Nedir şu vizyon, misyon?

H

emen herkes tarafından kullanılan ama genellikle de ne manaya geldikleri bilinmeyen ve birbirine karıştırılan kavramlardır vizyon, misyon. 

Bazen biri diğerinin yerine kullanılır, bazen de aynı kelimelerle değişik cümleler yapılarak açıklanmaya çalışılırlar ama çoğu zaman onca sükseli kelime kullanılsa da bütüncül bir anlamsızlıktan kurtulamazlar. Kişilerinkini, küçük kurumlarınkini vesaire bir tarafa bırakalım pek çok üniversitenin yaptığı vizyon-misyon tanımlamaları-tanıtımlarından bile bir şey anlamak mümkün olmayabiliyor. Ülke insanı olarak bu yabancı kavramları özümseyemediğimiz çok belli.

On küsur yıl önce, Milli Eğitim Bakanlığı’nda iken, “şura” denilebilecek kadar genişletilmiş bir toplantıda, konunun saatlerce tartışıldığına şahit olmuştum. Bir sonuca varılamamıştı. Görünen o ki halen de öyle. 

Bugünlerde kurmakta olduğumuz bir üniversitenin vizyon ve misyonunu yazmakla görevlendirildiğimde bir kez daha önüme çıktı bu kelimeler. Benim için bir fırsat oldu bu. Küçük bir çalışma yaptım ve kavramları yerli yerine oturtmaya çalıştım. 

Misyon

Misyonun sözlüklerdeki anlamı “bir şahsa veya gruba verilen özel ve yüksek amaçlı görevdir.” Öyle ki bu görev; amaçta gerçekliği olan, yerine getirilmesi için büyük özveri, yüksek çaba ve devamlılık gerektiren ve aynı zamanda kişinin, grubun, kurumun varlık sebebi olan büyük bir iştir. Bu sebeple ben misyona, kelime karşılığı olarak kısaca “kutsal görev” diyor ve “misyonu olmak” yerine de “misyon yüklenmek” deyimini kullanmayı tercih ediyorum.

Vizyon

Vizyonun salt kelime karşılığı “görmek” olmakla beraber buradaki anlamı “geleceği görmek”, “eldeki verilere dayalı olarak belli bir süre sonrasını tahmin etmektir.” Buna, “tasarladığımız, kurguladığımız geleceğin belli bir zaman sonraki fotoğrafı” olarak da bakabiliriz. Hayalden farkı vizyonun eldeki imkânlara-gerçeklere dayalı olmasıdır. 

Buradan hareketle mesela “Bir kişinin, kurumun vizyonu ileride ne olmayı ve ne yapmayı arzu ettiğini, misyonu ise bugün ne olduğunu anlatmasıdır” veya “Bugün ne yaptığınızı anlatan misyonunuz, yarın olmak istediğiniz konumu anlatan ise vizyonunuzdur”demek doğru değildir.

Şimdi… Kavramların “ayne’l yakin” anlaşılması için bildik bir yerden, “misyoner” ve “misyonerlik”ten yola çıkalım.

Bu kavramların en çok Hıristiyanlığı yaymayı kendine kutsal görev edinen ve tüm hayatlarını buna adayan insanlar için kullanıldığını biliyoruz. İşte bu insanların yüklendikleri görev yani “Hıristiyanlığı yayma görevi” onların misyonlarıdır. 

Bu misyonerlerin mesela Afrika’ya gidip önce, ellerindeki adam, malzeme, para ve diğer güçleri kullanarak açları doyurmaları, su olmayan yerlerde kuyu açmaları, hastaları ücretsiz tedavi etmeleri, okuma yazma bilmeyenlere öğretmeleri, yaşam tarzı olarak onlardan görünmeleri ve benzeri yaklaşımlarla ahaliyle yakınlık kurmaları, sonra da yavaş yavaş vaaz niteliğinde söylemlerle, iyiliğe davet etmelerle, en sonunda ise ellerine İncil vermelerle Hıristiyanlaştırmaları gibi yöntem, taktik ve stratejilerle on yıl sonrası için Afrika’da yüz milyon insanın Hıristiyan olması, on bin tane kilise yapılması, devletleri idare edenlerin de bu dinin mensuplarından olması ve tüm yer altı-yerüstü zenginliklerine hükmederek Hıristiyanlığı daha da yaygınlaştırmaları gibi bir fotoğrafı kurgulamaları, hesaplamaları, bugünden görmeleri ise vizyonlarıdır. 

Misyoner, yaptığı bu çalışmalarla on yıl-yirmi yıl sonrasını görebiliyorsa aynı zamanda bir vizyonerdir, yani “vizyoner bir misyonerdir.” Değilse sadece misyonerdir.   

Sonuç itibarıyla vizyon süreçle ilgili olup yüklenilen misyonu yerine getirmek üzere neyin ne zaman, nerede, nasıl, kiminle, ne ölçüde yapılacağının ve gelecekte hangi noktaya varılacağının-varılmak istendiğinin ifadesidir. 

Bu yaklaşımlardan hareketle bir kamu üniversitesi olarak kurmakta olduğumuz Sağlık Bilimleri Üniversitesi (Kampus: Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane/ Haydarpaşa/ İstanbul) için hazırlamış olduğum (henüz resmileşmemiş olan) misyon ve vizyonu sunuyorum:

Misyonumuz;

Sağlık alanında eğitimin standardını yükselterek ulusal ve uluslararası düzlemde nitelikli bireyler yetiştirmek, bilim üretmek, teknolojik ürün anlamında ülkemizi dışa bağımlılıktan kurtarmak ve bu kazanımları ihtiyaç duyan ülkelerin hizmetine sunmak, bulunduğumuz tarihi mekânın kuruluş amacına uygun olarak geçmişten geleceğe bir köprü olmak ve bütün bunlarla yaşam kalitesini artırarak insan ve toplum sağlığına katkıda bulunmaktır.

Vizyonumuz;

Üstlendiğimiz misyonu lâyıkıyla yerine getirmek üzere özgün eğitim-öğretim programları, araştırma projeleri, gelişmiş laboratuvar ve teknoparkları ile sağlık alanında öncü olmanın yanı sıra hak, hukuk, hakikat ve hakkaniyet değer ve ölçülerine bağlı, akademik etik ilkeleri benimsemiş, yenilikçiliği, paylaşımcılığı, özgür düşünme ve düşünceyi ifade etmeyi içselleştirmiş bir akademik yaşam kültürüne sahip, toplum, ülke ve insanlığa karşı sorumluluğunu bilen, teorik bilgi edinme yanında girişimsel beceri ve uygulamayı da amaç edinen eğitim-öğretim-araştırma kadrosu ile birlikte akademik-idari-mali yönden özerk ve şeffaf yönetim anlayışıyla ulusal ve uluslararası alanda ilgili üniversitelerle işbirliği, dayanışma ve bilimsel yarışma içerisinde olan, insan, toplum, çevre, ülke ve dünya sorunlarına duyarlı evrensel bir üniversite olmaktır.