Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç, adil yargılama konusundaki ihlallerin ortadan kaldırılmasının hayati öneme sahip olduğunu belirterek, “Yetmiş altı milyonluk bir ülkenin tüm fertlerinin hak ve özgürlükleri bizim için saygındır, kutsaldır, azizdir. Bazı insanların diğerine nispetle daha değerli olduğu düşüncesi asla kabul edilemez” dedi.
Avrupa Birliği ve Avrupa Konseyi Ortak Programı kapsamında 2010 yılı Ocak ayında başlayan Yüksek Yargı Kurumlarının Avrupa Standartları Bakımından Rollerinin Güçlendirilmesi Ortak Projesi, düzenlenen toplantıyla sona erdi.
Toplantıda konuşan Haşim Kılıç, son günlerde kamuoyunun yakından takip ettiği bazı davaların temyiz sonunda kesinleşmesi nedeniyle çok çeşitli yorum ve değerlendirmeler yapıldığını söyledi.
Bu değerlendirmeler sonunda, Anayasa Mahkemesine yapılacak bireysel başvurulara, yeni bir temyiz yoluymuş gibi nitelik kazandırılarak yorumlar yapıldığını aktaran Kılıç, Anayasanın 148. maddesinin 4. fıkrasında, “Bireysel başvuruda kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlarda inceleme yapılamaz” denildiğine işaret etti.
Kılıç, “Yani diğer yüksek yargı organlarında yapılan temyiz aşamasında, yasa gereğince hangi hususlara bakılabilecekse, Anayasa Mahkemesinin bu konularda herhangi bir inceleme yapamayacağı Anayasamızın amir hükmüdür” dedi.
Ancak, ilk ve yüksek dereceli yargı organlarının yaptıkları yargılama süreci içinde ya da öncesinde, temel hak ve özgürlüklerinden herhangi birisinin ihlal edildiği gerekçesiyle kişilerin Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunmasının Anayasal bir hak olduğunu vurgulayan Kılıç, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Anayasa Mahkemesi, başvuruya ilişkin incelemesinde kişinin temel hak ve özgürlüklerinden herhangi birisinin ihlal edildiği sonucuna varırsa ve bu hak ihlali yeniden yargılama yapılarak giderilecek nitelikte ise ilgili mahkemeye hak ihlalini gidermesi için göndermek zorundadır. İlgili mahkemenin de yeniden yargılama sürecini başlatarak tespit edilen hak ihlalini gidermesi, yine anayasal zorunluluktur. Anayasa Mahkemesince yapılan bu işlem hiçbir şekilde temyiz incelemesi olarak nitelendirilemez. Kuşkusuz ki, temyiz aşamasında da bir temel hak ve özgürlüğün ihlali söz konusu olursa, Anayasa Mahkemesine başvuru halinde buna bakmak zorunluluğu izahtan varestedir.”
Kılıç, şöyle devam etti; “Anayasa Mahkemesince yapılan işlerin yeni bir temyiz aşaması olarak nitelendirilmesi hem toplumun yanlış yönlendirilmesine hem de Anayasa Mahkemesinin gereksiz iş yükü ile karşı karşıya bırakılarak asli fonksiyonunu yerine getirememesi gibi bir sonuç doğuracağı açıktır. Anayasa Mahkemesi, incelemesinde kişinin temel hak ve özgürlüklerinden birinin ihlal edildiği sonucuna varırsa ve bu hak ihlali yeniden yargılama yapılarak giderilecek nitelikte ise ilgili mahkemeye hak ihlalini gidermesi için göndermek zorundadır. Anayasa Mahkemesince yapılan bu işlem hiçbir şekilde temyiz incelemesi olarak nitelendirilemez...”
YENİDEN HÜKÜM ÇIKARAMAYIZ
Toplantı sonrası Balyoz davası ile ilgili soruları cevaplayan Anayasa Mahkemesi Başkanı Kılıç; “Bizim temyizde incelenen konuları yeniden inceleyerek herhangi bir hüküm çıkarmamız asla mümkün değildir... Ancak yargısal aşama sırasında herhangi bir temel hak ihlali söz konusuysa tabi ki burada gerek ilk derece mahkemesi olsun gerekse temyiz aşaması olsun bir hak ihlali iddiası varsa bu iddiaya tabi ki bakacağız.... Eğer bu iddia yerinde görülürse ilgili yargı kuruluşlarına göndererek yeniden yargılama yapmalarını ve bu ihlalin giderilmesini isteyeceğiz” dedi.
Toplantıda konuşan Yargıtay Başkanı Ali Alkan ise, “İstenilen standartlara ulaşılması için sadece mevzuat değişiklikleri yapılması yeterli olmayıp aynı zamanda bu değişikliklerin uygulamada hayata geçirilmesi gerekmektedir” dedi.
Danıştay Başkanı Zerrin Güngör de, “Hiçbir ırk, dil, din, renk ayrımı gözetmeden insanların hak, hukuk ve onuruna saygı gösterme kültürümüz hukuk uygulamalarımızı da olumlu yönde desteklemektedir. Son yıllarda temel hak ve özgürlükler konusunda önemli ilerlemeler kaydettik” dedi.
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Başkanvekili Ahmet Hamsici de Türk yargısının son yıllarda gösterdiği gelişmelerin Avrupa’da takdir gördüğünü, Avrupa Birliğinde de övgüyle karşılandığını söyledi. Bunda projelerin katkısının inkar edilemeyeceğini vurgulayan Hamsici, yürütülen bu projenin de Türk yargısına önemli katkı sağladığını bildirdi.
