Yönetimsel bir sistem olarak çeşitli ülkelerde eyalet sistemi uygulandığı biliniyor. Gelişmiş ülkeler tarafından tercih edilen eyalet sisteminin ilk örneğini ABD olarak görüyoruz. ABD dışında daha farklı ülkeler de eyalet sistemi vardır. ABD’de yapılan seçimlerden sonra birçok terimin anlamı gündeme geldi. Peki Eyalet ne demek? Eyalet hakkında bilgiler…
Yönetimsel bir sistem olarak çeşitli ülkelerde eyalet sistemi uygulandığı biliniyor. Gelişmiş ülkeler tarafından tercih edilen eyalet sisteminin ilk örneğini ABD olarak görüyoruz. ABD dışında daha farklı ülkeler de eyalet sistemi vardır. ABD’de yapılan seçimlerden sonra birçok terimin anlamı gündeme geldi. Peki Eyalet ne demek? Daha önce Türkiye’de de gündeme gelen eyalet sistemi ne demek? Eyalet hakkında bilgiler…
Eyalet Nedir?
Eyalet, bazı özerklikleri olan idare birimidir. İmparatorluklarda ve federal ülkelerde görülen eyaletler, büyük yönetim birimleri demektir. Arapça kökenli bir kelime olan eyalet; yönetim, idare kelimelerinden türemiştir. Eyalet sistemi bir dönem Osmanlı Devleti’nin de yönetimsel birimleri arasında yer aldı.
Eyalet, günümüzde federal ülkelerin ana yönetim birimleridir. Eyaletler, kendi iç işlerinde özerk olurken fakat merkezi bir otoriteye bağlıdır. Eyaletlerin birleşimi ile federal devletler oluşmaktadır. Bundan dolayı eyalet için “devlet içinde devlet” tabiri kullanılır.
Eyalet Sistemi Nasıl İşliyor?
Eyalet sisteminde her bir eyaletin kendine özgü bir anayasası yer alır. Örneğin 20 tane eyaletten oluşan federal bir devlette 20 tane eyalet anayasasının olduğu anlamına gelir. Ancak bu anayasalar, federal devletin tek olan, genel ve kapsayıcı anayasasına bağlı şekildedir. Dolayısıyla eyaletler kendi yönetim kurallarını kendi belirledikleri anayasaları ile oluşturur. Söz konusu kurallar ancak federal anayasasının izin verdiği ölçüde belirlenir. Eyalet anayasası ile federal anayasa birbiriyle çatıştığı takdirde üstünlük ilkesi gereğince federal anayasa dikkate alınarak karar verilir.
Eyaletler, bir vali veya başbakan tarafından yönetilir. Bazı devletlerde eyaleti yönetecek kişi halk oylaması ile seçilirken bazı devletlerde eyaleti yönetecek olan kişi merkezi yönetim tarafından atanır.
Eyaleti yöneten vali veya başkan, aynı ülke içindeki diğer eyaletlerden daha farklı bir yasa ve kanun çıkarma yetkisi vardır. Söz konusu bu yasa ve kanunlar, federal anayasaya aykırı olmaması gerekir.
