Siz sorun SGK Uzmanı Murat Özdamar cevaplasın! Ölen emeklinin maaşı çekilince ne olur?
Sosyal Güvenlik Uzmanı Murat Özdamar, haberin altına gelen sorulara cevap vermeye devam ediyor. Siz de haberin altındaki yorumlara sorularınızı yazın, Özdamar yeniakit.com.tr'de cevaplasın.
Sosyal Güvenlik Uzmanı Murat Özdamar sizlerden gelen sorulara cevap veriyor. İşte bu hafta sizlerden gelen sorular ve Özdamar’ın cevapları:
İhtiyaç kadar borçlanma ödemek mümkün
Soru: Borçlanma başvurusunda bulunduktan sonra, başvurduğumuz süreden daha fazla borçlanma yapmam mümkün mü? Örneğin; yurtdışı borçlanmayı 1000 gün için yapsam ancak parayı yatırırken fazladan yatırmak istesem fazladan yatırdığım para karşılığı prim günü verilir mi veya tam tersi 1000 günlük ödemeyi yapamadık diyelim, 300 günün karşılığını ödedik, hangi günlere denk getirilir borçlanılan süreler, baştaki tarihten mi son tarihten mi geriye gidilir? Kazım A.
Cevap: Prim günü eksik olan yahut sigortalılık süresi emeklilik için yeterli gelmeyen veya ilk sigortalı olunan tarihi geri çekmek isteyen sigortalılar, askerlik süresi, doğum süresi, yurt dışı çalışma süresi gibi dönemler için borçlanma yapabilir. Borçlanma talebi yapılırken borçlanma yapılmak istenen sürenin de beyan edilmesi gerekir. Beyan edilen borçlanma gün sayısının üzerinde ödeme yapabilmek mümkün değil. Ancak beyan edilen borçlanma gün sayısından daha az miktarda ödeme yapılabilir. Bu durumda ödeme yapılan tutara karşılık gelen süre kadar hizmet kazanılır. Borçlanmanın tamamı ödenirse, hizmetler borçlanılan sürelere sayılır. Ödeme eksik yapılırsa ödemeye karşılık gelen gün sayısı, en son tarihten geriye doğru olan sürelere hizmet yazılır. Örneğin; ilk defa 15.4.2000 tarihinde sigortalı olan ve 1998-1999 yıllarında yaptığı 540 gün için askerlik başvurusu yapan kişi tahakkuk eden tutarın tamamını değil de 120 güne karşılık gelen kısmını ödemişse, ödeme yapılan tutar için 15.12.1999-14.4.2000 arası için sigortalılık hizmeti verilir.
Maaş gününden önce ölen emeklinin maaşı çekilmemeli
Soru: Emekli maaşı alan babam 22.11.2024 tarihinde vefat etti. Babam tarım Bağ-Kur emeklisidir. Emekli maaşı her ayın 27’sinde hesabına yatıyordu. Annem ölmeden önceki iki ayın da maaşlarını çekmemiş. Bu maaşları bankadan biz çekebilir miyiz? Yaşar A.
Cevap: Emekli maaşları peşin ödenir. Emekli maaş günü geldikten sonra ölen veya maaş ödeme gününde ölen emekli kişi emekli maaşını hak etmiştir. Ancak maaş günü gelmeden ölen emeklilerin maaşları her ne kadar öldükten sonra banka hesaplarına gönderilmiş olsa bile bu maaş hak edilmeyen bir maaştır. SGK, hak etmediği halde bankaya maaş gönderilen ölü emeklilerin maaşını bankadan geri istemektedir. Hak edilmeyen maaş aile bireyleri tarafından çekilmiş ise mirasçılara borç çıkarılmaktadır. Babanızın ölüm tarihi 2024/Kasım ayı maaş ödeme tarihinden önce olduğu için babanız 2024/Kasım ayına ait emekli maaşını hak etmeyecektir. Ayrıca bu maaş ölenin hak ettiği bir maaş olsa dahi sizin tarafınızdan çekilmemelidir. Ölenin hak edipte çekmediği bir tutar varsa mirasçılar bu tutarı yazılı olarak talep etmelidir. Bu durumda her mirasçıya hissesi oranında iade yapılacaktır.
Sigorta öncesi askerlik yapanlar avantajlı
Soru: Ben ilk defa 14.2.2000 tarihinde sigortalı oldum. Toplamda 9312 gün prim ödemem var. Kamu kurumu işçisiyim. Emeklilik için prim gün eksiğim yok. Askerliğimi 1997-1998 yılları arasında 18 ay olarak yaptım. Ben ne zaman emekli olurum. Erken emeklilik için askerliğin ne kadarlık kısmını borçlanmam gerekir? Aydın U.
Cevap: İlk defa 9 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 tarih aralığında sigortalı olan erkek işçiler SSK emeklilik şartlarına göre 7000 gün primle 60 yaşında emekli olabildiği gibi ilk defa sigortalı olunan tarihin üzerinden 25 yıl geçmesi şartıyla 4500 gün primle de 60 yaşında emekli olabiliyor. Buna göre askerlik borçlanması yapılmaması halinde ancak 60 yaşını tamamlayınca emekli olabileceksiniz. Eğer askerliğin en az 160 günlük bölümünü borçlanırsanız bu kez sigorta başlangıcınız 4.9.1999 tarihine çekilecek ve bu durumda EYT kapsamından hemen emekli olabileceksiniz. Yani en az 160 gün askerlik borçlanması ödemek sizi EYT’li yapacaktır.
Destek primi iade edilmez
Soru: Babam geçen yıl EYT kapsamından emekli oldu. Emekli olduktan sona çalışmaya ara vermedi, emekliye mahsus destek primi ödeyerek çalışmasını sürdürdü. Babam geçen ay vefat etti. Babamla annem ayrıydı. Ben de evliyim. Yani babamdan aylık bağlanacak kimsemiz yok. Mirasçıları olarak emeklilik sonrası yatan primlerini geri almamız mümkün mü? Neslihan Ş.
Cevap: Sosyal güvenlik mevzuatımıza göre ilk defa 1 Ekim 2008 tarihinden önce sigortalı olmuş işçilerin emekli olduktan sonra destek primi ödeyerek sigortalı çalışmasını sürdürmesi ve çalıştığı bu sürelerde de emekli maaşlarını almaları mümkün. Destek primi içerisinde emeklilik primi bulunmuyor. Sadece emekli işçinin iş kazası ve meslek hastalığı geçirme riskine karşı prim alınıyor. Bu nedenle destek priminin emekli maaşına bir katkısı olmuyor. Yine sosyal güvenlik mevzuatı gereği destek primi olarak ödenmiş sürelere ait prim tutarlarının gerek maaş bağlanacak hak sahiplerine gerekse maaş bağlanamayan yasal mirasçılarına iade edilmesi mümkün değil.
