Çocuklarda ağız ağlığını korumak için neler yapılmalı?

ÇÜRÜKLER NEDEN OLUŞUR?

Süt dişlerinde sert dokuyu oluşturan dentin ve mine tabakası, daimi dişlerinkine oranla daha incedir. Canlı kısım (pulpa) hacimsel olarak kendi içinde daimi dişlerinkine oranla daha çok yer kaplar. Ayrıca sert dokunun organik kısmı, daimi dişlerinkinden daha fazladır. Bu durum süt dişlerinin daha kolay çürümesine yol açar.

Çocukların ağız hijyenlerini tam olarak sağlamaları mümkün olmaz. Tüm dişlerine ulaşıp her yüzeyi tam anlamıyla temizlemeleri zordur. Ailelerin çocuklarını ağız ve diş sağlığını korumaları, yanlış alışkanlıklardan uzak durmaları için eğitmeleri gerekir.

Çocuklar dişsel rahatsızlıkların erken dönem belirtilerini tam olarak anlayamaz ya da şikayetlerini tam anlamıyla aktaramazlar. Belirtiler gözle görülür hale geldiğinde durum çok ileri seviyeye gelmiş olabilir. Çocukları memnun etmek, biberon-emziğe alıştırmak adına bal, reçel gibi tatlandırıcılara batırarak biberon ya da emziği vermek, şekerli gıdalar ağırlıklı beslemek biberon çürüğü oluşumuna neden olur.

ÇÜRÜK OLUŞUMUNU ENGELLENEBİLİNİR Mİ?

Çürük oluşumunu engelleyecek bir ilaç söz konusu değildir. Ancak dişlere flor uygulaması yapılarak çürüğün oluşma olasılığı azaltılabilir. Dişleri çürükten koruma adına yapılan flor uygulaması farklı şekillerde olabilir. Sistemik ya da bölgesel flor uygulaması yapılabilir. Direkt dişlere yapılan bölgesel flor uygulaması diş hekimi tarafından flor içerikli patlarla yapılır. Ya da kişi florlu gargaralar ve diş macunları ile bunu kendisi yapabilir. Sistemik uygulamada ise, okul ya da şebeke sularının florlanması ve flor tabletlerinin kullanımı söz konusudur. Flor uygulamaları dışında dişleri çürükten korumaya yönelik bir diğer yöntem ise dişlerin çiğneyici yüzeylerindeki girintili bölgelerin fissür örtücülerle kapatılmasıdır. Dişlerin bu girintili bölgeleri çürük oluşumunun kolay başlayabildiği zayıf bölgelerdir. Bu bölgeler fissür sealant (fissür örtücü) maddeler kullanılarak kapatılır ve böylece korumaya alınır. Bu bölgelerden çürüğün başlayıp ilerlemesi önlenmiş olur.

SÜT DİŞLERİNİN ÖNEMLİ GÖREVLERİ VARDIR

Süt dişlerinin önemli görevleri vardır. Temel özellikleri fonksiyon, fonasyon ve estetiktir. Görünümü dolayısıyla çocuğun psikolojisini etkiler. Çiğneme ve konuşma işlevini yerine getirir. Çenelerin normal gelişimleri için doğru ve etkili çiğneme fonksiyonu gerekir. Süt dişleri kendilerinden sonra gelen daimi dişlerin yerini muhafaza eder ve düşme zamanlamalarıyla gelen dişlere rehberlik yapar. Aynı zamanda gelişmekte olan kalıcı dişlerin germlerini korur

SÜT DİŞLERİ TEDAVİ EDİLMEZSE NE OLUR?

Süt dişleri arasındaki kontakların korunması önemlidir. Oluşabilecek çürükler, düzgün kontakların bozulmasına, dişlerin kaymasına yol açabilir. Bu durum alttan gelen daimi dişlerin doğru bir rehberlikle olması gereken yere yerleşmesine engel olur. Süt dişlerindeki ilerlemiş çürüklerin sebep olacağı iltihabi durumlar, alttaki daimi diş germini etkileyerek gelişimsel bozukluklara yol açar. Zayıf, şekil ve renk bozukluğu olan dişler gelişebilir. Süt dişlerin kaybedilmesi de alttan gelen dişlerin doğru pozisyonlanmasını engeller ve çapraşıklıklara sebep olur. Ayrıca oluşacak ağrı, kötü koku gibi durumlarda çocuğu negatif etkileyerek gelecekte bir takım korkulara neden olabilir.

BİBERON ÇÜRÜĞÜ NE DEMEK?

Bebeklere uslu dursunlar ya da kolay uyusunlar diye biberonunu ya da emziğini bal, şeker, reçel gibi tatlı gıdalara batırarak vermek gibi yanlış inanışlar vardır. Çoğunlukla tatlı gıdalarla beslemek ya da biberon ya da emziği tatlandırıcı gıdalarla vermek diş çürükleri için müsait bir ortam yaratır. Bu tip gıdaların aşırı tüketilmemesine ve bebeğin ağız temizliğine özen gösterilmelidir. Bebeğin beslenmesini takiben bebeğe su verilmeli ve ağzı temiz bir bezle silinmelidir.

ÇOCUKLARIN DİŞ ÇÜRÜĞÜNÜ ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPILMALIDIR?

Çocuğa diş fırçalama alışkanlığı kazandırılmalı onun ile beraber onu gözeterek dişleri fırçalatılmalı. Erkenden diş hekimine götürülmeli çürük engelleyici uygulamalar yapılamalı (fissür örtücü gibi) Gerekli ise flor içerikli destekleyici uygulamalara başvurulmalı. Ancak şehir şebeke suyu ya da çevresel faktörlerden flor alımı yeterli ise destekleyici uygulamalara bağlı olarak fazla flor kullanımının yan etkileri olabilir. Bu yüzden öncelikle hekime danışılmalı. Biberon çürüğü oluşumunu engellemek için tatlandırıcılara başvurmaktan kaçınılmalı. Abur cubur tüketiminden mümkün olduğunca çocuk uzak tutulmalı, şekerli içecekleri kamışla tüketmesi sağlanmalıdır.

ÇOCUKTA İLK DİŞ HEKİMİ MUAYENESİ NE ZAMAN YAPILMALI?

Ortalama 1 yaş civarı yapılmalıdır. Hem çocuğun hekimlere alışması ve korkuların önlenmesi mümkün olur hem de ebeveynler bilgilendirilebilir.

FİSSÜR ÖRTÜCÜ- FİSSÜR SEALANT NE DEMEK?

Dişlerle çiğneyici yüzeylerde girintili çıkıntılı olanlar vardır. Girintili alanlar fissür olarak adlandırılır. Bu bölgeler zayıf noktalardır. Etkili temizlenemeyen birikintiler, bakterilerin üremesine ve bu bölgeden çürüklerin başlayıp ilerlemesine neden olabilir. Bu bölgelere yapılan fissür örtücü uygulamaları çürüğün başlayıp ilerlemesine engel olur. Fissür olan tüm dişlere fissür sealant uygulanabilir. Daha çok gençlerde ve çocuklarda bu tip çürükler görüldüğünden, çocuklarda yeni sürmüş daimi büyük azı dişlerine fissür örtücü daha sık uygulanır. Herhangi bir aşındırma yapılmadan oldukça kolay ve çabuk bir işlemdir. Tek seansta yapılır. Diğer konservatif tedavilere nazaran (dolgu gibi) maliyeti daha uygundur. Geleceğe dönük çürükten korumaya yönelik bir tedavi olduğu için, olası yüksek maliyetlerden de koruması açısından çok ekonomiktir.

Fissür örtücüler zaman geçtikçe aşınabilir. Diş sıkma ya da sert besinler aşınmaları arttırabilir, düşmelerine sebep olabilir. Düzenli kontrollerle kırılma ya da aşınmalara gerekli müdahaleler yapılabilir.

YER TUTUCU KAÇ ŞEKİLDE YAPILIR?

Zamanı geldiğinde fizyolojik kök rezorpsiyonuyla dişler düşer. Ancak çürük ya da travma gibi bir sebeple süt dişleri düşme zamanlarından önce kaybedilirse arkalarından gelecek daimi dişin yerini koruma görevini yerine getiremez. Bu durum ilerde kapanış bozuklukları ve çapraşıklıkların oluşmasına neden olur. Daimi dişlerin yerini korumak, çapraşıklıkları önlemek için yer tutucu apareyler yapılır.

2 şekilde yer tutucu yapılır. Sabit ve hareketli yer tutucular. Sabit yer tutucular eksik diş bölgesine komşu olan dişlere yerleştirilen hastanın çıkarıp takamadığı yer tutuculardır. Hareketli yer tutucular ise birden fazla diş eksik ise kullanılan hastanın kendi kendine çıkarıp takabildiği yer tutucu apereylerdir.

DİŞ ÇIKARKEN BEBEK NE HİSSEDER?

Vücutta sıvı üretimi arttığı için salya artışı olur. Damar dışına salgılanan bir takım maddeler aracılığı ile kızarıklık kaşıntı gibi belirtiler görülür. Bunlar enflamasyonun tipik belirtileridir. Çocuk kaşıntı hissini gidermek için her türlü cismi ağzına götürür. Ağrı, ateş gibi durumlarda görülür. Bebeğin huzursuz, huysuz bir halinin olması gayet normaldir.