ABD Ulusal Güvenlik Ajansı’nın (NSA), Fransa’da milyonlarca telefon görüşmesini dinleyip, elektronik postaları izlediğinin ortaya çıkması iki ülke arasında krize yol açtı. Olaya tepki gösteren Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius, ABD’nin Paris büyükelçisini “derhal” Dışişleri Bakanlığı’na çağırdı. İçişleri Bakanı Manuel Valls de, Le Monde gazetesinde ABD’li ajanların Fransa’daki faaliyetleriyle ilgili çıkan ayrıntılı haberin ardından ABD’den bilgi talep edildiğini söylemişti.
Le Monde gazetesi, NSA’nın sadece 10 Aralık 2012-8 Ocak 2013 tarihleri arasında Fransa’da 70 milyon telefon görüşmesini kaydettiğini bildirdi. Gazete, “incelediğini” belirttiği belgeleri kaynak göstererek, NSA’nın özellikle Afganistan, Çin ve Rusya’daki telefon numaralarını keyfi biçimde takip ettiğini aktardı. Avrupa’da ise en çok takip edilen ülkelerin sırasıyla Almanya, İngiltere ve Fransa olduğunu, ancak İngiltere’de bu işlemin İngiliz devletinin onayıyla yapıldığını yazdı.
Gazetenin büyük yankı oluşturan haberinin ardından ABD’nin Paris büyükelçisi “derhal” Fransız Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldı. Lüksemburg’da AB dışişleri bakanları toplantısı öncesi açıklama yapan Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius, Le Monde’daki haber sonrası ABD’nin Paris büyükelçisinin “derhal” Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldığını söyledi.
Fransa İçişleri Bakanı Manuel Valls de haberin “şoke edici” olduğunu ve gün içinde Amerikalı yetkililerden ivedi cevap isteneceğini söyledi. Fransız bakan, “Eğer dost ve müttefik bir ülke Fransa veya diğer Avrupa ülkeleri üzerinde casusluk faaliyetlerinde bulunuyorsa bu kabul edilecek bir durum değildir” ifadelerini kullandı.
Eskiden NSA’a taşeronluk yapan bir ajansta çalışan ve şu anda Rusya’da sığınmacı statüsünde yaşayan Edward Snowden, “insanlık tarihinin gelmiş geçmiş en kapsamlı keyfi takip programını” açığa vurma adına çok gizli binlerce belgeyi geçtiğimiz aylarda basına sızdırmıştı. Bu belgeler NSA’nın PRISM programı sayesinde Aralık 2007’den bu yana Google, Facebook ve Microsoft gibi internet devlerinin verilerine rahatlıkla erişebildiğini göstermişti. Le Monde, elindeki belgelerin, NSA’nın internet devlerinin veri tabanlarına girerek belge, elektronik posta ve tartışma forumlarındaki iletişimi sorunsuzca sorgulayabildiğini gösterdiğini belirtiyor. NSA’nın UPSTREAM adlı dev bir veri toplama yöntemiyle denizlerin altındaki kablolar ve internet altyapılarından geçen verilere erişebildiği de belirtiliyor.
Le Monde gazetesi, dünya genelindeki iletişimin yüzde 99’u denizaltından geçtiğinden bu yönetimi “mantıklı bir strateji” olarak değerlendiriyor. NSA’nın bu alanda İngiliz istihbarat birimi GCHQ ile işbirliği yaptığı da söyleniyor.
