O bölgede bekleyiş uzadıkça uzadı! Altın madeninin açılması için gözler çevrildi
Erzincan’ın İliç ilçesinde 21 aydır kapalı bulunan Çöpler Altın Madeni, bölge ekonomisini derinden sarsmış durumda. İşsizlik arttı, bir zamanlar göç alan ilçe artık göç verir hale geldi. Esnaf iş yapamamaktan, gençler ise iş bulamamaktan dertli. Şirket cephesi ise yeni sistemle 6 aydır üretime hazır olduklarını açıklayarak umutları yeniden canlandırdı.
Madencilik, Türkiye ekonomisinde olduğu kadar kırsal kalkınmada da önemli rol oynuyor. Maden işletmeleri, bulundukları bölgelerde yarattıkları istihdam ve tedarik zinciriyle binlerce kişiye gelir sağlıyor. Madenlerin bulunduğu bölgeye etkisine en güzel örnek Erzincan'ın İliç ilçesindeki Çöpler Altın Madeni. Hem direkt hem de dolaylı olarak bölgede binlerce kişiye iş imkanı sağlayan Çöpler Altın Madeni'nin 9 işçinin hayatını kaybettiği kazanın ardından faaliyetlerini askıya alması ilçede adeta hayatı durdurdu. Madenin faaliyette olduğu dönemde hızla gelişen ve göç alan ilçe, 21 aydır durgunluk yaşıyor. Esnaf, satışların neredeyse durma noktasına geldiğini, iş yapamayan birçok vatandaşın ilçeyi terk ettiğini ifade ediyor. Madenin 21 aydır kapalı olması nedeniyle bölge ekonomisinde yaşanan durgunluğu derinden hisseden İliç halkı, siyasi parti temsilcileri madenin bir an önce yeniden faaliyete geçmesini istiyor.
ALTIN ÜRETİMİNDE SERT DÜŞÜŞ
Çöpler Altın Madeni'nin faaliyetlerinin durması sadece bölge değil, ülke ekonomisini de olumsuz etkiledi. Türkiye'nin yıllık altın üretimi, 2020 yıllında 42 tonla Cumhuriyet tarihi rekorunu kırdı. Ancak İliç'teki madenin faaliyetlerinin Şubat 2024'ten bu yana durdurulması, Türkiye'nin yıllık toplam altın üretiminin de 32 tona gerilemesine neden oldu. Yıllık 200 bin ons altın üretimi yapan madenin 21 ay kapalı kalması nedeniyle Türkiye ekonomisinin kaybı ise 10 tonluk altın üretimi karşılığı olan yaklaşık 1.5 milyar dolara ulaştı. Ayrıca devletin vergi, SGK primi ve devlet hakkı gibi kalemlerde de kaybı olduğu belirtiliyor. Türkiye'nin cari açığı başta olmak üzere ekonomisi için önem taşıyan Çöpler Altın Madeni'nin yeniden faaliyete geçmesini başta İliç olmak üzere bölge halkı merakla bekliyor.
SSR Mining Kıdemli Başkan Yardımcısı Cengiz Demirci, yeniden faaliyete geçmek için gerekli tüm çalışmaların tamamlandığını, üretime 6 aydır hazır olduklarını söyledi. Meclis Araştırma Komisyonu Taslak Raporu'nda belirtilen tüm kontrollerin yapılarak üretim yönteminin tamamen değiştirildiğini aktaran Demirci, şunları söyledi: "Bundan böyle sadece tank liçi diye tabir ettiğimiz yöntemle, sülfitli cevher üretim tesisinde üretimi gerçekleştireceğiz. Türkiye'de bir ilk olan sülfit tesisi, dünyada da sınırlı sayıda bulunuyor. Sülfit tesisinin yatırım maliyeti bugünkü rakamlarla 3 milyar doları buluyor. Anagold olarak Türkiye ekonomisi için Çöpler Altın Madeni'nde önemli bir üretim yaptığımızın farkındayız. Ülkemize güveniyoruz. Önümüzdeki dönemde de yine yatırımlarımıza devam edeceğiz."
Yeni yöntemin çevre ve iş güvenliği açısından da önemli olduğuna dikkat çeken Demirci, "Burada kritik özellik ise şu: Kapalı sistemler sayesinde iş güvenliği riski en düşük yöntem. Tüm süreçler otomasyonla kontrol ediliyor. Sülfit tesisi ile üretimde süreç, kapalı sistemde gerçekleştiği için çevreye zarar verme riski de en aza indiriliyor. Kapalı bir sistem olduğu için toprak ve su kirliliği gibi çevresel riskler büyük ölçüde minimize ediliyor. Yüksek teknoloji sayesinde altının geri kazanım oranı daha yüksek. Bu da altında arz açığı olan ülkemiz için çok önemli" diye konuştu.
2.570 KİŞİ İŞSİZ KALDI
Madenin faaliyetleri durmadan önce 650 kişiye doğrudan, taşeronlarla birlikte toplam 3 bin 500 kişiye istihdam sağlıyordu. 117 ana ve alt taşeron firma faaliyet gösteriyordu. Maden, düzenli olarak bin 116 tedarikçiden alım yapıyordu. Faaliyetlerin durmasıyla 370 Anagold çalışanı ve 2 bin 200 taşeron olmak üzere toplam 2 bin 570 kişi işsiz kaldı. Dolaylı etkiyle birlikte yaklaşık 50 bin kişinin bu süreçten etkilendiği tahmin ediliyor.
TÜM PARTİLER MADENİN AÇILMASINI İSTİYOR
İliç Belediye Başkanı Mehmet Elçi: Madenin 21 aydır kapalı olması ilçede hem ekonomik hem sosyal sıkıntılar yarattı. Vatandaşlarımız haklı olarak sitem ediyor. Artık yalnızca bir işletmeden değil, bir ilçenin yeniden canlanma mücadelesinden söz ediyoruz. Bu nedenle madenin açılması sadece İliç için değil, ülkemiz için de önemli.
AK Parti İlçe Başkanı Ahmet Yılmaz: Madenin kapalı kalması ilçe ekonomisinde derin yaralar açtı. Esnaf iş yapamaz hale geldi, işsizlik arttı. Gençlerimiz başka illerde iş aramak zorunda kalıyor. Madenin bir an önce faaliyete geçmesini ve ekonomik sıkıntıların hafiflemesini bekliyoruz.
MHP İlçe Başkanı Mahmut Taşyumruk: Her gün onlarca vatandaş 'Artık evimize ekmek götüremiyoruz' diyerek bize ulaşıyor. Şirket üzerine düşen sorumlulukları yerine getirdi. Devletimizin de gerekli adımları atacağına inanıyoruz.
CHP İlçe Başkanı Gökmen Yıldırım: Maden faaliyetteyken yaklaşık 4 bin çalışanın tamamı işsiz. Pek çok esnaf dükkânını kapattı. İşsizlik maaşlarının süresi doldu, insanlar geçim derdinde. Biz siyasi parti temsilcileri olarak sürekli sahadayız, çarşıda, köylerde halkla iç içeyiz. Gittiğimiz her yerde vatandaşların en çok sorduğu soru 'Maden ne zaman açılacak?' oluyor.
AK Parti İl Başkan Yardımcısı Mustafa Gürbüz: Madenin kapalı olması bölge ekonomisini olumsuz etkiledi. İnsanlar işten çıkınca bu durum doğal olarak bize de yansıdı. Gerçekten büyük bir sıkıntı var. Madenin bir an önce açılmasını istiyoruz.
Çöpler Köyü Muhtarı Celal Çoban: Burada çevre kirlendi, siyanür sızdı gibi söylemler asılsız. Sebze ve meyve yetiştiriyoruz, gölde balıklar var. Çevresel olarak bir sıkıntı yaşamadık.
KASAP, MANAV, İŞÇİ, KÖYLÜ 'MADEN AÇILSIN' DİYOR
Giyim mağazası sahibi Nurten Alpaydın: İnsanlar işten çıkınca bu durum doğal olarak bize de yansıdı. Hem esnaf olarak biz zorlanıyoruz hem de halk genel anlamda etkilenmiş durumda. Madenin bir an önce açılmasını istiyoruz.
Manav işletmecisi Özlem Sayer Gürbüz: Başka köylere gitmesek, başka yerlerde pazar açmasak iş yapmamız mümkün değil. Çünkü gelen-giden yok, sirkülasyon yok.
Kasap Ümit Budak: İnsanların maddi gücü zayıfladı, çoğu kişi şu an dışarıda çalışamıyor. Sadece ilçemiz değil, Malatya, Elâzığ, Erzincan gibi çevre iller de madenin açılmasını bekliyor.
Erzincan'da lastik bayii sahibi Cemal Başgöze: Erzincan ekonomisine büyük yansıması oldu. Kapanmanın ardından işlerimiz ciddi ölçüde azaldı.
Madende eski işçi Recep Şeker: Maden kapandı, birçok kişi işsiz kaldı, aç kaldı. Sadece biz değil, civar illerden birçok insan bu madenden ekmek yiyordu. Herkes bir umutla madenin yeniden açılmasını bekliyor.
Hayvancılıkla uğraşan Mustafa Aslan: Madenin sağladığı Sosyal Kalkınma Fonu desteğiyle ahırımı yaptım, şu anda 400 küçükbaş hayvanım var. Eğer maden olmasaydı bu ahırı boşuna yapmış olurdum.
İlçede yaşayan Hüseyin Gürbüz: Maden faaliyetteyken ilçe canlıydı, şimdi ise sönük hale geldi. İşlerin durmasıyla işsizlik en üst seviyeye çıktı.
ALTIN MADENCİLİĞİ TÜRK EKONOMİSİ İÇİN STRATEJİK
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2025'in ilk yarısında dış ticaret açığı 49.4 milyar dolar. Bu açığın yüzde 40'ı madencilik kaynaklı olurken, altın dış ticaret açığının en önemli kalemini oluşturdu. 2023'te dış ticaret açığının yüzde 24.2'si altından kaynaklandı. 2024'te bu oran yüzde 16.6'ya, 2025'in ilk yarısında yüzde 16.2 olarak hesaplandı. Cari açığın enerjiyle birlikte en büyük kalemini de altın oluşturuyor. Türkiye'de altın madenciliği 2000'li yıllarda başladı. 2020 yılında 42 tonluk üretimle Cumhuriyet tarihinin rekoru kırıldı. Ancak Çöpler Altın Madeni'nin kapalı olması nedeniyle üretim geçen yıl 32 tona geriledi. Türkiye'nin yıllık altın talebi ise 150 ila 200 ton arasında değişiyor. Bu miktar, mevcut üretimin beş katına denk geliyor.
