Kerkük bugün yaralı. Orada yaşayan soydaşlarımız tedirgin ve endişeli bir bekleyiş içinde. Ortadoğu'yu kan deryasına çevirmek isteyen başta İsrail olmak üzere emperyalist bazı ülkeler pusuya yatmış durumda.
Bazı şehirler vardır ki, şehirden ötedirler. Nurlaşmışlardır: Mekke, Medine, Kudüs gibi... Tarih olmuşlar: İstanbul, Semerkand, Kerkük, Halep, Bağdat gibi... His ve fikir dünyasının merkezine dönüşmüşler: Şam, Bakü, Üsküp gibi... Kerkük bugün yaralı. Orada yaşayan soydaşlarımız tedirgin ve endişeli bir bekleyiş içinde. Ortadoğu'yu kan deryasına çevirmek isteyen başta İsrail olmak üzere emperyalist bazı ülkeler pusuya yatmış durumda. Türkiye ve şuurlu diğer bazı İslam ülkeleri ise teyakkuz halinde.
Tarih boyunca birçok şair Kerkük şehri hakkında çeşitli yazılar ve ağıtlar kaleme almışlardır. İşte o yazılardan bazıları
''Kerkük'te talan var
meni derde salan var
Çek bayraktar bayrağını
Gözü yolda kalan var''
Kerkük'te yaşayan Türkmenlerin derdi aslında yeni değildir. Bu yürek sızısı, çok eski tarihlere dayanır. Merhum Faruk Kadri Timurtaş 1949 yılında şu rubaiyi kaleme almıştır:
TÜRK İLLERİNE HASRETEN BİR DÖRTLÜK
''Ya Urumeli'mde... bülbüller ötmez
Artık Kırım-ilde ocaklar tütmez
Yollar var Kerkük'e, Tebriz'e gitmez
Yıllar var Musul'a gelmiyor bahar''
BÖLGENİN ŞİİRLERİNE BAKIŞ
Bölgede yaşayan şairler, Kerkük ve Kuzey Irak'taki Türkmen şehirleri, kasabaları ve köyleri anlatırken göz nurlarıyla birlikte kanlı gözyaşları da dökmüşlerdir. Yürekleri bu toprakların sevgisiyle dolu olan sanatkarlar, doğup büyüdükleri kutlu yerleri büyük bir inanç ve azimle ama genelde hicran ve hüzünle kaleme almışlardır. 14. yüzyılın ikinci yarısında yetişen İmameddin Nesimi, Türkçe'nin Azeri lehçesiyle yazan şairi olarak büyük şöhret kazanmıştır. Fuzuli dahil birçok şairi etkisi altına alan Nesimi, bugün de sevilerek okunan şiirleriyle tanınıyor. Hicri Dede, Hıdır Lütfi, Rauf Görkem, Mehmed Sadık, Tercilli Ömer Ağa, Mehmed Rasih Öztürkmen bu sanatkarlardan bazıalrı. Daha yakın döneme geldiğimiz zaman da Kerkük sevdasıyla kaleme alınmış yürek yakıcı mısralarla karşılaşırız.
Mehmet Ali Ahmet Bayatlı'nın ''Kerkük'te Kanlı Bir Bayram'' şiiri gam yüklüdür ve Türkmenlere yapılan katliamı anlatır. Sait Besim Demirci ise ''Kerkük Kalesi'' şiirinde bizi o topraklara alır götürür:
''Kızıl bir yığın toprak, köhre yıkık bir dıvar
Burada her adımda, tarihten macera var Babil'den
Neyneva'ya kanat germişti birgün
Şimdi bir harabezardır işte onun için ağlar''
Tevfik Celal Orhan ''Kerkük Şehri''nde sade bir dil ile gönülden akıp gelen hislerini anlatır:
''Uzak uzak ışıldayan
Yavaş yavaş fısıldayan
Tarihini kulaklara
Sarı, beyaz, kırmızı, mor
Çiçeklere bir kere sor
Neler verdik topraklara'' diye başlayan şiir, şu mısralarla sona eriyor:
''Buraya kim köprü kurdu
Kim üstünden kervan sürdü
Sor anlatsın, Hassa şehri
Sil gözünü artık dinsin
Yavruların koy sevinsin
Bedbaht anne Kerkük şehri''
Mustafa Gökkaya doğup büyüdüğü Kerkük'ü anlatırken yürek yangınını söndürmeye çalışır
''Ey yaralı Kerkük'te
Bilmem sen haralısan
Diyesen yaralısan
Gözlerin yaş ahar
Gök girip Karelisen
Kerkügem yaralıyam
Gök girip kareliyem
Gözlere tikan oldum
Men çünki yaralıyam''
Şair ''Kerkük Şarkısı''nda şehrin tarihinden bahseder ve Kerküklülerin vatana bağlılığını şu mısralarla söyletir:
''Irak'ta Kerkük şehri
Kara neft ahar nehri
Daş altun torpah gümüş
Sür sefa çekme kahrı
Siveriğ biz vatanı
Hem ana hem atanı
Ölürseğ terk etmeriğ
Bu torpahta yatanı''
Necmettin Esin'in ''Türkmen Kızı'' şiirinde sadece bölge Türkmenlerinin değil adeta Türk dünyasının tarihi dile gelir. ''Kerkük'ün'' şiirinin yanı sıra ''Selam Kerkük'' de oradaki soydaşlarımızı ve dindaşlarımızı anlatır. Sekiz kıtalık bu selamın ilk dört dizesi şöyle:
''Kerkük'ün altı Hasa
Hasa batıptı yasa
Gülşenim külhan oldu
Yad ayağ basa basa
Kerkük'üm yada seni
Salaram yada seni
Bu ruh bu canda varken
Vermerem yada seni
Yordu Kerkük
Gem meni yordu Kerkük
Babamnan kalma miras
Dedemin yurdu Kerkük''
''Ali Marifoğlu'nun ''Kerkük Destanı'' da unutulmayacak şiirlerden. Kerkük şairler şehri, ozanlar yurdudur. Babası da ünlü bir şair olan ve Türkiye'de yaşayıp gazetecilik yapan Ömer Öztürkmen Kerkük hicranını 1950'de yazdığı şu içli ve samimi mısralarla yad eder:
''Ey babamdan mukaddes, anamdan tatlı Kerkük Kime nasip olacak
Toprağında kan kucağında can vermek
Vatan!
Vatan!
Diyerek...
Mehmet İzzet Hattat, Felekoğlu, Nusret Merdan ve Bahattin Salihi de o toprağın derdini yazmış Kerküklü şairler. Ata Bezirgan'ın Telafer'den Gelen Ses''in yankısı dört bir yanı sarar:
''Gözlerimde renk olur
Öz dilime denk olur
Kerkük'te ahenk olur
Telafer'den gelen ses''
Nihat Akkoyunlu
''Çobanların türküsü
Bülbüllerin şarkısı
Her yürek çarpıntısı
Öz yurdum, canım Kerkük''
derken aslıdna hepimizin ortak hislerine tercüman olmuyor mu? Kerkük'ün şair kızı Nesrin Erbil de birbirinden etkili vatan, hasret ve gurbet şiirleri kaleme almıştır Kerkük üzerine. ''Kerkük Şehitlerine'' şiiri şu mısralarla başlar:
''Sen Cennet kapısını müjdeleyen şehidim. Sen yakın geleceği aydınlatan ümidim''
Ve şu mısralarla veda eder şair:
‘’Ey Kerküğüm uğrunda varsın tüm kanım aksın
Sen benimsin, daima benimle kalacaksın
Kerküğüm, Kerküğüm vatan Kerküğüm
Sinende şehitler yatan Kerküğüm’’
Salah Nevres ‘’Kerkük Deyişi’’nde şöyle sesleniyordu:
‘’Ey tarihimi yazan hakka revan yazaklar
Ey bağrında şüheda uyutan hür topraklar
Ey öfkeli Gurgurlar, sisli pembe ufuklar
Kaderin çoğu zaman avucunda kan görünür’’
Kerkük’te Akşam
‘’Yarınlar uzakta talihler tuzaklarda
Hayaller üşüşmede renksizlikler içinde
Dualar çırpınmada titreşen dudaklarda
Bir ümit silkinmede mavilikler içinde’’
Salah Nevres
KERKÜK’E DÜŞTÜ YOLUM
Aydil Erol, yüreği Kerkük sevdasıyla dolu olan bir şairdir. Onun ‘’Kerkük’e Düştü Yolum’’ adlı şiiri bir hicran yarası olduğu kadar bizi hüzünlere de garkedecek bir mersiye, bir ağıt gibidir:
‘’Kırık kanadım kolum
Şaşırdım sağım solum
Dört yanım dolu ölüm
Kerkük’e düştü yolum
Baba Gürgür’ün gürler
Bebeler bile inler
Eloğlu ah mı dinler
Kerkük’e düştü yolum
Gönlüm kırık gözüm pek
Dertliyem Fuzuli tek
Başka nereye gidek
Kerkük’e düştü yolum
Oğuz hayat Türkmen’em
Yüce asil ırk menem
Unutulmuş Türk menem
Kerkük’e düştü yolum’’
TÜRKÜLERE YANSIYAN ACI
‘’Altın hızma mülayim
Seni Hak’tan dileyim’’
diye başlayan meşhur Kerkük türküsü vardır. Bir başka türküsünde de şu mısralar gönüllere bir meltem gibi düşer:
‘’Meyvelerden üç güzel var sevilir
Biri alma, biri ayva, biri nar
Güzellerden üç güzel var sevilir
Biri ana, biri bacı, biri yar’’
Ama Kerkük türkülerinin hepsi aşkı, sevdayı anlatmıyor. Araların bizi melale sürükleyen deyişlere de rastlarız. Mesela şu mısralar gibi:
‘’Baba bugün dağlar yeşil boyandı
Kim yattı kim uyandı
Kalbime ateş düştü
İçimde yer da yandı
Su serptim ateş sönsün
Serptiğim su da yandı’’
‘’Mum Kimin Yanan Kerkük’’ ise doğup büyüdükleri topraklarda felaketler yaşayan Türkmenlerin yanık sesini bize duyurur:
‘’Yıktılar kalamızı
Sürdüler balamızı
Daha can boğazdayken
Çektiler salamızı
Ah Kerkük yüz ah Kerkük
Her zaman yüz ağ Kerkük
Ölseydim düşmeseydim
Men senden uzak Kerkük
Elinde yad elinde
Öt bülbül yad elinde
Bir diyar mezar olsun
Kalmasın yad elinde
Can Kerkük canan Kerkük
Her söze kanan Kerkük
Kalıpda yardan uzak Mum kimin yanan Kerkük’’
‘’BAŞIMIN TACI KERKÜK’’
Prof. Dr. Suphi Saatçi örünü Irak ve Suriye’deki Türkmenlere adamış bir insandır. Hasretin Adı Kerkük kitabı, doğduğu toprakların özlemiyle yanıp kavrulan yazarın memleketiyle kucaklaşmasının hikayesidir. Duygu yüklü sayfalarda, Kerkük’te, Erbil’de, Halep’te, Tuzhurmatı’da Musul ve Telafer’de yaşayan Türkmenlerin çile dolu hayatı anlatılıyor. Türkmenlerin bin yıldan beri vatan bildikleri topraklar dile getiriliyor. Şair, ‘’Başımın Tacı Kerkük’’ isimli şiirinde hislerini şöyle anlatıyor:
‘’Çift hecelik adın var
Doyum olmaz tadın var
Tarihlerde yadın var
Başımın tacı Kerkük
Gökte ayım yıldızım
Yürekte acım sızım
Hem türküm hem de sazım
Başımın tacı Kerkük
İstemem başka diyar
Türkmen’e Kerkük uyar
Olma sen ağyara yar
Başımın tacı Kerkük
Türkmen’in övüncüsün
Yurdumun sevincisin
Bulunmaz bir incisin
Başımın tacı Kerkük’’
