Zika virüsü nedir, öldürür mü? Zika virüsü nasıl bulaşır, hangi ülkelerde var?

Koronavirüs salgınından sonra bilim insanlarının yeni tehlike olarak söz ettiği Zika virüsü, şimdilerde tüm dünyada tedirginliğe neden oluyor. Özellikle de sivri sineklerle yayıldığı ifade edilen bu virüs birçok farklı yolla da bulaşıcılık sağlayabiliyor. Bilim insanlarının uyarılarıyla beraber "Zika virüsü nedir, nasıl bulaşır, ölümcül mü, hangi ülkelerde var?" soruları gündeme taşındı. İşte Zika virüsüne dair detaylar...

Adını ilk olarak 1947 yılında Uganda’da keşfedildiği Zika ormanından alan Zika virüsü, enfekte olmuş sivrisineklerin ısırması ve virüsün bulaştığı insanların birbirine bulaştırması yoluyla yayılmaktadır. Zika virüsü, bulaştığı kişilerde baş ağrısı, eklem ağrıları, deride döküntü, gözlerde kızarıklık şeklinde belirtiler göstermektedir. Hastalığın kuluçka süresi 3-14 gün arasında değişmektedir. Zika virüsü çok düşük bir oranda ölüme sebebiyet vermektedir. Bununla birlikte iyileşme süresi, yaklaşık 4-7 gün gibi kısa bir zaman diliminde gerçekleşmektedir. Zika virüsü daha çok riskli bölgelere sık seyahat edenler ve hamileleri tehdit etmektedir. Özellikle hamilelerde, virüsün anne karnındaki bebeğe bulaşabileceği ve bunun bebekte doğum anomalilerine neden olduğu kanıtlanmıştır.

Zika Virüsü Nedir?

Flavivirüs familyasından bir RNA virüsü olan Zika virüsü, ilk olarak Uganda’nın Zika ormanlarında yaşayan bir Rhesus maymununda görülmüştür. Anofel cinsi sivrisineklerin neden olduğu sıtmadan sonra en tehlikeli hastalıklardan birine neden olduğu söylenebilen Zika virüsü sineği, Batı Nil Humması ve Deng Ateşi gibi hastalıklara sebebiyet veren virüs çeşitleriyle yakın akrabadır. Zika virüsünü tehlikeli hale getiren asıl konu, henüz bir aşı veya tedavi yönteminin bulunmamasıyla birlikte, yakın akrabası olan virüslerin tehlikeli özellik taşımasıdır.

Zika virüsü belirtileri

Hastalık, kuluçka süresi boyunca virüsü kapan kişilerin %80’inde herhangi bir belirti göstermemektedir. Kuluçka süresinin sonunda görülen belirtiler, sıklıkla soğuk algınlığı ve grip gibi hastalıklarla da karıştırılabilecek nitelikler taşımaktadır. Gözlerde kızarıklık, yaygın eklem ve kas ağrıları, deride döküntü ve şiddetli baş ağrısı gibi belirtiler, Zika virüsünün varlığı hakkında şüphe edilmesini sağlamaktadır. Nadiren görülen Zika virüsü belirtileri arasında, özellikle el ve ayak gibi küçük eklemlerin bulunduğu yerlerde şişme gibi oluşumlar da yer almaktadır. Gözlerin arkasında ağrı, kusma gibi belirtiler de virüsün varlığına dair işaretler olarak değerlendirilebilir. Belirtiler, hastalığın sürdüğü bir hafta boyunca devam eder. Bununla birlikte hastanede yatarak tedavi edilme ihtiyacı, nadiren ortaya çıkar. Hastalığın sebep olduğu ölüm oranı çok düşüktür.

Vaka sayısı artıyor!

Hindistan'ın kuzeyindeki Uttar Pradeş eyaletinde Zika virüsü tespit edilen vaka sayısı 105'e yükseldi.

Hindistan'ın Uttar Pradeş eyaletindeki Kanpur kentinde Zika virüsü tespit edilen kişi sayısı artmaya devam ediyor. Eyalet Başbakanı Yogi Adityanath yaptığı açıklamada, son bir ayda 105 vaka tespit edildiğini, vakalardan 17'sinin iyileştiğini ifade etti. Adityanath, bölge idaresi, sağlık birimleri ve belediye meclisinin Kanpur'da denetim, sterilizasyon ve araştırma çalışmalarını arttırdığını söyledi. Virüsün bulaştığı bölgeleri ziyaret ederek incelemelerde bulunan eyalet başbakanı Adityanath, hastaların aile üyeleriyle görüştü.

Yetkililer, hem Covid-19 hem de Zikar virüsü salgınının yoğun gözetim ve tedavi yöntemleriyle kontrol altına alındığını ifade etti.
Enfekte sivrisineklerin sokmasıyla bulaşan virüsün Hindistan'da ilk vakaları 2017'de Gujarat eyaletindeki Ahmedabad kentinde ve daha sonra Tamil Nadu'daki Krishnagiri kentinde tespit edilmişti. Ateş, döküntü, eklem ağrısı, kas ve eklem ağrısı gibi belirtilerin görüldüğü hastalığın belirli bir tedavisi bulunmuyor.

Zika Virüs Hastalığı (ZVH) Flavivirus grubundan bir RNA virüsü olan Zika virüsün (ZV) neden olduğu ve insanlara etkeni taşıyan Aedescinsi (Aedes aeyptive Aedes albopictus) sivrisineklerin sokmasıyla bulaşan bir hastalıktır.
Zika virüsü ilk kez 1947'de Uganda'da Zika ormanında rhesus maymunlarında saptanmış; ardından 1948'de aynı ormanda sivrisineklerden ve 1952'de Uganda ve Tanzanya'da insanlardan izole edilmiştir

Takip eden yıllarda Afrika ve Güneydoğu Asya'da ve Pasifik bölgesinde görülmüş olup 2013-2014 yıllarında Fransız Polinezyasında yaşanan ZVH salgınında Guillain-Barre Sendromu vakalarında dikkat çekici bir artış gözlenmiştir. Benzer şekilde 2015 yılında Brezilya'daki salgında virüs ile mikrosefali arasında ilişki olabileceğine dair bulgular tespit edilmiştir.

Ülkemizde 2017 yılında, endemik bölge ziyareti öyküsü bulunan 4 importe (yurtdışı kaynaklı) vaka tespit edilmiştir. Bu kişiler virüse ziyaret ettikleri ülkede maruz kalmış, döndükten sonra hastalık bulguları başlamıştır. Ülkemizde şu an itibariyle yerli ZVH vakası bildirimi yoktur.

Zika virüsü nasıl bulaşır?

Virüsün ana bulaşma yollarından biri, enfekte olmuş Aedes cinsi sivrisineklerin ısırması şeklindedir. Sivrisinekler, hastalığı geçirmekte olan kişiyi ısırır ve sonrasında diğer sağlıklı insanları da ısırarak hastalığın yayılmasına neden olurlar. Virüsün son yıllarda hızla dünyanın farklı bölgelerinde görülmesinin en büyük nedenlerinden biri, iklim değişiklikleridir. Ticaret gemileriyle de dünyanın farklı yerlerine rahatlıkla taşınabilen bu tip virüsler, hastalığın yayılmasında etkilidir. Bulaşıcı bir hastalık olan ve bazı durumlarda ölümcül sonuçlar da doğuran Zika virüsü, özellikle fetusa verdiği zararlar nedeniyle ciddi bir hastalık niteliği taşımaktadır. Özellikle hamilelerde, doğum anında bebeğe bulaşma riski ya da hamilelikte bebeğin kafa ve beyin gelişimine olumsuz etkilerinin bulunduğu bilinmektedir. Hastalık kan, tükürük, çeşitli vücut sıvıları ve nadiren de olsa cinsel temas yoluyla da bulaşabilmektedir. Hastalıktan korunmak, bulaşmasını önlemek açısından çok önemlidir. Başta riskli ülkelere seyahat ederken güvenliği sağlayacak uzun kollu giysiler götürmek, bulunduğunuz yerdeki içi su dolu bekleyen kapları boşaltmak ve ayrıca daha çok klimalı ortamlarda bulunmak hastalıktan korunmak için büyük önem taşır. Sivrisinek ısırmasına karşı koruyucu spreyler, uzun kollu gömlek ve pantolonlar, basit ama etkili korunma yöntemleri arasında yer alır. Virüsün ortaya çıkardığı hastalığa karşı şimdiye kadar herhangi bir aşı ya da ilaç henüz bulunamamıştır. Bu nedenle de koruyucu önlemlere, hastalığın bulaşmaması için mutlaka dikkat edilmesi gerekir.

Zika virüsü hangi ülkelerde görüldü?

Zika virüsü nerede ortaya çıkmıştır? Virüs, ilk olarak Uganda’daki maymunlarda ve sonrasında Nijerya’da bir insanda görülmüştür. Sıklıkla görüldüğü Güney ve Orta Amerika dışında, 2015 yılından itibaren birçok ülkede daha hastalığa yakalanan insanlar olmuştur. Şimdiye dek Avrupa ve ABD’de rastlanan vakaların da bu riskli bölgelere seyahat eden kişiler olarak hastalığa yakalandıkları kesin olarak bilinmektedir. 2015 yılının Mayıs ayından sonra, Brezilya ve Pasifik Adaları dışında Amerika, Fransa ve El Salvador gibi farklı ülkelerde de görülen Zika virüsü, bu ülkelere seyahat eden kişilerin hastalığı kendi ülkelerinde de bulaşıcı hale getirmelerine neden olmaktadır. Seyahat dönüşünde Zika virüsü etkileri ortaya çıkmışsa, en az 3 haftalık süre boyunca sivrisinek ısırmasına karşı korunmayı maksimum düzeye çıkarmak hastalığın yayılmasını önlemek adına yarar sağlar. Dünya Sağlık Örgütü, dünyanın 23 ülkesinde görülen Zika virüsünün Güney Amerika’da yayılmaya devam ettiği yönünde açıklamalarda bulunmuştur. Virüs, başta Tropikal Afrika, Pasifik Adaları, Güney Doğu Asya Bölgesi gibi geniş bir alanda görülmektedir. Özellikle Brezilya’nın kuzey doğusunda bulunan ve az gelişmiş bir yerleşim alanı olan Pernambuco bölgesinde, yeni doğan bebeklerin %2’sinde Zika virüsüne bağlı mikrosefali hastalığına rastlanmıştır. Virüs, ilk kez 2007 yılında Pasifik’te bir salgına neden olmuştur. Sonrasında ise Fransa, Latin Amerika ve Afrika’dan da salgın haberleri gelmeye başlamıştır. Genellikle sabah erken ve akşam saatlerinde beslenmek için harekete geçen sivrisinekler, daha çok subtropikal ve tropikal bölgelerde yaşamaktadır. Türkiye’nin bazı bölgelerinde bu tip özellik taşıyan sivrisinek çeşitleri görülmektedir.

Zika virüsü tedavisi

Hastalığın henüz kesin olarak tedavisi ya da korumayı sağlayan bir aşısı ya da ilacı bulunamamıştır. Bu yüzden de koruyucu önlemlere mutlaka dikkat edilmesi gerekmektedir. Hastalığın tanısı için, şüpheli semptomlar taşıyan kişinin kan örneği alınır ve kanda Polimeraz Zincir Reaksiyonu araştırması yapılır. Buna rağmen hastalığın tanısı, diğer flavivirüsler nedeniyle oldukça zordur. Hastalığın seyrettiği 1 haftalık süre boyunca, bol sıvı tüketilmesi, ağrı kesici ve ateş düşürücü parasetamol içerikli ilaçların alınması, semptomların hafifletilmesine katkı sağlar. Hamilelerin ve hamilelik planlayan kadınların, riskli bölgelere seyahatlerini ertelemesi, hastalığın bulaşmasını önlemek adına etkili bir çözümdür. Ağrı kesici ve parasetamol içerikli ilaçların dahi hamilelikte kullanılamaması, hastalıktan korunma yöntemlerinin önemini bir kat daha arttırmaktadır. Gebelikte, bebeğin devam eden beyin gelişimini olumsuz etkileyen Zika virüsünün, mikrosefali adı verilen baş çevresinin normal ölçülere göre daha küçük olması, göz ve beyin anomalileri gibi hastalıklara sebebiyet verdiği kesin olarak bilinmektedir. Gebelerin, hamilelik süresi boyunca sivrisinek ısırmasından korunmak için sadece Sağlık Bakanlığı onayında geçmiş repellentler (sinek kovucular) kullanmaları önemlidir. Ayrıca yeni doğan ve 2 aydan küçük bebeklerde de kesinlikle repellent kullanılmamalıdır. Hastalığa yakalanmamak için maksimum önlemleri almak, tedavisi için şimdilik herhangi bir protokolü olmayan Zika Virüsü (Ateşi) hastalığına karşı yapılabilecek en güçlü korunmadır. Kaynak: medicana

Aktüel

Büyük bir güneş patlaması dünyaya yaklaşıyor! Elektrik ve interneti etkileyecek mi?