Sabah kahvesi üzerine beklenmedik bir çalışma: Öyle bir şey ki herkes şaştı kaldı

Kafeinin başlıca kaynaklarından biri olan kahve, uyarıcı etkisiyle, enerji ve uyanıklık sağlamasıyla biliniyor. Ancak yakın zamanda yapılan plasebo kontrollü bir araştırma şaşırtıcı bir bulguyu ortaya koydu: Günlük kafein tüketimi, insan beynindeki gri madde hacmini önemli ölçüde azaltabiliyor.

Sonuçlar, kafeinin beyin üzerinde doğrudan olumsuz etkileri olduğunu göstermiyor; ancak maddenin geçici nöronal esneklik yaratabileceğini gösteriyor. Araştırmacılar, bu olgunun daha fazla araştırılması gerektiğini söylüyor.

New Atlas internet sitesinde yayınlanan ve derginin atıfta bulunduğu bir makaleye göre; Beyin zarıBeyin ve merkezi sinir sistemi gri madde ve beyaz maddeden oluşur. Gri madde sinir hücrelerinin gövdelerinden ve sinapslardan oluşurken, beyaz madde ise bu sinir hücrelerini birbirine bağlayan demet ve yollardan oluşur.

Daha önce yapılan araştırmalarda kafein tüketiminin gri maddede önemli azalmalara yol açabileceği öne sürülmesine rağmen, diğer araştırmalarda kafeinin nöroprotektif etkileri, özellikle Alzheimer ve Parkinson gibi hastalıklarla bağlantılı bilişsel gerilemeyi yavaşlatma etkisi vurgulanmıştır.

2021 araştırması, özellikle sağlıklı genç yetişkinlerde kafein alımının gri madde hacmi üzerindeki etkisini inceledi.

Araştırmacıların yanıtlamaya çalıştığı temel soru, kafeinin gri madde üzerindeki etkisinin uyku üzerindeki etkisiyle ilişkili olup olmadığıydı. Zira uyku yoksunluğu veya uyku bozukluğu gri maddede gözle görülür bir azalmaya neden olabiliyor.

Sonuçlar, 10 günlük kafein tüketiminin ardından plaseboya kıyasla gri maddede önemli bir azalma olduğunu gösterdi. Daha da ilginci, çalışmada plasebo ve kafein dönemleri arasında yavaş dalga uyku aktivitesinde hiçbir fark gözlemlenmedi. Bu durum, gri maddedeki azalmanın uyku bozukluklarıyla ilişkili olmadığını, ancak kafeine özgü bir yan etki olabileceğini düşündürmektedir.

Araştırmacılar ayrıca kafeinin beyin üzerindeki etkisinin, hafıza ve mekansal algıdan sorumlu bir alan olan hipokampüsün bulunduğu sağ medial temporal lob bölgesinde özellikle güçlü olduğunu fark ettiler. İlginçtir ki, 2022 yılında fareler üzerinde yapılan bir araştırma, kronik kafein tüketiminin hipokampüste kayda değer moleküler değişikliklere yol açtığını buldu.

Basel Üniversitesi'nden araştırmacı Caroline Reichert, kafeinle bağlantılı gri maddedeki değişimlerin, maddenin tüketiminin bırakılmasıyla hızla düzeldiğini açıkladı.

"Beyin morfolojisindeki değişimler geçici gibi görünüyor, ancak henüz kahve içenler ile az veya hiç kafein tüketmeyenler arasında sistematik karşılaştırmalar yapılmadı" diye ekledi.

Reichert, bu çalışmanın kafein tüketiminin bilişsel işlevlere zarar verdiği anlamına gelmediğini de açıklarken ihtiyatlı davrandı. Aslında bunun tam tersini iddia eden çok sayıda araştırma var. Bunlara göre kafein, Alzheimer veya Parkinson gibi hastalıklara yakalanma riski olan yaşlı yetişkinlerde sinirleri bir miktar koruyabilir ve bilişsel gerilemeyi yavaşlatabilir.

Görünüşte çelişkili olan bu sonuçlar, 2021 tarihli araştırmanın sağlıklı genç yetişkinleri kapsaması, önceki araştırmaların ise bilişsel gerileme veya nöronal dejenerasyonun bir türünden etkilenen yaşlı yetişkinleri kapsaması nedeniyle ortaya çıkabilir.