Bağışıklık sistemini güçlendirmek gerçekten mümkün mü? Gerçek, bambaşka çıktı!
Soğuk kış günlerinde birçokları soğuk algınlığı, gribal enfeksiyon gibi hastalıklar nedeniyle hastanelere akın ettiği öne sürüldü. Son dönemde bağışıklık konusunda tartışmalar yeniden alevlenirken soğuk su banyosu, egzersiz bağışıklık sistemini güçlendirmek gerçekten mümkün mü düşüncesi şüphelere neden oldu.
Soğuk kış günlerinde birçokları soğuk algınlığı, gribal enfeksiyon gibi hastalıklar nedeniyle hastanelere akın ediyor.
Bir an evvel ayağa kalkmak isteyenler tıbbi ilaçların yanı sıra narenciyeler, ballı sıcak çaylar ve de vitamin haplara başvuruyor.
Peki bağışıklık sistemimizi güçlendirmek gerçekten mümkün mü?
BBC Radyo 4 sunucusu ve sağlık muhabiri James Gallagher, merak edilenleri uzmanlara sordu.
Soğuk suda yüzmek etkili mi?
Soğuk, hatta buz gibi sularda yüzmek hasta olmadan önce bağışıklık sistemimizi güçlendirebilir mi?
Araştırmalar soğuk suyun yarattığı adrenalin etkisinin, kanda enfeksiyonla savaşan hücreleri artırdığını gösteriyor.
Peki bu daha fazla korunduğumuz anlamına mı geliyor?
Edinburgh Üniversitesi'nde immünoloji profesörü Eleanor Riley, "Birkaç saat içinde her şey normale dönüyor" diyor.
Prof. Dr. Riley, "Soğuk suda yüzen kişilerin daha az soğuk algınlığı geçirdiğine ya da daha az enfeksiyona kapıldığına dair bir kanıt yok" diye devam ediyor.
Bağırsaklarımız neden 'ikinci beynimiz'?
Aşırı çalışan bağışıklık sistemi kronik yorgunluğun sebebi olabilir
Düzenli egzersiz neden faydalı?
Soğuk suyun bağışıklığı güçlendirdiğine yönelik geçerli kanıtlar olmayabilir ama düzenli egzersiz gerçekten işe yarayabilir.
St Andrews Üniversitesi'nden aile hekimi Dr. Margaret McCartney, yetişkinlerin yılda ortalama iki-üç kez, çocukların ise beş ila sekiz kez arasında soğuk algınlığına yakalandığını söylüyor.
Dr. McCartney, "Ancak orta düzeyde egzersiz yapan kişilerde daha az viral enfeksiyon görme eğilimi var" diyor.
Bu konuda da kesin sonuçlara ulaşmış klinik çalışmaların olmadığını dile getiren Dr. McCartney, "Elimizdeki veriler egzersizin insanlar için iyi bir şey olduğu yönünde... ancak mucizevi bir yöntem de değil" diyor.
Laboratuvar çalışmaları düzenli egzersizin bağışıklık sisteminin yaşlanmasını yavaşlatabileceğini gösteriyor.
Vücudumuzun savunma sistemi 20'li yaşlardan itibaren gerilemeye başlıyor.
Ancak 80 yaşındaki bisikletçiler üzerinde yapılan araştırmalar bu kişilerin kendilerinden onlarca yaş daha genç insanların bağışıklık sistemine sahip olduğunu gösterdi.
Söz konusu çalışmaların yeterince yüksek kalitede yapılmadığını bildiğini kaydeden Dr. McCartney, "Ama ben bol bol bisiklete bineceğim" diyor.
Bağışıklık gün içinde azalıyor mu?
Bağışıklık sistemlerinin yapabilecekleri gün boyunca sabit değil.
Prof. Riley, "Bağışıklık sistemimiz sabahın erken saatlerinde uyandığımızda en etkili halini alır, günün ilerleyen saatlerinde ise azalmaya başlar" diyor.
Bu nedenle soğuk algınlığında sabahları insan daha kötü hisseder.
Çünkü bağışıklık sistemi bu saatlerde semptomlarla daha çetin bir mücadele verir.
Düşüş ise "akşam üstü saat 4 ya da 5 civarında" başlar.
Uzmanlara göre bu nedenle sabahları öksüren birine maruz kalırsanız daha iyi korunabilirsiniz.
Prof. Riley, bağışıklık sistemi 24 saatlik bir döngüye sahip olduğundan, gece geç saatlere kadar çalışmak ve hafta sonları uzun süre yatmak yerine "düzenli bir günlük ritme" sahip olmanın "bağışıklık sisteminizi güçlendirmeye önemli ölçüde yardımcı olabileceğini" söylüyor.
Sigaradan uzak durulmalı
Bağışıklık sistemini güçlendirmeye çalışmak için çeşitli yollar denemek elbette çok önemli.
Ama en az onun kadar önemli olan bir başka şey ise ona zarar vermemek.
Bunların en önemlilerinden birisi sigara içmemek.
Çünkü sigara akciğerlere doğrudan zarar vererek virüslere karşı daha az etkili bir bariyer oluşturur.
Sigara ayrıca vücuttaki iltihaplanmayı (enflamasyonu) da artırır.
Enflamasyon bağışıklık sistemi için bir termostat görevi görür ve vücudun bir enfeksiyona nasıl tepki verdiğini gösterir.
Ancak Prof. Tregoning'e göre "kontrolsüz iltihaplanma sizin için kötüdür çünkü bağışıklık sistemini bozar". Ve böylece vücut olası risklere karşı daha az iyi yanıtlar verir.
Obezite de vücuttaki enflamasyonu artırarak enfeksiyonlara yatkınlığı ve şiddetini artırabilen bir başka faktör.
Dr. McCartney, "Bunların ikisi de insanlar için durdurulması veya tersine çevrilmesi zor şeyler olabilir, evet. Ancak değiştirilmesi en mümkün olanları" diyor.
