Sayım döküm cetveli ve seçim sandık tutanağı nedir

31 Mart yerel seçimlerinde İstanbul’da Binali Yıldırım’a verilen oyların Sayım döküm cetveli ile YSK’ya teslim edilen seçim sandık tutanağı verilerinin birbirini tutmaması Binali Yıldırım’a giden oyların büyük bir oyunla başka partilere kaydırılmasının belgeleri ortaya çıkmasıyla birlikte İstanbul seçim sonuçları sorgulanmaya başlandı. Peki Sayım döküm cetveli ve seçim sandık tutanağı nedir? İşte seçme oyunu kullandıktan sonra devam eden süreçle ilgili detaylar…

Oy verme işlemlerinin, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun’da belirtilen usul ve esaslara göre yürütülmesi için ilçe seçim kurullarınca oluşturulur. Sandık kurulu; yurt içinde bir başkan, bir ihtiyar meclisi/heyeti üyesi ve son yapılan milletvekili genel seçiminde en çok oy almış olan beş siyasi partinin üyesinden oluşur. Kurul üye sayısı üçten az olamaz. Yurt dışında ise bir başkan, bir kamu görevlisi üye ve son milletvekili genel seçiminde Türkiye genelinde en çok oy alan üç siyasi partinin bildirdikleri birer isimden oluşur. Seçmenin oyunu tam bir serbestlik ve gizlilik içinde kullanmasını, oyların sayım ve dökümü ile tutanaklara geçirilmesi gibi tüm sandık başı iş ve işlemlerini yürütür.

Sandık sonuç tutanağı nedir?

Cetvel, sandık kurulu başkanı ve siyasi parti temsilcisi tarafından imzalanacak ve mühürlenecek. Sandık sonuç tutanağının onaylı bir sureti, sandık kurulu tarafından sandık çevresi içinde herkesin görebileceği bir yere asılacak. Bu tutanak oy verme gününden itibaren bir hafta süreyle asılı kalacak.

Sandık sonuç tutanağının birer sureti, yeteri kadar hazırlanarak sandık kurulu başkanı ve üyelerince imzalandıktan ve mühürlendikten sonra seçime katılma yeterliliği olan ve talep eden siyasi parti ve bağımsız adayların müşahitlerine verilecek. Ayrıca, siyasi parti temsilcilerinin de imzaladığı sonuç tutanakları ile sayım döküm cetvelleri elektronik ortamda taranıp SEÇSİS üzerinden seçime katılan siyasi partilere gönderilecek. Sandıklar, bütün seçimlere ait sayım ve döküm işlemleri bitinceye kadar oy verme yerinden çıkarılamayacak.

İlçe seçim kurulu-döküm cetvelleri

Sandık kurulunca geçerli oy pusuları, tutanaklar, imzalı sayım ve döküm cetvelleri, geçersiz, itiraza uğrayan oy pusulaları, kullanılmamış oy zarfları ve pusulalar ayrı ayrı paketlenecek, üyelerce imzalanıp mühürlenecek torbaya konularak tekrar mühürlenip, imzalanacak. Hazırlanan mühürlü torba ve sadık kurulu mührü, en az iki üye tarafından en kısa zamanda ilçe seçim kurulu başkanına teslim edilecek. İlçe seçim kurulu torbayı, tamamlanan sandık kurullarından aldıkları seçim sonuçlarını SEÇSİS'te elektronik ortamda birleştirerek, il seçim kurulu başkanlıklarına ve siyasi partilere bildirecek.

Oylar nasıl sayılır? Oy döküm işlemi nasıl yapılır?

Oy verme süresinin bitimini takiben kullanılan oyların sayım ve döküm işlemleri açık olarak yapılır. Oy verme yerinde bulunan siyasi parti ve bağımsız adayların müşahitleri ile o sandık bölgesinde kayıtlı seçmenler sandık kurulunun işlerini aksatmayacak şekilde sayım ve döküm işlemlerini izleyebilirler. 

1. Sandığın açılmasını müteakip sandıktan çıkan oy zarfları ile sandık seçmen listesinde oy kullanan seçmenlerin imzaları veya parmak izleri sayılır.

2. Çıkan oy zarfları açılmadan kontrol edilir. Geçersiz zarf varsa ayrılır; sayısı tutanağa yazılır.

3. Zarf sayısı oy kullanan seçmenlerin sayısından fazla ise zarfların arasından gelişigüzel çekilen bu sayıda zarf yakılır. İmza ve zarfların birbirine eşitliği sağlanır.

4. Zarf sayısı imza sayısından az ise doğrudan sayım - döküm işlemine geçilir.

5. Kullanılmayan oy pusulaları ve zarflar da sayılarak bağlanır, mühürlenir ve sandık kurulunca tutanağa geçirilir.

6. Oyların sayım ve dökümü derhal başlar, açık ve aralıksız yapılır. Yapılacak şikâyet ve itirazlar, işidurdurmaz. Sandık kurulu başkanı, sayım ve döküm işlemine başlamadan önce, sayım-döküm cetvellerinin boş ve yazısız olduğunu hazır bulunanlara gösterir.

7. Sandık kurulu başkanı, sayım dökümün düzenini sağlamak bakımından;

 a) Bir üyeyi, sandıktaki zarfları kendisine vermek,

 b) İki üyeyi, okunan oy pusulalarını sayım ve döküm cetvellerine işlemek,

 c) Bir üyeyi, okunan ve dökümü yapılan oy pusulalarını ve açılan zarfları masa üzerine düzenli biçimde

 yerleştirmek ve korumak, üzere görevlendirir.

Sayım ve döküm işlemi tamamlanan ve sandık kurulunca imzalanan sandık sonuç tutanağının onaylı bir sureti, seçim çevresinde herkesin görebileceği yere bir hafta süre ile asılır. 

Sandık sonuç tutanağının birer sureti, o seçim çevresinde seçime katılan ve talep eden siyasi parti ve bağımsız adayların müşahitlerine, yeteri kadar hazırlanarak sandık kurulu başkanı ve üyelerince imzalandıktan ve mühürlendikten sonra verilir. Sayıma ilişkin kâğıt ve belgeler seçim torbasına konulup torbanın ağzı bağlanarak kurul mührüyle

mühürlenir ve imzalanır. Hazırlanan mühürlü torba ve sandık kurulu mührü, sandık kurulu başkanı ile ad çekme yoluyla belirlenecek en az iki üye tarafından hiçbir gecikmeye meydan verilmeksizin en kısa zamanda, ilçe seçim kurulu başkanına teslim edilir. İlçe seçim kurullarınca, sandık sonuç tutanaklarının birleştirilmesi işlemleri siyasi parti temsilcileri ile müşahitlerin huzurunda yapılır.

Sandık sonuç paylaşım sistemi

İlçe seçim kurullarınca Seçim Bilişim Sistemine (SEÇSİS) girişi yapılan sandık sonuç tutanağındaki partilerin aldığı oy sayıları ve taranarak elektronik ortama aktarılan imzalı sandık sonuç tutanakları, seçime katılan siyasi partilere web servis veya web ara yüzü ya da toplu veri aktarımı olarak eş zamanlı verilerek seçim sonuçları üzerinde siyasi partilerin denetimi sağlanır.