Arıtılmış suda bile kafein çıktı! Tehlikeli mi?

Kanalizasyon sistemlerinin çoğu, yağmur suyu ve evsel atık suyunu tek bir boruda taşıyan birleşik sistemlerdir. Borulara giren kafein miktarı arttıkça, bu kafeinin bir kısmı arıtma tesislerinden kaçıp doğrudan nehirlere ulaşabilir.

Her bir fincan kahve, yüzlerce kimyasal bileşik içerir. Kafeinin yanı sıra (eğer kafeinsiz içmiyorsanız) birçok kahveye süt ve şeker eklenir. Bazı kahveler kakao, baharatlar ve diğer katkı maddelerini de içerebilir.

Bunlar arasında çevresel etkisi en büyük olan kafeindir. Kafein çevrede kolayca çözünmez ve parçalanmaz; “yeni kirleticiler” arasında sayılır (yani bilim insanlarının yakın zamanda ölçmeye başladığı, düzenli olarak izlenmeyen maddelerdendir). Ancak 2003’te bile İsviçre’deki göller ve nehirlerde kafein kirliliği tespit edilmişti.

Ama bu durum, kafeinsiz kahvenin lavaboya dökülebileceği anlamına da gelmez. Tüm kahve türleri suyun pH seviyesini düşürür. Ayrıca kahvede bulunan organik bileşikler, su içinde parçalanırken sistemden oksijen çeker, bu da ekosistemi olumsuz etkiler.

Kahvede bulunan besinler ayrıca alg (yosun) oluşumunu teşvik eder, bu da nehir ve göllerde oksijen eksikliğine yol açarak deniz bitkileri ve hayvanlarının yaşamını tehlikeye atabilir.

Atık su arıtma tesislerinin kafeini arıtma kapasitesi büyük ölçüde değişkenlik gösterir. Bu oran, tesis tasarımı, mevsim, sıcaklık ve diğer faktörlere bağlı olarak %60 ile %100 arasında değişir. Bu da demektir ki, arıtılmış sular bile doğaya salındığında kafein içerebilir.

Şiddetli yağmurlar durumu daha da kötüleştirir. Boru kapasitesi aşıldığında, arıtılmamış atık su doğrudan nehirlere yönlendirilir – evler, işyerleri ve tesisler su taşkınından korunmuş olur, ancak çevre büyük zarar görür.

Sokaktaki rögarlar ya da tuvaletler fark etmeksizin, vücudumuza giren kafeinin bir kısmı eninde sonunda nehirlerimize ve denizlerimize ulaşır.

Bu sadece Birleşik Krallık'ta değil, dünyanın her yerinde – hatta Antarktika’da bile – görülen bir sorundur. 104 ülkede 258 nehir üzerinde yapılan bir araştırmada, örnek alınan yerlerin yarısından fazlasında kafein tespit edilmiştir.

Son araştırmalar, kafeinin tatlı su yosunları, bitkiler ve su böceklerinin metabolizması, büyümesi ve hareketliliği üzerinde etkili olduğunu ve hatta ölümlerine yol açabileceğini ortaya koyuyor.