Selenyum ne işe yarar hangi besinlerde bulunur? Selenyum faydaları ve selenyum diyeti
Selenyum nedir, ne işe yarar? Vücudun hücre koruma sisteminin önemli bir parçası olan selenyum eksikliği son yıllarda hızla artıyor. Vücudumuzda 1 mg'den daha az bulunan selenyum deniz ürünleri, karaciğer, böbrek ve diğer etlerde bol miktarda bulunur. İşte selenyum hakkında bilmeniz gerekenler. Günlük selenyum ihtiyacı nasıl karşılanır
Selenyum nedir? Selenyum faydaları nelerdir?
Selenyum, vücudun hastalıklara ve strese karşı direncini arttırır. Antioksidan aktivitedeki rolü nedeniyle serbest radikal hasarını ve iltihabı azaltır. Bu, selenyumun yaygın kanser türlerini önlemeye, virüslerle savaşmaya, kalp hastalıklarını önlemeye ve astım gibi diğer ciddi hastalıklarla ilişkili semptomları yavaşlatmaya yardımcı olarak vücudunuza fayda sağladığı anlamına gelir.
Selenyum eksikliğinde bağışıklık sistemimiz ve karaciğerimiz tüm tehlikelere karşı savunmasız hale gelir. Selenyum, vücut için çok önemli olmasına rağmen, çoğu insanda eksik olan bir mineraldir. Selenyum eksikliği, gençten yaşlıya her yaştan insan için çok yaygın ve önemli bir sorundur.
Günlük selenyum ihtiyacı nasıl karşılanır?
Bu miktar günlük ihtiyacın yaklaşık %11'ini karşılayabilir. Yumurtalardan ne kadar selenyum içerdiği, yumurtaların nasıl pişirildiği ile ilgilidir.
Selenyum, vitamin E ile birlikte güçlü bir antioksidan ve hücre koruyucusu olarak çalışır. Özellikle vücudumuzun askerleri olarak anılan glutatyon peroksidaz enziminin yapısında rol alır. Bu nedenle hayati öneme sahiptir. Selenyum, dokuların oksidasyon nedeniyle zarar görmesini engeller. Erken yaşlanmanın önlenmesi üzerine de olumlu etkileri vardır. Erkeklerin selenyuma kadınlardan daha çok ihtiyaç duydukları düşünülür. Erkeklerde bulunan selenyumun yarısı üreme sisteminde bulunur. Vücuttaki selenyum miktarı 1 mg’den azdır.
ÖNE ÇIKAN VİDEO
Selenyum ne işe yarar?
Selenyumun en önemli etkisi antioksidan özelliğidir. Bu özelliği ile kalp krizlerini önlemede de yardımcıdır. Hücrelerin, dolayısıyla dokuların yaşlanma sürecini yavaşlatır.
Sigara, alkol, okside yağlar, cıva, kadmiyum gibi insanlara zararlı maddelerin etkilerini azaltır. Protein sentezine, büyüme ve gelişmeye yararlıdır. Kan hücrelerinin kromozomlarının zarar görmesini önler. Spermlerin üretimine olumlu etki yapar. Selenyumun en yaygın kullanımı kanser ve kalp hastalıklardan korunma amaçlıdır. Bağışıklık sistemini güçlendirmek ve deri sağlığını artırmak amacıyla kullanılabilir.
Selenyum eksikliği neden olur?
Selenyum eksikliği, toprağın selenyum açısından zenginliğiyle doğrudan bağlantılıdır. Toprakları bu mineral açısından fakir yörelerde selenyumdan zengin yörelere göre meme, akciğer ve kalınbağırsak kanserlerinin sık görülmesi söz konusudur.
Selenyum hangi besinlerde var?
En zengin kaynakları deniz ürünleri, karaciğer, böbrek ve diğer etlerdir. Tahıllar ve tohumlarda da selenyum bulunur fakat bu, bitkinin yetiştiği toprağın selenyum miktarına bağlıdır. Sebzeler ve meyveler iyi kaynaklar değildir.
Selenyum İçeren Besinler Nelerdir?
Brezilya Cevizi. Brezilya cevizi, selenyum kaynaklarından biridir
Balık. Sarı yüzgeçli orkinos, yaklaşık 30 gram başına ortalama 92 mcg selenyum içerir.
Zenginleştirilmiş Gıdalar.
Sığır Eti.
Süzme Peynir.
Selenyum en cok hangi besinde?
Hangi yiyeceklerde selenyum bulunur? Selenyum içerisindeki doğal gıdalar, kümes hayvanları ve bazı et türlerine ek olarak Brezilya fıstığı, yumurta, karaciğer, ton balığı, morina ve ayçiçeği tohumları içerir.
Selenyum eksikliğinin sebepleri nelerdir?
Selenyum toprakta ve besin kaynaklarında bulunur. İnsanlar için, selenyum almanın temel yolu yiyecek, su ardından hava yoluyla da mümkündür. Toprağın içeriğindeki selenyum yere göre değişiklik gösterir: örneğin, araştırmalara göre Avrupa’nın ve Afrika’nın bazı bölgeleri selenyum seviyesi açısından fakirdir ve bu durum o bölgede yaşayan insanların da benzer şekilde bağışıklık sistemlerinin zayıf olduğu şeklinde yorumlanabilmektedir.
Yine başka araştırmalarda selenyumun kandaki değerinin düşmesi sonucunda Avrupa’daki bazı ülkelerde sağlık açısından endişe yaratan durumların ortaya çıkabileceği görülmüştür. Sağlık otoriteleri selenyum eksikliğinden kaynaklı bazı komplikasyonların ortaya çıkabileceğinden endişeleniyor.
Bu endişelerden en önemlisi, kanser ve kalp rahatsızlıkları gibi kronik hastalıkların daha yagın hale gelmesi. Yiyeceklerde bile, selenyum miktarı daha çok o besin maddesinin yetiştiği toprakla ilgilidir. Aynı yiyecek dahi, başka bir yerde yetişmişse eğer, selenyum açısından fakir bir durumda olabilir ve bu da o yiyecekten gelecek olan faydanın düşmesine sebep olabilir. Selenyum eksikliğinin artan erken ölüm riskiyle, bağışıklık sisteminin zayıf olmasıyla ve mental hastalıkların artmasında rol sahibi olduğu düşünülmektedir. Günlük önerilen miktar yetişkinlerde 55 mcg olsa da, 125 mcg ye kadarın asıl günlük ihtiyaçları karşılamaya yetebildiği öne sürülüyor.
Selenyum eksikliğinin sonuçları nelerdir?
Kronik mikrobik hepatit mikrobunda daha yüksek ölüm oranları
AIDS hastalarında daha yüksek ölüm oranları
Daha yüksek oranda mikrobik hastalıklara yakalanma ihtimali
Lenf, meme, prostat, kolon, akciğer, deri, mide ve karaciğer kanser türlerinin görülmelerinde artış
Sıklıkla görülen soğuk algınlığı ve grip
Tüm enfeksiyon tiplerine maruz kalmada hassasiyet
Serviksin papilloma virüsüne sürekli olarak yakalanması
Deride ve genital bölgelerde tedavisi mümkün olmayan siğiller
Herpes virüsüne daimi olarak maruz kalmak
Karaciğer hastalıklarının çoğu türünde artış
Tiroid hastalığında artış, tiroid kanserinde artış
Artan allerjiler ve kimyasal hassasiyetler
Enfeksiyonel problemlerde artış
Otoimmün hastalıklarda artış
Daha yüksek miktarda kalp hastalığı riski
Bilişsel gerilemelere sebep olur
Bu görmüş olduğunuz sonuçlar oldukça ciddi ve çoğu insan bu hastalıkların selenyum adındaki basit bir mineralin eksikliğinden kaynaklandığına inanmakta zorlanıyor. Ancak selenyumun vücuttaki fonksiyonunu ve nasıl çalıştığını anladığınız taktirde durum şaşırtıcı olmaktan çıkıyor. Selenyum, hücrelerinizin ve DNA’larınızın koruyucusu görevindedir.
Selenyumun tümörlü hücrelerin ölümünde yardımcı olduğu görülmüştür ve kanser türlerinde düşük selenyum miktarı başarısız sonuçlara sebep olabilmektedir. Toprak açısından fakir selenyumlu bölgelerde yaşayan kimselerin daha az selenyum aldığı, dolayısıyla da kanser vakalarının o tip bölgelerde daha sık görüldüğü bilinir.
Araştırmalara göre, selenyum miktarını yeterince alan erkek bireylerde, selenyum az alan bireylere kıyasla %65’e varan daha az ilerlemiş prostat kanseri görülme ihtimali mevcuttur.
Destekleyici bir biçimde, kemoterapi alan kanser hastaları selenyum kullanarak bu ilacın yan etkilerini azaltabilirler. 2-3 aylık bir selenyum desteğiyle, kemoterapi kaynaklı saç kaybı, mide bulantısı, karın bölgesi ağrıları, zayıflık ve iştah kaybı gibi yan etkiler, destekleyici selenyum kullanmayan kişilere göre ciddi şekilde azalmaktadır.
Araştırmalar göstermektedir ki düşük selenyum seviyeleri kanser türlerinin çoğuna davetiye çıkarmaktadır ve buna karaciğer kanseri de dahildir. Selenyum desteği, kronik karaciğer hastalıklarında hayati bir önem taşır, çünkü kanser riskini azaltmaktadır. Selenyum karaciğerinizin toksinlerden temizlenmesini sağlar. Bazı araştırmalara göre selenyum seviyelerinin siroz ve hepatitler gibi karaciğeri etkileyen hastalıkların doğrudan ilişki içerisinde olduğunu ortaya koymaktadır.
Ne kadar selenyuma ihtiyacınız var?
Şunu unutmamak gerekir ki eğer yiyeceklerinizden düzenli bir şekilde selenyum alıyorsanız, daha fazlasını almaya gerek yoktur. Araştırmalara göre, düşük selenyumlu kişilerde ek kullanım fayda gerekebilir, ancak yeterli seviyede selenyum alan bireylerde ek kullanım zararlı etkiler yapabilir. Bu yüzden kişilerin bilinçsiz bir şekilde selenyum ek maddelerini kullanmamaları gerekir. Vücudunuzun bir günde ihtiyaç duyduğu selenyum yaşa göre değişiklik gösterir. Bir yetişkin için güvenli ve yeterli selenyum dozu günde 100 mcg ile 400 mcg arasında değişmektedir. Aşağıdaki listede mikrogram üzerinden ihtiyaç duyulan selenyum miktarları verilmiştir.
Yaş Önerilen miktar Doğumdan 6 aya kadar 15 mcg 7-12 ay arası 20 mcg 1-3 yaş arası 20 mcg 4-8 yaş arası 30 mcg 9-13 yaş arası 40 mcg 14-18 yaş arası 55 mcg 19-50 yaş arası 55 mcg 51-70 yaş arası 55 mcg 71 yaş ve üzeri 55 mcg Hamile kadınlar ve yaşlı kadınlar 60 mcg Emziren kadınlar 70 mcg
Selenyum zararlı olabilir mi?
Genel anlamda, selenyum oldukça güvenlidir, çünkü hem insanlar hem de hayvanlar için fazlasıyla önemlidir. Ancak, sizin için iyi olması; ne kadar fazla tüketirseniz o kadar çok fayda sağlayacağınız anlamına gelmiyor. Eğer fazla tüketilirse olabilir. Örneğin Brezilya cevizi, (her cevizde 68-91 mcg kadar) çok ciddi derecede selenyum içerir. Fazla tüketildiğinde günde önerilen miktarın aşılmasına sebep olur. Aşırı dozda selenyum alımı, nefes almakta zorlama, titreme, böbrek yetmezliği, kalp krizi ve kalp yetmezliği gibi bazı rahatsızlıklara sebep olabilir.
Selenyumun üst limiti ise aşağıdaki listede verilmiştir.
Yaş Üst Limit Doğumdan 6 ay sonraya 45 mcg 7-12 yaş arası 60 mcg 1-3 yaş arası 90 mcg 4-8 yaş arası 150 mcg 9-13 yaş arası 280 mcg 14-18 yaş arası 400 mcg Yetişkinler 400 mcg