Eski binalarla ilgili ölümcül yalanlar! 'Temelini kazarken kaya çıktı. Müteahhiti komşumuz/akrabamız.'
Türkiye’de eski binaların güvenliği, yıllardır tartışma konusu. Ancak halk arasında dolaşan bazı “teselli” cümleleri, bu ciddi sorunu hafife alıyor: “Temelini kazarken kaya çıktı, bina sağlam!” ya da “Müteahhit komşumuz/akrabamız, o bize kazık atmaz!” Peki, bu sözler ne kadar gerçek, yoksa ölümcül bir yalan mı?
Türkiye’de eski binaların güvenliği, yıllardır tartışma konusu. Ancak halk arasında dolaşan bazı “teselli” cümleleri, bu ciddi sorunu hafife alıyor: “Temelini kazarken kaya çıktı, bina sağlam!” ya da “Müteahhit komşumuz/akrabamız, o bize kazık atmaz!” Peki, bu sözler ne kadar gerçek, yoksa ölümcül bir yalan mı?
Deprem uzmanı Prof. Dr. Mehmet Aydın, bu yaygın inanışları yerle bir ediyor: “Kaya zeminin varlığı, binanın sağlamlığını garanti etmez. Önemli olan, temel tasarımı ve yapı kalitesi. Akraba müteahhit ise genellikle denetimsizliği körüklüyor. 2018 yönetmeniğine göre inşa edilmemiş her bina tabuttur. 2023 Kahramanmaraş depreminde, “sağlam” denilen birçok eski binanın çökmesi, bu yalanların bedelini gözler önüne serdi.
Rakamlar yalan söylemez: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2022 verilerine göre, Türkiye’deki yapıların %40’ı deprem yönetmeliğine uygun değil. Çoğu, 1999 öncesi inşa edilmiş ve denetlenmemiş. “Kaya çıktı” masalı veya “müteahhit tanıdık” güveni, bu binaları güvenli kılmıyor.
Ne yapmalı? Uzmanlar, eski binalarda oturanların mutlaka yapı denetimi yaptırmasını ve kentsel dönüşüm fırsatlarını değerlendirmesini öneriyor. Unutmayın, bir binanın sağlamlığı akrabalık bağlarıyla değil, mühendislik raporlarıyla ölçülür!
