Yeni gümrük düzenlemesi ezberleri bozdu! Kimi otomobile indirim kimine zam kapıda
Geçtiğimiz hafta açıklanan yeni gümrük vergisi düzenlemesinin sektörel etkileri gün yüzüne çıkıyor. Çin ve ABD menşeli araçlar vergi avantajıyla fiyat kırmaya hazırlanırken, Japon otomobillere yüzde 40’a varan ek yük sektörde soğuk duş etkisi oluşturdu. Sektör temsilcileri, sıfır ve ikinci elde çift yönlü fiyat hareketi, daralan kampanyalar, değişen stok stratejileri ve tüketici tercihlerinde kaymaya dikkat çekiyor.
ONUR YILMAZ
Kasım sonunda yürürlüğe girecek yeni gümrük vergisi düzenlemesi, ithal otomobil pazarında büyük bir dalgalanma oluşturmaya hazırlanıyor. 22 Eylül 2025’te Resmi Gazete’de yayımlanan düzenleme; Japonya, ABD, Çin ve AB menşeli otomobiller arasında keskin ayrımlar doğuruyor. ABD ve Çin menşeli modeller için vergi avantajı kapısı aralanırken, Japon otomobiller için adeta bir vergi şoku yaşanacak. Yeni sistem, ithal araçlarda sadece maliyetleri değil, marka stratejilerini, model karmasını ve ikinci el piyasasını da kökten etkileyecek.
Yılların vergi dengesi değişiyor
Yeni düzenlemeyle birlikte artık sadece Çin ve ABD’ye değil, tüm Serbest Ticaret Anlaşması (STA) dışı ülkelere ilave gümrük vergisi uygulanacak. Avrupa Birliği (AB) ve STA kapsamındaki ülkeler bu düzenlemeden etkilenmeyecek.
Düzenlemeye göre, mevcut yüzde 10’luk temel gümrük vergisine ek olarak, motor tipine göre yeni oranlar şu şekilde belirlendi:
* İçten yanmalı motorlu (ICE) & Hibrit (HEV): + yüzde 25 (en az 6 bin dolar)
* Plug-in Hibrit (PHEV): + yüzde 30 (en az 7 bin dolar)
* Tam Elektrikli (BEV): + yüzde 30 (en az 8 bin 500 dolar)
Chery, BYD, MG, Skywell ucuzlayacak
Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Cardata Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın, özellikle Çin ve ABD menşeli araçlar için önemli bir fırsat doğduğunu ifade etti.
“Yıllardır yüksek vergi yükleriyle ithal edilen bazı araçlarda, bu kez ibre aşağıya döndü” diyen Yalçın, alınan kararların piyasaya etkilerini şöyle özetledi: “Özellikle Çin ve ABD’den gelen araçlar üzerindeki ek yüklerin hafifletilmesi dikkat çekiyor. Chery, BYD, MG, Skywell gibi Çinli markalar için bu düzenleme adeta bir avantaj. Bu markaların sıfır kilometre modellerinde fiyatların düşmesi bekleniyor. Aynı şekilde, ABD menşeli Ford Mustang ve Jeep Wrangler gibi özel modellerde de benzer bir rahatlama söz konusu olacak.”
Fiyatlarda çifte hareketlilik
Yalçın’a göre, kararın tüketiciye yansıması da hızlı olacak. Kısa vadede daha cazip kampanyalar, indirimler ve fiyat avantajları gündeme gelebilir. Ancak madalyonun öteki yüzünde fiyatların yükselmesi beklenen modeller de var. Yalçın, “Serbest ticaret anlaşması bulunmayan ülkelerden gelen araçlarda vergi yükü artıyor. Özellikle Japonya menşeli ve Avrupa’da üretilmeyen modellerde fiyat artışı kaçınılmaz. Yani bir yanda fiyatlar düşecek, diğer yanda yükselecek; pazarda çift yönlü bir hareketlilik göreceğiz” şeklinde konuştu. Sektör açısından bakıldığında ise bu tür değişikliklerin bazı zorluklar oluşturabileceğini ifade eden Yalçın, otomotivin uzun vadeli planlamalarla işleyen bir sektör olduğunun altını çizerek “Siparişler aylar öncesinden verilir, stratejiler uzun vadeli hazırlanır. Evet, yeni düzenleme için 60 günlük bir geçiş süresi tanındı ama bu süre, markalar açısından siparişleri yeniden planlamak adına oldukça kısa. Bu da ister istemez belirsizlik oluşturuyor” dedi.
İkinci el piyasasında dalgalanma bekleniyor
Vergi düzenlemesinin etkilerinin yalnızca sıfır kilometre araçlarla sınırlı kalmayacağını söyleyen Yalçın, ikinci el piyasasındaki olası gelişmeleri de değerlendirdi: “Çin ve ABD menşeli araçların sıfır fiyatları düştükçe, ikinci elde de fiyatlarda bir gevşeme göreceğiz. Buna karşılık, vergi yükü artan markaların ikinci el değerleri korunacak, hatta yükseliş gösterecek. Ayrıca bazı ithal modellerin sıfırda bulunurluğu azalırsa, ikinci elde arz daralması yaşanabilir ve bu da fiyatları yukarı çekebilir.” Yalçın sözlerini şöyle noktaladı: “Kısa vadede tüketici için olumlu bir tablo var. Ancak sektörde dengeler hassastır. Hem distribütörlerin hem de bayilerin, bu geçiş sürecini dikkatle yönetmesi gerekecek.”
Erdem: AB/STA dışı araçlarda fiyat baskısı üst segmenti öne çıkaracak
Aşin Otomobil Genel Müdürü Okan Erdem ise alınan kararın özellikle AB ve STA kapsamı dışındaki menşeler için ciddi bir fiyat tabanı oluşturduğunu belirtti. Erdem, “Bazı Uzakdoğu ve Afrika menşeli modellerde, araçların CIF (mal bedeli, sigorta ve navlun) değeri düşük olsa bile, 6 bin ila 8 bin 500 dolar seviyesinde ek maliyet doğacak. Bu da doğrudan liste fiyatlarına yansıyacak” dedi. 2018 yılından bu yana ABD menşeli araçlara uygulanan yüzde 60 oranındaki ilave verginin kalkmasının bazı modellerde fiyat indirimine olanak tanıdığını ifade eden Erdem, bununla birlikte yüzde 25-30’luk yeni vergi diliminin etkisinin ayrıca değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı.
Distribütörlere stok yönetimi fırsatı
Kararın 60 gün sonra yürürlüğe girecek olmasının distribütörlere sınırlı bir stok yönetimi fırsatı sunduğunu belirten Erdem, kısa vadede kampanyaların daralması, opsiyon listelerinde sadeleşme ve bazı markalarda geçici tedarik yavaşlaması yaşanabileceğini söyledi.
Erdem, 2025’in kalanında AB/STA kapsamındaki menşelerin Türkiye pazarındaki payının artacağını, AB/STA dışı araçlarda ise fiyat baskısının model karmasını daha üst segmentlere yönlendirebileceğini belirtti.
Erken alım avantajı başlıyor
Sıfır kilometre araçlardaki maliyet artışının ikinci el piyasasına 4-8 hafta gecikmeli yansıyacağını dile getiren Erdem, özellikle elektrikli ve plug-in hibrit (PHEV) araçlarda talep öne çekilebileceğini ve liste fiyatlarında yüzde 3-8 aralığında ilk düzeltmelerin görülebileceğini söyledi. ABD üretimi ikinci el araçlarda ise yüzde 60’lık verginin kalkması nedeniyle algının pozitif yönde olduğunu ve bu modellerin stok devir hızında artış yaşanabileceğini kaydetti. Kararın 60 günlük yürürlük süresi boyunca, belirli AB/STA dışı araçlarda erken alım avantajının oluşabileceği de vurgulandı.
Japon markalar pazar kaybı yaşayacak
LenaCars Genel Müdürü Selçuk Nazik de vergi avantajının sektördeki pazar dengelerini altüst edeceğini söyleyerek “ABD menşeli araçlar yıllardır yüzde 70’e varan vergi yükü altındaydı. Şimdi bu oran yüzde 30-35 seviyelerine iniyor. BMW X serisi, Mercedes GLE/GLS, Mustang ve Jeep gibi lüks modellerde ciddi fiyat avantajı doğacak. Çinli markalar zaten agresif fiyat politikalarıyla pazar payı kazanıyordu, bu düzenleme ile daha da güçlenecekler” dedi.
Fiyatlar üç katına çıkabilir
Ancak Nazik’e göre en büyük darbeyi Japonya alıyor: “Yıllardır yüzde 10 gümrük vergisiyle gelen Japon modeller artık yüzde 35-40 vergi dilimine girdi. Bu üç kattan fazla artış demek. Toyota, Honda, Nissan, Subaru gibi çok sevilen markalarda ciddi zamlar kaçınılmaz olacak. Ayrıca Meksika ve Güney Afrika gibi STA dışı ülkelerde üretilen bazı Avrupa modelleri de etkilenecek. Bu modellerin de liste fiyatlarında artış bekleniyor.”
Otomobil alacaklara kritik uyarı
Nazik son olarak, pazar dinamiklerinin tamamen değişeceğini dile getirerek “2025’in ilk 8 ayında yapılan ithalat verilerine baktığımızda, AB ülkeleri pazarda büyük ağırlığa sahip ve bu düzenlemeden etkilenmiyorlar. Ancak Çin ve ABD menşeli araçlar vergi avantajı sayesinde pazar paylarını artıracak. Japon markalar ise ya fiyat artışıyla satış kaybı göze alacak, ya da Avrupa’daki üretimlerine yönelmek zorunda kalacak” diye konuştu.
