Türk roketiyle uzayda '300' sesleri! Delta-V Sors'un sır menzilini paylaşmıyor!
Uyduların uzaya gönderilmesi ve Ay'a iniş görevleri için en kritik proje durumundaki Sonda Roket Sistemi 'SORS', Karadeniz semalarındaki yeni deneme atışıyla heyecan yarattı. Prof. Dr. Arif Karabeyoğlu liderliğindeki Delta-V ekibi tarafından geliştirilen hibrit yakıtlı SORS'un, '100 kilogram faydalı yükle 300 kilometre irtifa' olarak belirlenmiş 2024 hedefini tutturup tutturamadığı şimdilik bilinmiyor.
Dünyanın en yüksek itki yoğunluklu hibrit roket motorlarıyla uzaya füze yollayan Delta-V şirketi, Karadeniz semalarında bir deneme daha yaptı. Prof. Dr. Arif Karabeyoğlu liderliğindeki ekibin geliştirdiği SORS (Sonda Roket Sistemi) yine Sinop'ta ateşlendi.
Delta-V Uzay şirketi tarafından paylaşılan son görüntüler kamuoyunda büyük merak uyandırdı. Uzay roketinin ilk kez fırlatıldığı Aralık 2020'den itibaren 10'un üzerinde gerçekleşen roket denemelerinde yeni bir aşama daha geçilmiş oldu.
2023 yılındaki bir testte SORS roketi, Hibrit İtki Sistemi'ndeki 2. kademe yakıtı uzay ortamında ateşlemiş, böylece 'uzayda ateşlenen ilk hibrit sistem' unvanını kazanarak tarihe geçmişti.
Nihaî aşamada Elon Musk'ın SpaceX şirketince kullanılan FALCON roketleri gibi Türkiye'nin yerli ve millî SORS roketleri de uzaya faydalı yük taşıyabiliyor hale gelecek.
SORS projesinin tam anlamıyla hazır olmasının ardından Türkiye'nin haberleşme ve istihbarat uyduları Kırklareli-İğneada'ya kurulan fırlatma istasyonundan uzaya gönderilecek.
Fırlatma istasyonu İğneada'da, izleme istasyonu ise Kefken adasında bulunuyor. İğneada'dan fırlatılacak roketlerin yörüngesi, Kocaeli açıklarında kıyıya 800 metre mesafede bulunan Kefken'den saniye saniye takip edilecek.
HEDEF 400 KİLOGRAM YÜKLE 550 KİLOMETRE
Prof. Karabeyoğlu önderliğindeki ekibin geliştirdiği SORS roketi geçtiğimiz yıl ekim ayındaki test atışında 100 kilometre irtifayı geçerek Türkiye rekoruna imza atmıştı.
Son paylaşılan denemede SORS'un ulaştığı irtifaya ilişkin herhangi bir bilgi açıklanmadı. Ancak daha önce ROKETSAN yetkililerince açıklanan bilgiler, 2024 hedefinin 100 kilogram yükle 300 kilometre irtifa hedefine işaret ediyordu.
Delta-V 2027 yılına dek SORS roketinin 400 kilogramlık yükü 550 kilometre irtifaya taşımasını hedefliyor.
Fırlatma denemelerinde mikro-yerçekimi ortamında atmosfere geri giriş deneyi, hipersonik testler ve hedefleme sistemleri test ediliyor.
Savunma Sanayii Başkanlığı'na bağlı Delta-V şirketi, Sonda Roket Sistemi SORS'u 'dünyanın en kabiliyetli ve büyük sonda roketlerinden biri' şeklinde tanımlıyor.
Hibrit yakıt kullanan SORS, taşıdığı faydalı yükü maliyet etkin biçimde uzaya taşıdıktan sonra yeni görev için fırlatma üssüne geri dönecek.
SORS roketinin kullanılacağı en önemli misyonlardan biri, Ay'a İniş Projesi olacak. Türkiye Uzay Ajansı (TUA), 2026 yılında Ay'da belirlenen bir noktaya roket çarptırmak suretiyle ilk denemeyi yapacak. "Ay'a sert iniş" olarak da bilinen projenin ardından sıra, insansız uzay aracını Ay yüzeyine göndermeye gelecek.
KARABEYOĞLU: HİBRİT ROKET ÇOK EMNİYETLİ
Tamamıyla sıvı yakıtla çalışan FALCON roketlerinin aksine 'katı yakıt ve sıvı oksitleyici' kullanan hibrit SORS roketini geliştirmiş Delta-V'nin genel müdürü Prof. Arif Karabeyoğlu, sahip olmayı hedefledikleri teknolojiyi şöyle anlatıyor:
"Bu roketin özelliği şudur. Ben bu roketi kapalı bir ortama getirip ateşlesem hiç kimseye zarar vermez. Çünkü oksitleyiciyle yakıtın bir araya gelip patlayıcı oluşturma olasılığı yok. Ama bu katılarda ve sıvılarda böyle değil. Onlar bir araya gelip patlayabilirler.
Geliştirdiğimiz roketi ben ders verdiğim sınıfta bile ateşledim. Bu dolayısıyla emniyet ve basit olma avantajı getiriyor. Böylelikle roketimiz daha maliyet etkin oluyor. Bu teknoloji, çok ucuz roket sistemlerini çok basit alanlarda yapma imkanı veriyor. Bu yaklaşım hem savunma sanayiinde hem de uzay sahasındaki uygulamalarda var.
Delta-V uzaya çıkan ve sonra geri gelen SONDA roketlerini yaptı. A'dan Z'ye Türk gençlerinin ürettiği sistemlerle 100 kilometre irtifanın üzerine çıktık. Bundan daha önemlisi ise uzay ortamında çalışan roket motorları yapabilmektir."
BAZI TEKNOLOJİLERDE İKİ ADIM ÖNDE OLMALIYIZ
"Uzaya çıkma işini SpaceX aslında epeyce ucuz ve basitleştirdi. Şu anda uzay içerisindeki hareketi sağlayabilmek daha önemli. Ay Projesi için geliştirdiğimiz roketleri dünyaya da satabileceğiz.
Uzaya astronot göndermekten öte, öyle teknolojiler geliştirmemiz lazım ki, bazı stratejik alanlarda dünyada bir numara olmalıyız. Türkiye Cumhuriyeti'nin masaya oturduğunda elinde büyük kozları olmalı.
Büyük sistemleri yapmak önemlidir. Ancak oraya gitmeden önce çok önemli teknolojileri geliştirmemiz lazım. Herkesin iki adım önünde olmamız lazım. Her alanda olamayız ama bazı kritik, stratejik alanlarda en önde olabiliriz."
SONDA ROKET SİSTEMİ SORS ÖZELLİKLERİ
Sistem uzunluğu: 12+ metre
Sistem çapı: 630 mm
Katı Yakıt: Parafin
Oksitleyici: Sıvı Oksijen (LOX)
Faydalı Yük: 50+ kg
İrtifa: 100-300 km
Ağırlık: 2000-3500 kg
Hız: 4-7+ Mach (Hipersonik)
Yanma Süresi: 60+ saniye
Elektronik Sistemler: İtki Kontrol Bilgisayarı, Telemetri Sistemi, Yer İstasyonu
Yetenekler: Ayarlanabilir İtki, İtki Sonlandırma, Çoklu Ateşleme Yeteneği, Hassas Faydalı Yüklere Uygun Düşük ve Kontrol Edilebilir İvme
