlüğünü tebrik ederek, "İhracat şampiyonumuz Eti Maden, bor madeninde geçtiğimiz yıl 2 milyon 500 bin ton satışla 1 milyar 322 milyon dolarlık gelir elde ederek tüm zamanların rekorunu kırdı. Eskişehir Kırka'da kurulan pilot tesisle lityum karbonat üretiminde ilk ürünü elde ettik. Kırka'da yıllık 600 ton kapasiteli endüstriyel tesisin kurulumuna yönelik çalışıyoruz" dedi.
NADİR TOPRAK ELEMENTLERİNİ DEVLET ÇIKARAK
MTA'nın, Eskişehir-Beylikova'daki nadir toprak elementleri (NTE) sahasında ilk çalışmaları gerçekleştirdiğini ve sahanın Eti Maden'e devriyle arama faaliyetlerinin yoğunlaştırıldığını belirterek şunları söyledi: "125 bin metrenin üzerinde sondaj gerçekleştirdik. 694 milyon tonla dünyada tek sahada en büyük ikinci NTE kaynağını tespit ettik. İkinci faz olan endüstriyel tesisin kurulması çalışmalarına da devam ediyoruz. Hedefimiz, 2026'da endüstriyel tesisin temelini atmak, 2 yıl içinde de bu tesisi hayata geçirmek. Saflaştırma oranını yüzde 92-93'ten daha yukarılara taşıyacak teknolojiyi daha hızlı bir şekilde alabilmek için farklı ülkelerle görüşmelerimiz devam ediyor. Bu sahayı devlet eliyle işleteceğiz. NTE'yi milli menfaatlerimize en uygun şekilde ülkemizin ekonomisine katmayı hedefliyoruz."
KRİTİK MADENLER
Bakan Bayraktar, "Türkiye Kritik ve Stratejik Madenler Raporu"nu yayımladıklarını anımsatarak, "Kritik ve stratejik önemi olan toplam 37 maden türünü belirledik. Türkiye'nin stratejik ve kritik madenlerini ilk kez hukuki güvenceye kavuşturduk. Kritik Madenler Strateji Belgesi'ni kısa bir süre içinde kamuoyu ile paylaşacağız." diye konuştu.
"Öngörülebilir İzin Sistemi" ile yatırımcılara devlet güvencesi verdiklerini dile getiren Bayraktar, "Yatırımcı sahaya girip yıllarca emek, para harcadıktan sonra 'Burada sondaj veya madencilik yapılamaz.' denmeyecek. O dönem artık sona erdi. Stratejik ve kritik madenler için acele kamulaştırma yetkisi kullanılacak. Kanunla Cumhurbaşkanı'mıza ulusal maden stoklarını belirleme yetkisi verildi. Türkiye artık sadece maden çıkaran değil madenini stratejik değerine göre yöneten bir ülke haline gelecek. Madencilikte maden bulunmayan 82 bin sahayı sistemden çıkardık" ifadesini kullandı.
İSTANBUL’A MADEN BORSASI GELİYOR
İstanbul Finans Merkezi'nde maden borsasını hayata geçirmeyi hedeflediklerini belirten Bayraktar, "EPİAŞ bu konuda Sermaye Piyasası Kuruluna başvurusunu yaptı. Kurulun en kısa sürede bu konuda gerekli izni vermesini bekliyoruz." dedi.
Bakan Bayraktar, cari açığı düşürmek için altın ithalatının azaltıIması gerektiğini vurgulayarak şunları kaydetti: "Şu anda 30-40 tonları bulan yıllık üretimimizi 100 tonlara çıkarmamız ve yerin altındaki bu değeri ekonomimize kazandırmamız lazım. Afrika Nijer'deki altın sahasında faaliyetlerimizin ilk fazını tamamladık. Türkiye dışında altın üretimine Nijer'de başlayacağız. Özbekistan'da da altın başta olmak üzere farklı maden türlerine yönelik arama faaliyetlerimizi sürdürüyoruz. Pakistan, Azerbaycan, Fas, Kırgızistan, Libya ve Suriye'de madencilik alanındaki faaliyetlerimizi somut projelere dönüştürme çalışmalarımıza devam ediyoruz."
