Şizofreni, beyindeki kimyasal madelerin iletiminde bir bozukluk olması sonucu meydana gelen ruhsal bir rahatsızlık türüdür.
Şizofreni nedir?
Şizofreni, beyindeki kimyasal madelerin iletiminde bir bozukluk olması sonucu meydana gelen ruhsal bir rahatsızlık türüdür. Hastalık her ne kadar tedavi edilebilir olsa da bir çok hastada ise tamamen düzelme görülmez. Öte yandan toplumda bilinenin aksine şizofreni hastaları çevrelerine zarar vermez.
Dünyada 60-65 milyon, ülkemizde ise 600 binden fazla şizofreni hastası vardır. Bu sonuca göre dünyada her yüz kişiden birinde şizofreni görülür. Genelde 16-25 yaş arasında ortaya çıkmakla beraber başlama yaşı ne kadar düşerse hem beyinde hem de kişilik üzerinde hasar o kadar fazlalaşmaktadır.
Şizofreni tipleri nelerdir?
Paranoid tür: Din'e aşırı düşkünlük, metafizik, filozofik ve cinsel uğraşlar görülür. Hasta rahatsızlığı kabul etmeyerek belirtileri gizlemeye çalışır. Bunun yanında çeşitli düşünce bozukluklarına rastlanılır.
Dezorganize (Hebefrenik) tür: Düşünce ve devinim bozuklukları baskın olmakla birlikte hastada ruhsal bir bunalım söz konusudur. Bunun yanında davranışlar ilkel ve çocuksudur. Ayrıca kişide duygusal tepkilerde oynamalar (labilite), yüzeysellik, uygunsuzluk, sözcük uydurma (neolojizm), tutarsız sanrılar ile yineleyici basmakalıp konuşmalar görülmektedir.
Katatonik tür: Bu evredede dalgınlık, taşkınlık ve karşıtçılık gibi belirtiler görülmektedir. Genellikle 15-25 yaş aralarında görülür.
Ayrışmamış tür: Paranoid, dezorganize ve katatonik tür ayrışmamıştır.
Kalıntı (Rezidüel) tür: Daha çok negatif belirtilerin baskın olduğu bir bozukluktur. Hasta değişmeye karşı isteksizdir. Bunun yanında vurdumduymazlık, eylem azlığı, toplumdan kopukluk, düşüncede somutlaşma ve kendine iyi bakmama gibi negatif belirtiler gözlenir.
Şizofreni-ardı çökkünlük: Daha çok negatif belirtiler bulunmakla birlikte pozitif belirtiler de gözlenir.
Basit şizofreni: Sinsi ve yavaş başlayan bu evrede hasta, negatif duygular içerisindedir. Genellikle sanrılar, varsanılar, hareket bozuklukları görülmez.
Şizofreni'nin belirtileri nelerdir?
- İlgisizlik, isteksizlik, bıkkın ve halsiz olma,
- Çabuk sinirlenme, alınganlık gösterme ve küçük şeylerden rahatsız olma
- Yakınlarından uzaklaşmaya başlama
- Duygulanmada azalma
- İçki ve sigaraya başlama, kendini önemsememek ve kendine bakmamak
- Uyku problemleri
- Cinsel konulara olan eğilimde artma
Şizofreni nasıl tedavi edilir?
Şizofreni tedavisinde antipsikotik ilaçlar kullanılır. Ancak bu yöntem sadece belirtilerin önüne geçmekle birlikte hastalığı tamamen ortadan kaldırmaz. Öte yandan son yıllarda atipik antipsikotikler de şizofreni tedavisinde kullanılmaktadır. Fiyat olarak pahalı olan bu ilaç yan etkilidir ve kesinlikle doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
Bir diğer yöntem ise EKT denilen, elektro konvulziv tedavisidir. Günümüzde hala tartışmalı olan bu yöntemde başın iki tarafına elektrotlar yerleştirilmektedir. Bu yol ile beyinde yeniden dengenin sağlanması amaçlanmaktadır. Bunun yanında grup olarak yapılan sohbetlerde hastalığın önüne geçilmesinde büyük yarar sağlamaktadır.
Şizofreni etkisi nasıl azaltılır?
- Stres'ten uzak durulmalı
- İlaçlar düzenli olarak kullanılmalı
- Doktor tavsiyelerine uyulmalı
- Düzenli uyku uyunmalı
- Sigara, içki ve alkolden durulmalı
