ABD, Türkiye’nin bor liderliğine göz dikti! 20 milyon dolarlık kritik destek
ABD’nin, dünya bor piyasasında yüzde 61 payla lider olan Türkiye’nin konumunu yakından ilgilendiren bir gelişme gündemde. Washington yönetiminin, bor tedarik zincirini güçlendirmek için 5E Advanced Materials’a 20 milyon dolarlık destek verebileceği öne sürülüyor.
Nadir toprak elementlerinde artan rekabetin ardından bor madeninde de uluslararası mücadele hız kazandı. Reuters’ın özel haberine göre ABD, Türkiye’nin “birinci oyuncu” olduğu bor tedarik zincirine yönelik kritik bir adım hazırlığında. Los Alamos Ulusal Laboratuvarı ile görüşmeler yürüten 5E Advanced Materials şirketi, pilot üretim tesisi için ABD hükümetinden 20 milyon dolarlık destek almaya çalışıyor.
Türkiye, geniş bor rezervleriyle bu alanda küresel pazarın merkezinde yer alıyor. Eti Maden’in faaliyet raporuna göre Türkiye, geçen yıl dünya bor pazarının yüzde 61’ini tek başına karşıladı. 2.5 milyon ton ürünle 1.3 milyar dolar gelir elde eden Eti Maden, katma değeri yüksek ürün çeşitliliğini artırarak liderliğini güçlendiriyor.
ABD’nin bu adımı, Çin ile yaşanan ticaret gerilimlerinin ardından stratejik minerallerde dışa bağımlılığı azaltma politikasının bir parçası olarak değerlendiriliyor. Borun nükleer enerji, rüzgâr türbinleri, seramik, özel cam, gübre, temizlik kimyasalları ve petrol-gaz sondajlarında geniş kullanım alanı bulunması, bu madeni enerji dönüşümünün kritik unsurlarından biri hâline getiriyor.
Her ne kadar ABD’nin kendi topraklarında bor rezervi bulunsa da yüksek katma değerli işleme tesislerinin eksikliği, ülkeyi riskli bir pozisyona yerleştiriyor. Yetkililer, nihai işleme süreçlerinin büyük bölümünün Çin’in kontrolünde olduğuna dikkat çekerek Pekin’in küresel pazarda stratejik bir darboğaz yaratabileceğini vurguluyor.
Küresel bor arzı ise sınırlı sayıda şirketin elinde. Eti Maden’in yanı sıra Rio Tinto’nun Kaliforniya’daki iştiraki büyük üreticiler arasında yer alıyor. ABD Enerji Bakanlığı’na bağlı çalışan Los Alamos Ulusal Laboratuvarı; nükleer güvenlikten uzay keşfine, yenilenebilir enerjiden süper bilgisayarlara kadar birçok kritik alanda faaliyet gösteriyor. Bu iş birliğinin, Washington’un mineral güvenliği stratejisinde önemli bir basamak olacağı değerlendiriliyor.
