Murat Özdamar, emeklilik ve sosyal güvenlikle ilgili her konuyu siz okurlarımız için aydınlatıyor.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre, on yıl sigortalılık süresini tamamlayan yani ilk defa sigortalı olduğu tarihin üzerinden en az on yıl geçmiş olan ve bunun yanında en az 1800 gün prim ödemesi bulunan sigortalılardan SGK Sağlık Kurulu tarafından malul olduğuna karar verilenler, malullük aylığına hak kazanıyor.
Sigortalının malul olduğuna karar veren merci ise SGK Sağlık Kuruludur. İşte SGK Sağlık Kurulunun malul sayıp saymama aşamasında ihtilaf yaşanıyor. Kimi sigortalı benim malullüğüm yüzde 60’dan fazla ama malul sayılmıyorum diyor kimi de sigorta öncesi malul olmak malullük aylığı almama neden engel olsun ki diyor.
Öncelikle şunun bilinmesi gerekiyor. 5510 sayılı Kanuna göre, doğuştan veya sonradan olsa bile ilk defa sigortalı olduğu tarihten önce malullük derecesinde engelliliği olanlar malulen emekli olamıyor. Diğer bir ifade ile bu durumdakiler malullük sigortası kapsamında değil. Bunlara malullük aylığı değil, 15 yıl sigortalılık süresini tamamlaması ve en az 3600 gün ile 3960 gün arasında prim ödemesi koşuluyla engellilere mahsus yaşlılık aylığı bağlanıyor.
Diğer hatalı değerlendirme ise yüzde 60 ve üzeri engelli olan sigortalıların tamamının malul sayılacağı hususu. Eğer bir sigortalının tek rahatsızlığına bağlı engelliliği varsa engellilik derecesi yaz yüzde 60 ve üzeri olmalı ya da ilgili engellilik malullük yönetmeliğinde yer alan hastalıktan ileri gelmelidir.
Bir sigortalının hastalığı veya engelliliği birden fazla ise ise malullük yönetmeliğine göre engellilik derecesi toplanmıyor. En yüksek engellilik derecesine bakılıyor. En yüksek olan hastalığın engellilik derecesi yüzde 60 ve üzerinde ise malul olduğuna karar veriliyor. Örneğin; ayaklarındaki sakatlık nedeniyle yüzde 50 engeli, gözündeki rahatsızlık nedeniyle yüzde 30 engeli bulunan kişi her ne kadar toplamda yüzde 80 engelli görünse de malul sayılmaz. Çünkü iki engellilikten en yükseği olan ayak rahatsızlığının derecesi yüzde 60’ın altında kalıyor.
ÖNE ÇIKAN VİDEO
Birden fazla rahatsızlığı olan sigortalıların en yüksek rahatsızlığına bağlı engellilik derecesi malullük sınırı olan yüzde 60’ın altında ise bu sigortalıların engellilere mahsus şartlardan emekli olmaları gerekiyor. Yani SSK şartlarındaki sigortalıların emekli müracaatında bulunmadan önce vergi dairelerine başvurarak vergi indirim belgesi almaları şart. Bağ-Kur şartlarına tabi engellilerin ise SGK’ya engelli emekliliğine başvurmaları gerekiyor.
Dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli husus da süreli malul sayılanların sürenin bitiminden üç ay önce yeni sağlık raporu düzenletmek için başvuru yapmaları. Çünkü süre dolunca malullük aylığı kesiliyor ve yeni rapora göre yeniden malullük değerlendirmesi yapılıyor. Üç ay içinde sağlık raporu alanlar malul sayılınca hak kaybı yaşamıyor. Üç aydan sonra rapor alanlar malul sayılsa bile malullük maaşı rapordan sonra başlatılıyor.