Yaşlanma belirtileri nelerdir? Yaşa göre yaşlanma belirtileri
Estetik, Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Güncel Öztürk, yaşlanma belirtilerini ve tedavi çeşitlerini sizler için anlattı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 65 yaş ve üzeri nüfus 5 yılda yüzde 24 artarak, geçen yıl 8 milyon 245 bin 124 kişiye ulaştı. Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı ise 2021 itibarıyla yüzde 9,7’ye çıktı. Verilerin tehlikeli boyutlara ulaştığı ifade edilirken, Meclis’te kurulan Yaşlıların Sorunlarını Araştırma Komisyonu’nda toplumun giderek yaşlandığına vurgu yapıldı.
Peki Yaşlanma belirtileri nelerdir? Uzmanlar ne diyor...
YAŞLANMA BELİRTİLERİ NELERDİR?
İlk olarak kaz ayakları ortaya çıkar. Bunlar engellenmesi ve düzeltilmesi çok kolay olan ince çizgilerdir. Güneşin sebep olduğu kaz ayakları açık renkli tenlerde çok daha belirgin olur. Onları engellemek ya da azaltmak için yüzünüze Botulinium A Toksini (botoks) ya da Hyalüronik asit dolgu enjeksiyonları yapılması gerekebilir. Erken 20’li yaşlarınızda Botilinium A Toksini kaz ayaklarının ve ince çizgilerin oluşumunu engellemek için kullanılabilir. Bu yöntem mimiklerden dolayı oluşan çizgileri engellemede mucizeler yaratır ama güneş hasarıyla savaşması söz konusu değildir.
Yaş ilerledikçe gözaltları morarıp daha şiş durabilir. Enjeksiyonlar bu konuda işinizi kolaylaştıracaktır. Cilt renginin bozulması farklı sebeplere dayanır. Cildinizi güneşten korumak en iyi ve atlamamanız gereken bir maddedir. Muayenehanede yapılan tedaviler ve reçete ile satılan birtakım içerikler sorunu çözmenize yardımcı olacaktır. Burnunuzun yanındaki çizgilerin sarkmaya başladıysa hemen önlem almanız gerekir. Bu nazolabial kıvrımlar zaman içerisinde derinleşip sizi olduğunuzdan da yaşlı gösterecektir.
YAŞLANMA BELİRTİLERİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Göz altındaki mor halkalar ve göz torbaları olan genç bir hasta için ameliyat tercih edilmez. Burada kullanılacak en uygun yöntem hyalüronik asit dolgular olacaktır. Boşlukları doldurarak göz altı morluklarını ve göz altı torbalarını tedavi edebilmek mümkün. Dolgu enjeksiyonu ile torbalar ve gölgeler azalır pigmentasyon bozuklukları göze görünmez hale gelir. Bu arada eğer yaşınız ilerlemiş ve üst göz kapaklarınız sarkmış durumda ise göz kapağı estetiğinden (blefaroplasti) daha uygun bir tedavi yöntemi olmayacaktır.
Nazolabial kıvrımlar olarak adlandırılan bu gülme çizgileri ağız çevresindeki hacim kaybolduğunda ortaya çıkar. Bu kıvrımlar 40’lı yaşlara gelene kadar normal olarak ortaya fazla çıkmaz ama kendini belli etmeye başlar. 30’lı yaşlarda da görülmesi mümkündür. Yaş ilerledikçe yüzde yağ eksilmeye başlar ve bu hacim kayıpları da gülme çizgilerin oluşumunu sağlar. Bu soruna karşı yanaklara uygulanacak hyalüronik asit dolguları ve yağ enjeksiyonu kusursuz sonuçlar ortaya çıkarabilir.
Yaşlanmanın 9 belirtisi!
İspanya’daki Ulusal Onkolojik Araştırmalar Merkezi’nden Dr. Manuel Serrano, Yaşlanma Emareleri adlı yeni yayımlanan araştırmayı yapan doktorlardan biri. Araştırmada uzmanlar zaman geçtikçe vücudumuzda yaşanan başlıca süreçleri listeledi
Serrano açıklamasında, “Bunlar kaçınılmaz faktörler. Yaşam biçimi ve genetiğe bağlı olarak bazı insanlarda daha çok, bazılarında da daha az görünür oluyor. Ama mutlaka yaşanıyor” dedi.
1. DNA’daki hasar birikiyor DNA’mız hücreler arasında iletilen genetik kodumuz. Yaşlanmayla birlikte iletim sürecindeki hatalar artıyor. Ve bu hatalar hücrelerde birikiyor. Genetik istikrarsızlık, kök hücrelere zarar verebiliyor. Hatalar, kanserli hücrelere dönüşebiliyor.
2. Kromozomlar yıpranıyor Yaşlandıkça hücrelerimiz bozuluyor. DNA zincirlerimizin ucunda kromozomlarımızı koruyan kapak gibi yapılar var. Tıpkı, ayakkabı bağının ucundaki plastik koruyucular gibi. Bunlara telomer deniyor. Yaşlandıkça bunlar yıpranıyor ve kromozomlar korumalarını kaybediyor.
Araştırmacılar telomerlerin ömrünü uzatan telomeraz adlı enzimin seviyelerini artırmayı başardı. Uzmanlar, bu sayede yaşlıların daha sağlıklı bir yaşam sürdüğünü söylüyor.
3. Hücre davranışları etkileniyor Vücutlarımızda DNA ifadesi adı verilen bir süreç yaşanıyor. Bu süreçte binlerce gen, hücrenin ne yapacağını belirliyor. Zaman ve yaşam biçimimiz bu talimatları etkiliyor. Bu nedenle hücreler yapmaları gerekenden farklı davranabiliyorlar.
4. Yenileme kapasitemizi yitiriyoruz Hücrelerimizdeki hasarları önlemek için, vücutlarımız sürekli hücre stoğunu yenileme kapasitesine sahip. Ancak bu kapasite yaşlandıkça azalıyor. Daha sonra hücreler işe yaramayan ya da toksik proteinleri biriktiriyor. Bunların bazıları Alzheimer ve Parkinson ile kataraktla ilişkilendiriliyor.
5. Metabolizma kontrolünü yitiriyor Zamanla hücreler, yağ ve şeker gibi maddeleri işleyemiyor. Hücrelerin alınan besinleri düzgün şekilde metabolize etme yeteneği kaybolunca, şeker gibi hastalıklar ortaya çıkıyor. Yaşlanmayla başlayan şeker hastalığı bu nedenle sık görülüyor.
6. Mitokondrilerin faaliyeti duruyor Mitokondri, hücrelere enerji sağlıyor, ancak yıllar geçtikçe etkinliklerini kaybediyorlar. Mitokondrilerin iyi çalışmaması DNA’ya zarar veriyor. Bazı çalışmalarda, mitokondri faaliyetini tamir etmenin, memelilerde ömrü uzattığı görüldü.
7. Hücreler zombiye dönüşüyor Bir hücre aşırı hasar görünce, diğer hasarlı hücrelerin üremesini önleyen bir araç olma özelliğini kaybediyor. Bölünmeye devam ediyor, ancak ölmüyor. Senescent hücre diye bilinen bu hücreler zaman ve yaşlanmayla birlikte birikiyor.
8. Kök hücrelerin enerjisi bitiyor Yenilenme potansiyelindeki azalış, yaşlanmanın en karakteristik unsurlarından biri. Kök hücreler yoruluyor ve yenilenme fonksiyonlarını kaybediyorlar. Son yıllarda yapılan araştırmalar, kök hücreleri gençleştirmenin, vücudun yaşlanmayı gösterme biçimini geriye çevirdiğini gösteriyor.
9. Hücrelerin iletişimi sona eriyor Hücreler sürekli birbirleriyle iletişimde, ancak bu zamanla azalıyor. Bu da iltihaplanmayı artırıyor ve “diyalog” önündeki sorunları büyütüyor. Sonuç olarak, patojenlerin ve habis hücrelerin varlıklarına karşı duyarlılıklarını kaybediyorlar.
Diğer bir uzman görüşü ise;
Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de yaşlı nüfus artış gösteriyor. Yaş ilerledikçe ortaya çıkabilen sağlık sorunlarını yaşlanmanın doğal bir sonucu olarak görmek yerine, rutin taramalar ve uygulanacak aşılar ile önlemek mümkün. Geriatri biliminin önceliğinin yaşama yıllar katmaktan öte, yaşlılığın her dönemindeki yıllara yaşam katmak olduğunu söyleyen Liv Hospital İç Hastalıkları ve Geriatri Uzmanı Doç. Dr. Birkan İlhan yaşlılıkta hayat kalitesini yükseltmenin yollarını anlattı.
Amaç bağımsız ve sağlıklı bir yaşam
Ülkemizde ortalama yaşam süresinin 75 yaşı geçmesi ve 85 yaş üzerindeki nüfusun en hızlı artan dilimi oluşturması, kaliteli bir yaşlılığın önemini ortaya koyuyor. Sağlıklı yaşlanmak, ileri yaşlarda kimseye bağımlı olmamak, fiziksel ve ruhsal olarak zinde hissetmek kuşkusuz çok daha fazla önem taşıyor.
Yaşam kalitesi artırılıyor
Yaşlı bireyin mevcut sağlık durumu ne olursa olsun öncelikli yaklaşım hayat kalitesini artırmaktır. 65 yaş ve üzeri olmak “yaşlılık” olarak tanımlansa da önemli olan kişinin biyolojik yaşıdır. Dinç grupta sağlık taramaları ve aşılama gibi koruyucu tıp uygulamaları büyük önem arz ederken yatağa bağımlı grupta hayat kalitesini bozan ağrı, basınç ülserleri, zihin karışıklığı, uyku problemleri gibi durumların tedavisi ön plana çıkar.
Geriatrik tıp, yaşlı bireylerde sıkça görülen “Geriatrik Sendromlar”ı tanıyıp, hipertansiyon, diyabet gibi sık görülen kronik hastalıkların optimal düzeyde ve kişiye özgü tedavisini sağlayıp, çok sayıda karmaşık hastalıkları ve ilaç kullanımı olan yaşlı bireylerin de tedavilerini üstlenerek, ileri yaştaki bu bireylerde bağımlılığı azaltmayı, hastanın ve ailesinin hayat kalitesini yükseltmeyi, sonuç olarak da yıllara yaşam katmayı hedefler.
Geriatrik Sendrom nedir?
Yaşlılıkta sık karşılaşılan ve kişinin hayat kalitesini, fiziki ve ruhsal sağlığını olumsuz yönde etkileyen durumlardır. Geriatrik sendromların başında beslenme yetersizliği (malnütrisyon), kas kuvvetinde azalma (sarkopeni), düşmeler, unutkanlık, uyku problemleri, kabızlık ve idrar kaçırma gelir. Bu sorunlara yaşlı bireylerin birçoğunda rastlanır fakat çoğu zaman yaşlanmanın doğal bir sonucu olarak görüldüğünden hekime bildirilmez. Örneğin; kilo kaybı, iştah kaybı, yemek miktarı ve öğün sıklığının azalması, kas kütlesindeki kayıplar malnütrisyonun belirtileridir. Malnütrisyon halsizlik, yorgunluk başta olmak üzere bağışıklık sisteminin baskılanması, hastalıklara yatkınlık ve iyileşme sürelerinin uzaması, dengesizlik, düşmeler ve kemik kırıklıkları, sarkopeni ile yakından ilişkilidir. Malnütrisyon gibi diğer geriatrik sendromlar da tedavi edilebilir ve kişinin genel sağlık durumu ile hayat kalitesi yükselir.
Yaşlılıkta aşı uygulamaları nelerdir?
65 yaş ve üzerindekilerde aşılardan korkmamak ve düzenli olarak bu konuda takipte olmak gerekir. Her yıl grip aşısı ve 65 yaşın üzerinde sadece bir veya iki kez uygulanması yeterli olan zatürre aşıları ile bir kere zona aşısı yaptırılmalıdır. Tetanoz ve difteri için de 10 yılda bir kez olmak üzere aşı uygulanması önerilir. Pandemi süresince yaşlı bireylerde de Covid-19 aşısı yapılmalıdır.
Hangi taramalar yapılmalıdır?
Hipertansiyon, diyabet ve hiperkolesterolemi açısından tarama ve kontrol, unutkanlığı olanlarda demans taraması, tüm yaşlı bireylerde depresyon sorgulaması, görme ve işitme muayeneleri yapılmalıdır.
Kemik erimesi olarak bilinen osteoporoz 65 yaşın üzerindeki bütün kadınlarda ve erkeklerde taranmalıdır.
Kolon kanseri, kadınlarda meme ve rahim ağzı kanserleri için hiçbir şikayet olmasa dahi tarama yapılmalıdır. Erkeklerde prostat kanserinin eskiden rutin olarak taranması önerilirken günümüzde belirli gruplarda taranması öneriliyor.
Belli miktarın üzerinde sigara içenlerde akciğer kanseri ve aort genişlemesi (abdominal aort anevrizması) taraması yapılmalıdır.
