Divan-ı Hikmet
Bu haftaki eserimiz, Ahmet Yesevi Hz.lerinin Divan-ı Hikmet adlı kitabının Mısır Nüshası. Ketebe Yayınlarından çıkan eseri hazırlayan isim ise Mehmet Mahur Tulum.
Ahmet Yesevi Hz.lerinin divanı, uzunca bir araştırma ve inceleme yapılarak kaleme alınmış ve ciddi bir emek harcanmış.
Yazarın da ifadesiyle “Divan-ı Hikmetler, Asya Halk edebiyatının en erken ve en kıymetli mahsulleridir.
Divan-ı Hikmetler, yüzyıllar boyunca Orta Asya’nın daha çok okuma yazma bilmeyen Türk ahalisine, Kur’an ve sünnet öğretileri ile İslam öğretisinin belli başlı kavramlarını aktaran temel hususları ihtiva eder”.
Evet, Divan-ı Hikmetlerin Mısır nüshası çok bilinmezdi. Mehmet Mahur Tulum bu konuda da şunları söylüyor:
“20 yıl kadar önce varlığından haberdar olduğumuz Mısır nüshası, istinsah (elle çıkarma-kopya etme) tarihi ile müstensihi (istinsahı yapan kişi) belli, eksiksiz, tutarlı ve şimdiye kadar bilinen en eski tarihli (H.1061-M.1650) yazma nüshasıdır”.
•
Divan- Hikmetlerin tarihi yukarıdaki gibi olsa da yazıldığı devri kapsamadığı açıktır ve Yesevi Hz.lerinin dile getirdiği dünyevi-uhrevi meseleler, kıyamete kadar güncelliğini koruyacak niteliktedir.
Bu sebeple İslam’ın kültürümüze etkisi ve kültürel kodlarımızın temeli, önemli ölçüde Yesevilik kanalıyla gerçekleşmiştir.
Divan-ı Hikmetler, bir aile büyüğünün aile üyelerine, İslam’ı, İslam’ın öngördüğü uyarı ve tavsiyeleri yapmaktadır.
Bu tavsiyelere uymayanları da şöyle uyarmaktadır:
“Nefsin buyruğuna girmiş olan kişi rezil rüsva olur
Yolunu şaşırır, ayağı kayıp saçılır ve yolunu şaşırır
Artık gece gündüz şeytanla yoldaşlık eder hale gelir
Tep nefsini, tep nefsini ey günahkâr”.
•
Nurettin Topçu, Yesevi Hz.leri için “Büyük ruh sahibi” diyerek şunu söyler:
“Büyük ruh olmak demek; milleti yoğurmak ve Hz. Muhammed (s.a.v.)’in tebliğ etmiş olduğu dini değerler ile tanıştırmak, onlarla buluşturmak demektir”.
Hoca Ahmet Yesevi Hz.leri, Selçuklu’nun kuruluş ve Osmanlı’nın devamını sağlayan medeniyetin kurucusudur. O bir medeniyet inşacısıdır.
Bir milletin birliğini ve dirliğini sağlayan unsurların başında “milli kültürleri” gelir ve inançlarının izini taşır. Yesevi Hz.lerinin divanları bu izin ilklerindendir.
Bizim medeniyetimizin her şubesinde ve günlük hayatın her safhasında, ibadetten ticarete kadar sosyal hayatın bütününde, bu kültürün bağlarını görmek mümkündür.
Toplumların ve özellikle bizim milletimizin gelenek, görenek ve kültürlerinin ana damarlarını besleyen kaynaklar, elbette dini ve milli değer yargılarımızdır.
Ezcümle:
İ’lâ-yı kelimetullahın yayılması için başlayan büyük göçün yol haritasını şekillendiren ve zenginleştiren büyük ruhların başında Hoca Ahmet Yesevi Hz.leri gelmektedir.
Elbet bu kadar değildir dini ve milli önderlerimiz. Asya kıtasının doğusundan batısına; Anadolu’ya kadar tasavvuf yoluyla ismi âlem olmuş nice büyük ruhlarımız vardır.
•
Eser hakkında:
Ketebe Yayınları; 0212- 612 29 30