Kırım Tatarları, geçmişin yaralarını sarmaya çalışıyor
18 Mayıs 1944’te Sovyetler Birliği Başkanı Stalin tarafından anavatanlarından Orta Asya ve Sibirya’ya sürgün edilen Kırım Tatarları, bir taraftan anavatanlarına dönmeye çalışırken, bir taraftan da temel sorunlarına çözüm arıyor. Sürgüne gönderilen 432 bin
Sovyetler Birliği tarafından İkinci Dünya Savaşı’nda sürgüne gönderilen Kırım Tatarları, geçmişin yaralarını sarmaya çalışıyor.
18 Mayıs 1944’te sürgüne gönderilen 432 bin Kırım Tatarından aralarında çocuk ve kadınların da bulunduğu 195 bin 471 kişi hayatını kaybetti. Hayvan vagonlarında konularak 22 gün kapılar açılmadan sürgüne gönderilen Kırım Tatarları, Stalin’in etnik temizlik politikasının en acımasız örneklerinden biri olarak gösteriliyor.
İkinci Dünya Savaşı’nın taraflarından Almanya ve Rusya’nın mücadelesi, Kırım üzerinde de kendisini gösterdi. Almanların 1942’de tüm Kırım yarımadasını işgal etmesi, Rusya’ya ağır darbe indirmesinin ardından, Rusya Kırım’ı yeniden hakimiyeti altına aldı. Bu dönemden sonra Stalin’in yaptığı ilk iş, Kırım Tatarlarının topyekün sürgün emrini vermek oldu. Gerekçesi ise Kırım Tatarlarının Nazilerle işbirliği yaptığı iddiasıydı.
Kırım Tatarlarının Sovyet halkına karşı “ihanet ettiğini” ileri sürülmesinin ardından Devlet Güvenlik Komitesi’nin “çok gizli” kararnamesiyle Kırım’da yaşayan tüm Kırım Tatarlarının vatanlarından sürgününe karar vermişti.
Söz konusu kararname ile sürgün edileceklerin beraberlerinde özel eşyalarını, elbiselerini, günlük demirbaş eşyalarını ve aile başına 500 kilogram erzak almalarına izin veriliyordu.
Geri dönüş mücadelesi
Anavatanlarını terk etmek zorunda kalan Kırım Tatarları, geri dönebilmek için büyük mücadele sergiledi. Ukrayna ve Rusya’da sayısız eylem düzenlenirken, yabancı ülkelerde de diaspora faaliyetleri yürütüldü. Bu çalışmaların sonucunda 22 Temmuz 1991’de Sovyetler Birliği Bakanlar Kurulu’nun “Kırım Tatarlarının Kırım’a düzenli bir şekilde dönmeleri ve orada kendileri için gerekli şartların oluşturulmasının devlet garantisi altına alınması” hakkındaki kararnameyi kabul etmesi, dönüm noktası oldu.
Son yıllarda Kırım Tatarlarının anavatana dönüşleri artarken, hala Orta Asya’da 200 bine yakın Kırım Tatarı vatanına dönmek için bekliyor.
Sürgün edilen Kırım Tatarlarının mülklerinin Ukraynalılara ve Ruslara verilmiş olması, mallarının iadesi konusunda önemli sıkıntılara neden oluyor. Birçok Kırım Tatarı, konut sorunu başta olmak üzere kendi sorunlarını kendileri çözmeye çalışırken, Ukrayna Hükümeti’nin politikalarının yetersiz kaldığını savunuyor.
