Ortadoğu’da dengeler yeniden mi kuruluyor! İlber Ortaylı’dan AKM’de dikkat çeken uyarılar
Tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı, MÜSİAD’ın “Vizyoner’25” programında yaptığı konuşmada hem Türkiye’nin hem de bölgenin geleceğine dair çarpıcı değerlendirmelerde bulundu.
Osmanlı’dan bu yana gelen devlet ve ordu geleneğinin küçümsenmemesi gerektiğini vurgulayan Ortaylı, Türkiye’nin kalkınan üçüncü dünya ülkeleriyle kıyaslanamayacağını belirtti. Orta Doğu’nun kritik bir eşiğe geldiğini söyleyen Ortaylı, temel kurumlara yönelik saldırıların bedelini orta sınıfın ağır şekilde ödeyeceğini ifade etti. Türkiye’nin bugün kendi tarihinin en hassas dönemlerinden geçtiğini aktararak, sanayiden tarıma birçok alanda yaşanan aksaklıkların bölgesel riskleri artırdığına dikkat çekti. Suriye’nin kuzeyinin gerçek demografik yapısına işaret eden Ortaylı, bu alanların boş bırakılması halinde İsrail’in devreye gireceğini söyleyerek sanayi bölgelerinin tehdit altında kalabileceğini dile getirdi.
Ortaylı, Türkiye’nin siyaset yerine önce akılcı ekonomi politikalarına yönelmesi gerektiğini belirtti. Azerbaycan’ın bölgede attığı dengeli adımları örnek gösteren Ortaylı, küçük devletlerin birden fazla düşman edinmesinin büyük hata olduğunu vurguladı. İsrail’in yeni Orta Doğu düzeninde yer alacağına dikkat çekerek, Filistin’in geleceğinde Türkiye’nin belirleyici bir rol oynadığını ifade etti. Türkiye’nin ilk tanıyan ülkelerden biri olmasına rağmen yıllardır İsrail’den hakaret işittiğini hatırlatan Ortaylı, buna rağmen bölgede ayakta kalan tek aktörün yine Türkiye olduğunu söyledi. Filistin’in sesinin bugün dünyaya Türkiye üzerinden duyurulabildiğini belirterek, doğru ekonomik akıl ve güçlü adalet sistemiyle ülkenin geleceğini sağlam temellere oturtmak gerektiğini dile getirdi.
Tarihçi ve yazar Prof. Dr. İlber Ortaylı, Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) tarafından bu yıl "Konnektivite: Order-Disorder-Reorder" temasıyla düzenlenen, Türkiye'nin ve bölgenin kapsamlı gelecek vizyonu etkinliklerinden biri olarak kabul edilen Vizyoner'25 programına konuk oldu.
Anadolu Ajansının global iletişim ortağı olduğu, Okan Bayülgen'in moderatörlüğünü üstlendiği "Bir Sohbetin İçinde Zamane Dünyası" başlıklı etkinlik Atatürk Kültür Merkezi'nde gerçekleştirildi.
Fatih Sultan Mehmet'ten bu yana Osmanlı toplumunun ordudaki başarılarına değinen Ortaylı, "Yapılanlar küçümsenecek şeyler değil. Bizim ülke yapımızın arkasında birkaç yüz sene var. Burası onun için kalkınan üçüncü dünya ülkesi gibi görünmemeli." dedi.
- "Çok kritik bir noktadayız"
Ortaylı, Orta Doğu'nun önemine işaret ederek, "Keşke Orta Doğu uyansa. Türkiye, keşke Orta Doğu'da uyansa. Burası doğrudan doğruya Kuzey Akdeniz'dir. Kuzey Akdeniz, tarih boyunca kendini savunan bir bölgedir. İktidar ve muhalefet olarak insanlar aklını başına toplamazsa temel müesseslerimize saldırmaktan, tahrip etmekten zevk alırsa bedelini orta sınıflar çok fena öder. İşinde gücünde olan insanlar, çocuklarımız bunun bedelini öder. Yani Gazzelilerin bile durumunu özleyecek hale geliriz. Çok kritik bir noktadayız." diye konuştu.
İlber Ortaylı, Türkiye'nin kendi tarihinin olgun bir döneminden geçtiğini vurgulayarak, şunları kaydetti:
"Yani bütün gelişmelere bakınca, yaşadıklarımızın en kritik dönemindeyiz. Geriye baktığımızda darbe üstüne darbe. Derken, 1960'ların Türkiye'si hop diye Suriye olabilirdi ama olmadı. Türkiye bir sanayi ülkesidir. Daha da sanayi ülkesi olma noktasında gelişecek. Sanayinin yüzde 35'i Urfa'ya, Antep'e ve Çukurova bölgesine yığılmıştır. Maalesef o bölgenin tembelliği yüzünden de çalışmalar durmuştur. Ziraat de gerilemiştir. Sanayi çökmüştür. Milli gelirimize dövizin katkısı utanılacak düzeydedir. Akdeniz'in en verimli ovası, İnegöl mobilyacılarının gerisindedir döviz babında. Bizim politikalarımızda bazı şeylerle oynamamız lazım. Kimin oynayacağı beni alakadar etmez ama Suriye'nin kuzeyini Suriye'ye katıp düşünmek yanlıştır. Çünkü Suriye'nin Halep bölgesi, Suriye değildir. Burada Türkler yaşar, doğu kısmında Kürtler, batı kısmında Türkmenler ve Hristiyan Araplar ve Aleviler yaşar. Buralara eğer gayet halisane duygularla el atıp, yanaşmazsak el atacak adam var. Aşağıda İsrail var. Yani sanayi bölgemiz tehlikeye girer. Biz kanımız, canımızla barajları yaptık, ovayı suladık, orada sanayi kurduk, gelişti ve daha da gelişecek bunları bilmemiz lazım."
Türkiye'de siyasetten önce iktisat yapılması gerektiğinin altını çizen Ortaylı, "Akıllı olmak zorunda olan bir Kuzey Akdeniz ülkesiyiz. Nasıl Azerbaycan kendinden beklenmeyecek, Balkan ülkelerinde görülmeyen bir atılım ve enerjiyle gidip Ermenilerle anlaştı ve akıllısını yaptı. Çünkü Ermenistan'la Azerbaycan'dan başka Kafkasya'da iş yapacak kuvvet yoktur. Gürcülerle falan hayat bulamaz orası ve tabii Türkiye'ye de ihracat, ithalat olarak her zaman muhtaçtırlar. Aynı şekilde Azerbaycan, Yahudilerle de tutarlı bir politika takip etti. Çünkü hiçbir küçük devletin iki tane düşmanı olmaz. Aptallıktır o." değerlendirmesini yaptı.
Filistin'in sesinin bugün Türkiye aracılığıyla duyulduğunu dile getiren İlber Ortaylı, "Türkiye sayesinde Filistin’in birtakım hakları gelebilecekse, verilebilecekse verilecek. Konuşacak başka adam yok. Siz bunun farkındasınız herhalde. Öyle ortada maalesef Orta Doğu yok." dedi.
Ortaylı, 400 hukuk fakültesinin yer aldığı Türkiye'nin doğru bir adalet sistemine de sahip olması gerektiğinin altını çizdi.
