Ankara’nın kalbindeki ABD Ajan Okulu’nun yazılmamış hikâyesi “Trojans” adlı kitapla aralanıyor
Gazeteci Ahmet Köprülü, binlerce sayfalık doküman, fotoğraf ve tanıklığı titizlikle inceleyerek hazırladığı bu eserle, Türkiye’nin yakın tarihine güçlü bir ışık tutuyor.
Ankara’nın Balgat semtinde 1957’de kurulan ve 1985’te kapatılan gizemli Amerikan okulu, gazeteci Ahmet Köprülü’nün kaleme aldığı Trojans / Ankara’da ABD Ajan Okulu adlı kitapla gün yüzüne çıkıyor. Hayat Yayınları'nın “Deşifre X Kitaplar”serisinin ikinci eseri olan Trojans; binlerce sayfa, doküman, fotoğraf, isim ve tanıklığın titizlikle incelenmesiyle hazırlandı. Serinin ilk kitabı “Bozkürt: Ülkücü Kürtlerin Saklı Kalmış Hikâyesi – Biji Türkiye” de Ahmet Dinç imzası ile okurla buluştu.
Trojans, bir araştırmacı gazetecilik çalışması olarak dikkat çekiyor. Editörlüğünü gazeteci Kamuran Akkuş’un üstlendiği eser, Türkiye’nin yakın tarihinde gözlerden uzak kalmış, okul görünümündeki bir istihbarat ve operasyon merkezini mercek altına alıyor. Yazar Ahmet Köprülü’nün aktardığına göre, TUSLOG DET-30 üssünde, Amerikan Askerî Yardım Heyeti (JAMMAT/JUSMMAT) desteğinde kurulan ABD Hava Kuvvetleri Mensupları Aile Bireyleri Okulu (AHS), 1957-1958 dönemini “Trojans yılı” ilan ederek öğrencilerini “Trojans” yani “Truva atları” olarak adlandırdı. Soğuk Savaş yıllarında Türkiye’de derin etkiler yaratan okul, CENTO ve TUSLOG bağlantılarıyla ABD'nin Türkiye ve çevresindeki politik operasyonlarını yönettiği bir merkeze dönüştü.
Darbeci generaller, CIA ajanları ve oğul Bush
Kitapta, “Küçük Amerika” hedefi doğrultusunda yürütülen ideolojik kampanyaların Ankara’dan başlayarak Anadolu’ya nasıl yayıldığı, belgelerle ortaya konuluyor. AHS’nin yönetiminde yer alan Mason, Metodist ve “İlluminati” bağlantılı isimler ile CIA ajanlarının, darbelerde rol oynayan ve Almanya’yı bombalayan generallerin portreleri; belge, arşiv materyali ve tanıklıklarla sunuluyor.
2004'te NATO Zirvesi için İstanbul'a gelen dönemin ABD Başkanı George W. Bush, bunun "ilk Türkiye ziyareti" olduğu izlenimini vermişti. Ancak Trojans'ta yer alan çarpıcı belge ve fotoğraflar, Bush'un Türkiye'ye ilk ziyaretini 1978'de, henüz bir yıllık eşi Laura ile birlikte gerçekleştirdiğini ortaya koyuyor.
Anadolu’ya aşk acısı ile gelen CIA mensubu ve gizemli Türk albay
Trojans’ta, Türkiye’ye aşk acısıyla gelen JAMMAT görevlisi Elisabeth McNeill’in CIA için çalıştığına dair bulgulara yer veriliyor. Kitapta, McNeill’in bu doğrultuda gerçekleştirdiği büyük operasyon da ayrıntılı bir şekilde aktarılıyor.
Amerikan okulunun yönetim kadrosundaki en dikkat çekici isimlerden biri ise Albay KamilHomriş. Türk albay, AHS’den ayrıldıktan sonra Ankara’daki Tapu ve Kadastro Lisesi’nde Fransızca öğretmenliği yapmaya başlamış. Lisedeki öğrenciler arasında dikkat çeken başka bir isim daha yer almış: Abdullah Öcalan.
Fotoğraf ve belgelerle desteklenmiş, kurmaca dışı bir yakın tarih sorgulaması
Trojans, fotoğraflar ve orijinal belgelerle desteklenen, kurmaca dışı bir yakın tarih sorgulaması olarak öne çıkıyor. Türkiye’nin yakın tarihindeki karmaşık olayları somut bulgulara dayandırarak anlamak isteyen okurlar için çarpıcı bir deneyim sunan Trojans, Ahmet Köprülü'nün ilmek ilmek dokuduğu bir araştırma dosyası niteliği taşıyor. Köprülü, yalnızca bir muhabir titizliğiyle değil, aynı zamanda toplumun bilmediği gerçekleri gün yüzüne çıkarmaya çalışan bir tarihçi gibi hareket etmiş.
İlk Kıvılcımı Yakan Bir Klasik Chevrolet
Ahmet Köprülü, kitabın çıkış hikâyesini şöyle anlatıyor:
"Araştırmanın kıvılcımı, 2006 yılında Tandoğan’daki bir galeride gördüğüm 1952 model klasik bir Chevrolet ile ateşlendi. Araç dosyasındaki evraklardan yola çıkarak ilk sahibi olan Amerikalıya ulaşmaya çalıştım. Bu süreçte karşıma Amerikan okulu ve JUSMMAT ile ilgili sırlar çıktı. O noktada şu soruyu sormaya başladım: ‘Bu araç yalnızca bir otomobil mi, yoksa daha fazlası mı?’ Bu soru beni uzun soluklu bir araştırma yolculuğuna çıkardı.Trojans, işte bu uzun ve titiz incelemenin ürünü. 1958’den 1980’lere uzanan Ankara’daki Amerikan Okulu yıllıkları, adeta zamanda bir yolculuk... İkinci Dünya Savaşı sonrasında Türkiye’nin Sovyet tehdidinden kaçarken düştüğü Amerikan tuzağına ve sonrasında yaşananlara da kitapta kısaca değindik. “Truva atı” tuzağına yakalanmadan, huzurlu ve sağlıklı bir yaşam dileğiyle...”
Cevap aranan sorular
Türk-Amerikan ilişkilerinin bilinmeyen yönlerine ışık tutan Trojans’ta cevap aranan sorulardan bazıları şöyle: “Antikomünizm operasyonlarının zirvede olduğu yıllarda AHS’nin duvarına Lenin’in fotoğrafı nasıl asıldı? Irak’ta General Kasım’ı deviren İngiliz Büyükelçisi’nin AHS’de ne işi vardı? Hangi yönetici, oynanmış bir fotoğrafla “Kaşımın üstünde gözüm var” mesajını niye verdi? AHS öğrencileri, Anadolu’da din ve mezhep haritası çıkaran Barış Gönüllüleri’ne nasıl destek verdi? İnönü’nün damadı Metin Toker okula neden geldi? BOP ne zaman başladı ve AHS ile nasıl bir bağlantısı vardı?”
