Çin’in Afrika’ya yaptığı güneş paneli ihracatı son bir yılda patlama yaşadı. Enerji araştırma kuruluşu Ember’in verilerine göre, Temmuz 2024 – Haziran 2025 arasında kıtaya gönderilen panellerin toplam kapasitesi 15 gigawatt’ı geçti. Bu rakam, birçok ülkenin mevcut elektrik üretim kapasitesinin yarısına denk geliyor.
Çin’deki aşırı üretim panel fiyatlarını hızla düşürürken, elektriğe erişimi olmayan 600 milyondan fazla Afrikalı bu ürünleri devasa bir pazar hâline getiriyor. Güney Afrika ve Nijerya en büyük ithalatçılar arasında yer alırken, Sierra Leone ve Çad gibi küçük ülkeler de ithalatlarını mevcut kapasitesinin yarısına denk gelecek seviyeye taşıdı.
Çinli şirketler sadece panelleri değil, aynı zamanda güneş hücreleri ve plakaları da sağlıyor. Bu ekipmanlar bazı ülkelerde büyük ölçekli güneş çiftliklerinde, bazılarında ise doğrudan evlerin ve işletmelerin çatılarına kuruluyor. Özellikle Cezayir’in Çinli firmalar tarafından inşa edilen santrallerde bu panelleri kullandığı tahmin ediliyor.
Boston Üniversitesi’nden Prof. Kevin Gallagher’a göre, bu gelişme Çin için hem aşırı üretimi hafifletme fırsatı hem de Afrika için ucuz yeşil sanayileşmenin kapısı: “Afrika’nın jeopolitik hesaplara ayıracak vakti yok. Onların tek ihtiyacı ucuz ve temiz enerji.”
Buna rağmen kıtadaki yatırımların çoğu hâlâ fosil yakıtlara gidiyor. Uluslararası Enerji Ajansı, enerji projelerinin üçte ikisinin hâlen kömür, petrol ve gaz üzerine yoğunlaştığını bildiriyor. Çin ise bu alanda da aktif; Uganda’da petrol boru hattı inşa ederken, Kongo’daki kobalt ve Zambiya’daki bakır madenleriyle yeni nesil enerji teknolojileri için kritik mineralleri temin ediyor.
Çin’den gelen güneş panellerinin sıradan Afrikalıların yaşamına ne ölçüde etki edeceği, bu ekipmanların ne kadar hızlı kurulduğuna bağlı olacak. Ember raporu, ihracatın hacmini ortaya koysa da panellerin sahada ne zaman devreye alındığını izlemiyor.
