Şekersiz diye satılan ürünlerdeki gizli tehlike! Uzmanlar uyardı: Risk altında!
Son yıllarda “şekersiz” ibaresiyle pazarlanan birçok üründe kullanılan eritritol, doğal gibi görünse de bazı sağlık risklerini beraberinde getiriyor olabilir. Peki, bu tatlandırıcı gerçekten masum mu? Uzmanlardan uyarı geldi!
Son yıllarda “şekersiz”, “diyabet dostu”, “fit ürün” gibi etiketlerle pazarlanan gıda ürünlerinde sıkça karşımıza çıkan eritritol, tatlı tadıyla kalori almadan şeker ihtiyacını karşılamak isteyenlerin gözdesi haline geldi. Ancak uzmanlara göre, bu tatlandırıcı tamamen masum olmayabilir.
ERİTRİTOL NEDİR?
Eritritol, bir şeker alkolü (poliol) olup genellikle mısır nişastasından fermantasyon yoluyla elde edilir. Sofra şekerine göre yüzde 70 daha az tatlıdır ve vücut tarafından büyük oranda emilmeden dışarı atılır. Bu nedenle kalorisiz olarak kabul edilir ve özellikle diyabetik ürünlerde yaygın şekilde tercih edilir.
Eritritol uzun yıllar boyunca “güvenli” olarak kabul edilse de, 2023 yılında Nature Medicine dergisinde yayımlanan ve dünya genelinde büyük yankı uyandıran bir araştırma, eritritolün sağlığa etkilerine dair endişeleri yeniden gündeme taşıdı.
Araştırmanın başyazarı Cleveland Clinic’ten kardiyolog Dr. Stanley Hazen, çalışmada yüksek eritritol düzeyine sahip bireylerde kan pıhtılaşması eğiliminin daha yüksek olduğunu ortaya koydu.
Bu da kalp krizi ve inme riski açısından ciddi bir tehdit oluşturabilir.
Dr. Hazen'in açıklaması:
“Eritritol, kan trombositlerini yapışkan hale getiriyor. Bu da damar içinde pıhtı oluşma riskini artırıyor. Özellikle kalp hastaları bu konuda çok dikkatli olmalı.”
KİMLER RİSK ALTINDA?
Uzmanlara göre özellikle şu grupların eritritol tüketiminde dikkatli olması gerekiyor:
Kalp-damar hastalığı olanlar
Tip 2 diyabet hastaları
Yüksek tansiyon ve kolesterol problemi yaşayanlar
Kan pıhtılaşmasına yatkın bireyler
Çocuklar ve yaşlılar.
Bununla birlikte, eritritol tüketiminin hemen kalp krizine yol açtığı söylenemez. Ancak sürekli yüksek miktarda alımının uzun vadede kümülatif riskler doğurabileceği bildiriliyor.
SİNDİRİM SİSTEMİNE ETKİLERİ NELER?
Eritritolün bir diğer tartışmalı yönü ise sindirim sistemi üzerindeki etkileri. Bazı bireylerde aşırı tüketim sonrası şu yan etkiler görülebiliyor:
Şişkinlik
Gaz
Karın ağrısı
Hafif ishal
Bu etkiler genellikle hassas bünyelerde veya eş zamanlı başka poliollerle (sorbitol, maltitol vb.) birlikte tüketildiğinde artış gösterebilir.
GERÇEKTEN DOĞAL MI? ETİKETLERE DİKKAT!
Pek çok üretici eritritolü “doğal tatlandırıcı” olarak pazarlasa da, bu ifade genellikle tüketicileri yanıltıcı bir biçimde kullanılıyor.
Çünkü eritritol endüstriyel olarak mısır şurubundan elde edilen, laboratuvar üretimi bir bileşiktir.
Beslenme Uzmanları şu yorumu yapıyor:
“Eritritol doğal gibi görünse de, aşırı tüketimi vücudu yanıltır. Tatlı ihtiyacını bastırmak yerine daha fazla tatlı yeme isteği doğurabilir. Bu da uzun vadede kilo kontrolünü zorlaştırabilir.”
TATLANDIRICI SEÇERKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Eritritol, FDA ve EFSA gibi uluslararası sağlık otoriteleri tarafından “genel olarak güvenli” (GRAS) olarak sınıflandırılmıştır. Ancak bu, bilinçsiz ve yüksek dozda kullanımın risk oluşturmadığı anlamına gelmiyor.
Dikkat edilmesi gerekenler:
Etiket okuyun: “Şekersiz” ibaresi varsa içeriğinde eritritol olup olmadığını kontrol edin.
Günlük alım miktarını aşmayın: Günde 30 gramdan fazla eritritol tüketilmesi sindirim sorunlarına neden olabilir.
Kombine tatlandırıcılara dikkat: Eritritol genellikle stevia veya sukraloz gibi diğer yapay tatlandırıcılarla birlikte kullanılır. Bu kombinasyonlar riskleri artırabilir.
Doğal alternatifleri tercih edin: Bal, hurma özü, keçiboynuzu özü gibi doğal ve işlenmemiş tatlandırıcılar kontrollü tüketildiğinde daha güvenlidir.
