Umran Dergisi, bu sayısında arayışlar çağında arif ve fazıl bir âlim olan Muhammed Hamidullah’ı konu ediniyor.
Muhammed Hamidullah geçen yüzyıl boyunca dünyada yaşanan sömürgecilik, dünya savaşları, hilafet sonrası İslâm dünyasının hali, siyasi/iktisadi çalkantılar vs. değişimlere ilk elden şahit olan İslâm âlimlerinden biridir.İçinde yaşadığı dünyanın meselelerine, siyasi ve kültürel aktüalitesine kayıtsız kalmayan Muhammed Hamidullah eserlerinde Peygamberimiz’i (s.) toplum hayatı, siyaset, ekonomi kültür, askeriye, medeniyet başka bir ifadeyle sünnet bütünlüğü ve kavramları ile birlikte ele almıştır.Muhammed Hamidullah’ın yazdıklarıyla yapmaya çalıştığı, Müslümanların dünyaya hep İslâm penceresinden bakmalarını salık vermek ve inananların her alanda İslâm’ı referans alan bir bakış açısını yaygınlaştırmaktı. Hiç şüphesiz Türkiye’deki dinî yayıncılıkta, dinî bilgilerin seviye kazanmasında ve İslâmiyet’le alakalı ilmî birikimin teşekkülünde Hamidullah’ın eserleri etkili olmuş, ufuk açmıştır.
Muhammed Hamidullah’ın bizim için güncel olmasının sebebi, bugün yüz yüze olduğumuz neredeyse tüm büyük fikrî ve siyasi meydan okumaları belirginlikle ortaya koymasıdır. Bunlar anayasa sorunundan İslâm iktisadı bahsinde söylenebilir ve düşünülebilir olanın sınırlarına, modern zamanlardaki göçmenlerden dinî ve siyasi ahlaka uzanan bir yelpazedir. Çağdaş İslâm kültür mirası içinde pek mühim yer tutan Hamidullah’ın kitapları her şeyden önce verili İslâmî hakikatleri teferruatlı şekilde Batılılar başta olmak üzere çağdaş dünyaya anlatıyordu.
Muhammed Hamidullah, özellikle İslâm tarihiyle ilgili metinlerinde sadece tarihî bilgileri aktarmakla kalmamış, bazen olayların geçtiği yerlere bizzat gidip incelemeler yaptıktan sonra kendi yorum ve değerlendirmelerini katmıştır. Bu yönüyle İslâm geleneği içerisinde modern zamanlarda rihle geleneğini temsil eden sembol isimlerden biridir.Onun Kur’ân-ı Kerim tarihi hakkındaki etütleri ise öteden beri tekrarlanan zanları, ortaya atılmış ve atılmakta olan iddiaların reddini, dolayısıyla eleştirisini içermesi bakımından pek kıymetlidir.
Arkasında devasa bir külliyat bırakan, düşünce ve kültür dünyamızın sembol şahsiyetlerinden Hamidullah’ı vefatının yirminci senei devriyesinde anmak, yazdıklarını tekrar okumak, ıslah, tecdit yahut öze dönüş çabalarını daha da anlamlı kılacaktır.Bu çerçevede, bir İslâm felsefecisinin şu veciz kıyası hatırlanmalıdır: “Fazlurrahman bir mütefekkir, Hamidullah ise hem âlim hem mütefekkir.” Muhammed Hamidullah, sadece ilmî eserleri ile değil, ahlakı, zahitliği, adanmışlığı ile de müstesnaydı. İlim, amel, ahlak ve ihlâs birlikteliği arayanlar onun fisebilillah mücadele ve mücahede içindeki sabırlı ve sebatkâr duruşundan, dünyevi ikbal ve hazlara değer vermeden sahabe nesli gibi yaşayışından etkilenirler.
