Tam 50 milyar dolar yaktılar! Prens Selman'ın rüyası çökmek üzere
Suudi Arabistan’ın “geleceğin şehri” olarak tanıttığı dev proje Neom, maliyet artışı, teknik yetersizlikler ve yatırımcı eksikliği nedeniyle ciddi bir krize girdi. 170 kilometrelik “The Line” şehri küçültülürken, uzmanlar projenin tamamlanamayacağı görüşünde.
Suudi Arabistan’ın Kızıldeniz kıyısında inşa ettiği Neom mega projesi, başlangıçtaki görkemli vizyonundan uzaklaşmaya başladı. “Geleceğin şehri” olarak lanse edilen bu proje, milyarlarca dolarlık yatırım ve radikal mimari fikirlerle dünya çapında ses getirmişti.
Ancak Financial Times’ın üst düzey kaynaklara dayandırdığı son rapora göre, Neom artık “büyük bir rüyanın sonuna” yaklaşıyor. Maliyet artışları, teknik sınırlamalar ve fon yetersizliği nedeniyle proje çöküşün eşiğinde.
“THE LINE” KÜÇÜLDÜ, PLANLAR DEĞİŞTİ
Neom’un merkezinde yer alan The Line, 170 kilometrelik doğrusal şehir olarak planlanmıştı. 9 milyon kişilik nüfus öngörüsüyle 2030’a kadar tamamlanması hedeflenen proje, 20 modüllük bir şehir zinciri olarak tasarlanmıştı.
Ancak yeni bilgilere göre, bu dev vizyon üç modüle indirildi. Hatta 2025’te taşınması planlanan ilk sakinlerin yerleşimi de ertelendi. Şu ana kadar yaklaşık 50 milyar dolar harcanmasına rağmen, bölgede yalnızca kazıklar ve derin hendekler dışında bir ilerleme kaydedilemedi.
MÜHENDİSLER: “TEKNİK OLARAK MÜMKÜN AMA FİNANSAL OLARAK İMKÂNSIZ”
Projede görev alan bazı mühendisler, The Line’ın teoride inşa edilebilir olduğunu ancak hiç kimsenin maliyeti üstlenmeye istekli olmadığını belirtiyor. Özellikle, şehrin girişinde yer alması planlanan “chandelier” (avize) binasının teknik olarak bile uygulanabilirliği tartışmalı hale geldi.
Şu anda proje sahasında yalnızca Trojena olarak bilinen, 2029 Asya Kış Oyunları’na ev sahipliği yapacak kayak merkezi inşaatı aktif biçimde devam ediyor.
YATIRIMCILAR GERİ ADIM ATIYOR
Neom’un en büyük handikaplarından biri de yabancı yatırımcı çekememesi. Riyad yönetiminin beklentisinin aksine, global fonlar “ekonomik getirisi düşük, politik riski yüksek” gerekçesiyle projeye temkinli yaklaşıyor.
Bazı Suudi iş insanları sembolik desteklerde bulunsa da, beklenen sermaye akışı sağlanamadı. Üst düzey bir inşaat yöneticisi, “Bu hızla giderse The Line hiçbir zaman tamamlanamayacak.” sözleriyle tabloyu özetliyor.
KRALLIĞIN YENİ YÖNÜ: YAPAY ZEKA YATIRIMLARI
Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın “Vizyon 2030” projesinin kalbi olan Neom zayıflarken, Suudi Arabistan dikkatini yapay zekâ ve dijital altyapı yatırımlarına yöneltmiş durumda. Ülke, devasa veri merkezleri ve yapay zekâ kümeleriyle küresel teknoloji haritasında yeni bir yer edinmeyi hedefliyor.
“BEYAZ FİL” PROJELERİNİN YENİ SEMBOLÜ MÜ?
Ekonomistler, Neom’u tarih boyunca görülmüş “beyaz fil projeleri” kategorisine yerleştiriyor. Bu tür projeler, devasa bütçelere rağmen işlevsellikten uzak, sembolik ve sürdürülemez yatırımlar olarak tanımlanıyor.
Neom da giderek bu kaderi paylaşıyor gibi görünüyor — görkemli bir hayal, çölde yarım kalan bir anıt haline dönüşüyor.
