Erbakan’dan Erdoğan’a Savunma ve Sanayi Hamlesi: Tarihsel ve Stratejik Bir Analiz

Erbakan’dan Erdoğan’a Savunma ve Sanayi Hamlesi: Tarihsel ve Stratejik Bir Analiz

Abdullah Şanlıdağ

Türkiye’ye çok şey kazandıran merhum Erbakan hocayı rahmetle anıyorum. Türk siyasetini renkli kimliklerinden olan merhum Erbakan, tam bir devlet adamı ve akademik kimliğinin yanı sıra ağır sanayi hamlesinde de deha bir kişiydi.

Bu makale, Türkiye’nin savunma ve sanayi politikalarının Necmettin Erbakan döneminden Recep Tayyip Erdoğan dönemine uzanan gelişim sürecini incelemektedir. Erbakan’ın “önce ahlak ve maneviyat” prensibiyle şekillenen ağır sanayi hamlesi, Türkiye’nin sanayi bağımsızlığı vizyonunun ilk adımlarını oluşturmuştur. Erdoğan ise bu mirası devralarak özellikle savunma sanayii alanında kapsamlı ve yüksek teknolojiye dayalı projeler geliştirmiştir. Bu makalede, her iki liderin sanayi vizyonlarının tarihsel bağlamı, uygulama yöntemleri ve stratejik etkilerini analiz etmeye çalıştım. Eksikler bana aittir. Umarım okuduğunuzda, merhum Erbakan hocamıza bir Fatiha okurken, Erdoğan için de başarılı olması için dua edersiniz.

Türkiye’nin ekonomik ve savunma sanayii politikaları, ülkenin siyasi liderlik vizyonu ve küresel konjonktürle yakından ilişkilidir. 1970’li yıllarda Necmettin Erbakan’ın başlattığı “Ağır Sanayi Hamlesi”, yalnızca ekonomik kalkınma hedefi taşımamış, aynı zamanda milli bağımsızlık perspektifinin stratejik bir parçası olmuştur. Bu ülkeye hizmet edecek kadronun, öncelikle ahlak ve maneviyattan beslenmesi gerektiğine vurgu yapan Erbakan, gerçekten de yetiştirdiği kadrolarla bu sözünde durmuştur. Erbakan’ın siyasi öğrencilerinden biri olan Recep Tayyip Erdoğan, 2000’li yıllardan itibaren bu çizgiyi modernize ederek ulaştırma, enerji, sağlık ve dış politika alanlarında reformlar gerçekleştirmiş, özellikle savunma sanayinde dikkat çekici bir atılım başlatmıştır. Yine Erdoğan’ın hedefinde de ahlak ve seviyeli siyaset vardır. Nitekim “Siyasetin limanı ahlaktır” diyen Erdoğan, hocası Erbakan’ın çizgisini sürdürmeye gayret etmiştir.

1. Erbakan Dönemi: Ağır Sanayi Hamlesi ve Milli Görüş Perspektifi

Erbakan’ın liderliğindeki sanayi politikaları, Türkiye’nin ithalata bağımlı üretim yapısını kırma hedefiyle planlandı. 1974-1977 yılları arasında hazırlanan “Ağır Sanayi Programı” ile 200’ün üzerinde fabrika ve tesisin temeli atıldı. Bu yatırımlar; demir-çelik, makine, motor, traktör, otomotiv ve savunma sanayii altyapısını geliştirmeyi amaçladı.
Erbakan’ın bu yaklaşımı, “önce ahlak ve maneviyat” sloganı ile toplumsal kalkınmayı da hedefleyen bütüncül bir kalkınma anlayışına dayanıyordu. Ancak ekonomik krizler, siyasi istikrarsızlıklar ve 1980 askeri müdahalesi, projelerin tamamlanmasını geciktirdi veya engelledi.

2. Erdoğan Dönemi: Savunma Sanayiinde Yerli ve Milli Teknoloji Atılımı

2002 sonrasında Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde Türkiye, savunma sanayinde dışa bağımlılığı azaltma hedefi doğrultusunda çok boyutlu bir strateji izledi.

Başlıca projeler arasında şunlar yer almaktadır:

İHA ve SİHA teknolojileri (Bayraktar TB2, Akıncı, Anka)

Milli savaş gemisi projesi (MİLGEM)

ATAK helikopterleri ve Hürkuş uçağı

Milli piyade tüfekleri (MPT-76)

Hava savunma sistemleri ve füze teknolojileri (Hisar, Siper)

Bu projeler, Türkiye’nin hem NATO müttefikleriyle hem de bölgesel savunma iş birlikleriyle ilişkilerini yeniden tanımlamasına olanak sağladı. Ayrıca savunma ihracatının 2022 itibarıyla 4 milyar dolar seviyesini aşması, sanayinin ekonomik katkısını somutlaştırdı.

3. İki Dönemin Karşılaştırmalı Analizi

Erbakan’ın ağır sanayi hamlesi, Türkiye’nin sanayi bağımsızlığı vizyonunun temellerini atmış, Erdoğan dönemi ise bu vizyonu teknolojik dönüşümle pekiştirmiştir. İki liderin politikaları, farklı dönem koşullarına uyarlanmış olsa da ortak hedef “milli ve bağımsız üretim” olmuştur. Bu süreç, Türkiye’nin yalnızca ekonomik kalkınmasını değil, aynı zamanda jeopolitik konumunu da güçlendirmiştir.