4+4+4 mesleki eğitim ve sosyal yapıyı baltalıyor! Diploma var meslek yok
Mesleğe yönelik olmayan liselerden mezun gençlerin üniversiteye gitme mecburiyeti, diploma sahibi ama mesleksiz bir nesil yetişmesine sebep oluyor. Sanayide teknik alanlarda çalışacak ara eleman bulunamıyor. Mesleksiz üniversite diplomalı gençler hayatlarını kuramıyor, evlilik yaşı yükseliyor, nüfus azalıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da dikkat çektiği evlenme yaşının gecikmesi ve nüfusun azalmasının önlenmesi için meslek eğitimin güçlendirilmesi gerekiyor.
Sebahattin Ayan İstanbul
Millî Eğitim Bakanlığı ‘Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’ ile şuurlu nesiller yetiştirmeye çalışırken, geçtiğimiz yıllarda zorunlu hale getirilen lise eğitimi adeta kangrene dönüşmüş durumda. Uygulanan 12 yıllık zorunlu eğitim sistemi, özellikle mesleki eğitimi olumsuz etkilediği gerekçesiyle tartışılırken Zorunlu eğitim, sanayide ve teknik alanlarda çalışacak ara eleman bulmayı zorlaştırırken, meslek edinmek isteyen gençlerin erken yaşta iş hayatına atılmasını da engelliyor. Herhangi bir mesleğe yönelik olmayan akademik liselerden mezun olan gençlerin üniversiteye devam etmekten başka bir seçenekleri kalmaması ise üniversite eğitiminin kalitesizleşmesine yol açıyor. Bu durum, herkesin üniversite okumak zorunda hissettiği; ancak mezunların yalnızca sınırlı bir kısmının iş bulabildiği bir tabloyu ortaya çıkartıyor.
ÇIRAK BULUNAMIYOR
Gençlerin kendi hayatlarını kurma süreci zorlaşırken, evlilik yaşı yükseliyor ve genç nüfus giderek azalıyor. Zorunlu lise uygulaması, ailede de sıkıntılara sebep oluyor. Çocukların istemedikleri hâlde okula gönderilmesi çatışmalara yol açarken, gereksiz akademik başarı baskısı motivasyonu azaltıyor ve eğitim sürecini daha sorunlu hâle getiriyor. İş dünyasının farklı alanlarında faaliyet gösteren birçok sektör temsilcisi, lise zorunluluğu ile birlikte gençlerin daha geç yaşta iş hayatına atıldığını, bunun ustalık çıraklık sürecini azaltırken; elektrik, tesisat, mobilya, metal işleme, kaynak, aşçılık ve ustalık gerektiren diğer alanlarda nitelikli eleman bulmayı her geçen gün daha da zorlaştırıyor. Konuyla ilgili gazetemize konuşan uzmanlar, gençlerin önemli bir bölümünün erken yaşta beceri kazanma imkânı bulamadığını belirtirken iş dünyasında pratik yetenek eksikliğini artırdığını belirtti.
NİTELİKLİ İNSAN KAYNAĞI
Gazetemize konuşan AK Parti Kayseri Milletvekili Murad Cahid Cıngı, şunları dile getirdi: “28 Şubat süreciyle birlikte, maalesef Türkiye’de mesleki eğitim çok ciddi bir sekteye uğradı. Yalnızca eğitim alanını değil; ülkenin sanayisini, kalkınmasını ve ihracat kapasitesini de olumsuz etkiledi. Sanayicimizin bugün yaşadığı en büyük problem de nitelikli insan kaynağı eksikliğidir. Ne yazık ki mesleki eğitimi yeterince ön plana çıkaramadık. Eğer bu gidişat devam ederse, üreticilerin bugün yaşadığı insan kaynağı krizi ilerleyen yıllarda çok daha büyüyerek devam edecek ve Türkiye’nin 2030, 40, 50 hedeflerine ulaşması da zorlaşacaktır. Mesleki eğitimin bir devlet politikası hâline gelmesi gerekiyor. Öğrencilerimizin erken yaşlardan itibaren kabiliyet taramasından geçirilmesi, ortaokul düzeyinde meslek yönlendirmesinin yapılması, hatta meslek ortaokullarının yeniden hayata geçirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Mevcut sistem içinde ise en azından lise başlangıcında meslek liselerine bilinçli yönlendirme yapılmalıdır. Çünkü ülkemizin hem akademik eğitimi sürdürecek gençlere hem de sanayiyi ayakta tutacak nitelikli teknik personele ihtiyacı vardır. Elbette bir hedefi, hayali, akademik arzusu olan her gencimizin üniversite okumasını tavsiye ediyoruz. Ancak yalnızca üniversite diploması olsun diye bir zorlama içinde olunmasına gerek yok. Meslek sahibi olmak, ardından açıköğretimle lisans tamamlamak daha doğru bir rota olabilir.
GENÇLER YUVA KURAMIYOR
Eğitimci-Yazar Hanife Arslantürk de şunları dile getirdi: “4+4+4 olarak bilinen kademeli eğitim modeli, Türkiye’de eğitim sürekliliğini yeniden yapılandırmayı hedeflese de mesleki ve teknik lise tercihleri üzerinde öngörülmeyen olumsuz sonuçlar doğurmuştur. Bu model özellikle mesleki eğitime yönelimi azalttığını ve sanayide hissedilir düzeyde bir ara eleman açığı oluşturuyor. Mesleki eğitime geçiş yaşının fiilen gecikmesi erken yaşta beceri temelli kazanımların kaybolmasına neden olmuştur. Diğer yandan 4+4+4 sistemi, mesleki ve teknik eğitimin cazibesini azaltarak sektörel ihtiyaçlarla okul çıkışlı iş gücü arasındaki uyumsuzluğu artırarak Türkiye’nin üretim kapasitesi üzerinde uzun vadeli riskleri oluşturuyor. Nitelikli meslek edinme sürecinin uzamasının aile kurma yaşını da etkilediğini aktaran Arslantürk, “Mesleki eğitimin zayıflamasıyla birlikte gençlerin erken yaşta iş sahibi olma imkânının azalmasının, sadece iş gücü piyasasını değil, toplumsal dinamikleri de etkiliyor. Nitelikli bir meslek edinme sürecinin uzaması, gençlerin istikrarlı bir gelir elde etmesini geciktirmekte; bu durum doğal olarak aile kurma yaşını yukarı çekmektedir. Türkiye’de evlilik yaşının yükselmesi ve doğurganlığın düşmesinde, istihdama girişte yaşanan bu gecikmenin dolaylı fakat önemli bir payı var.”
