Madde bağımlısı iyileşme modeli -AYBUDER-
Ayık Yaşamda Buluşalım Derneği, 06.06.2008 tarihinde, Yavuz Tufan Koçak önderliğinde iyileşmekte olan bağımlılar tarafından İstanbul’da kurulmuştur. Fakat derneğin kurulma fikri çok daha eskilere dayanmaktadır.
Dernek Kurucu Başkanı Yavuz Tufan Koçak, 15 yıldır iyileşmekte olan bir bağımlıdır. Adsız alkolikler toplantılarında ayılmaya başlamış, yıllar içinde pek çok yerde grup destek hizmetleri yapmıştır. Gruplara gelen ağır vakaların bazılarında, daha yoğun bir çalışma yapmanın gerekli olduğunu fark edince de kişilerle birebir çalışmalar yapmaya başlamıştır. Türkiye’de gerçek manada bir rehabilitasyon ve sosyal entegrasyon merkezinin olmamasından kaynaklı olduğunu düşündüğü bu soruna bir çözüm olarak, 2000’li yıllarda AYBUDER’i kurmuştur. Orada bağımlılarla, onların aileleriyle ve hayatında değişim isteyen herkes ile grup destek toplantıları ve birebir çalışmalar yapmıştır. Çok güzel sonuçlar almasına rağmen dernek yerinin kirasını ödeyemediği için daha bir yılı dolmadan derneği kapatmak zorunda kalmıştır. Belli bir süre evinde grup destek toplantılarına devam etmiştir. Daha sonraları da birebir çalışmalarına geri dönmüştür. Hangi şehirden olursa olsun onu aradıklarında bağımlının evine gidip, ailesiyle ve bağımlıyla çalışmalar yapmıştır.
2012 yılının ortalarında yaptığı çalışmalar meyvelerini vermeye başlamış ve hayatına dokunduğu kişiler ile birlikte bir ekip çalışması yaparak, daha fazla kişiye ulaşabilmek ve bu bağımlılık hastalığını anlatabilmek için YTK Yaşam Atölyesi olarak danışmanlık firmasını kurmuştur. 2013 yılında ekip arkadaşlarının da ısrarıyla, AYBUDER’i ikinci kez kurmuştur.
“Bir denizyıldızı daha..” sloganıyla yola çıkan, tamamı iyileşmekte olan bağımlılardan oluşan ekip gönüllü olarak hizmete başlamışlardır. Tüm ekonomik zorluklara rağmen ilk yıl ayakta kalmayı başarmış, yüzlerce bağımlı ve bağımlı yakının bağımlılık konusunda bilinçlendirilmesini sağlamıştır.
2014 yılında Gençlik ve Spor Bakanlığı, Gençlik Projeleri Destek Programı kapsamında “Ayık Yaşam Atölyesi” Projesi desteklenmiş bir yıl boyunca bu projeyle binlerce kişiye, yazılı ve görsel basından, yüz yüze görüşmelerle, seminerlerle ve telefon görüşmeleriyle bilinçlendirme çalışması yapılmıştır.
AYBUDER, 2015 yılında Antalya’da bilinçlendirme çalışmalarına başlamış ve 2016 yılında Antalya İl Temsilciliğini açmış ve idealize ettiği 5 dönümlük bir bahçe içinde, bağımlıların sosyal uyum çalışmalarını yapabileceği bir merkezde faaliyetlerine başlamıştır.
2016 yılında Gençlik ve Spor Bakanlığı, Gençlik Projeleri Destek Programı kapsamında “Bir Çare Var” Projesi desteklenmiş ve 5 ay boyunca yüzlerce aileye danışmanlık hizmeti verilmiş, onlarca gencin de iyileşmesi ve sosyal uyumlanma süreçleri desteklenmiştir.
İstanbul’da amacı; sağlık, eğitim, sosyal hizmet profesyonelleri, öğrencileri ve STK temsilcilerine, madde bağımlılarına temel düzeyde sosyal hizmet müdahale becerisi kazandırmak olan, 8 hafta sürecek “Madde Bağımlılığı ve Sosyal Hizmet Uygulamaları” eğitimini düzenlemiş ve 4. Eğitim dönemiyle eğitime devam etmektedir.
Haziran 2016’da İstanbul’daki merkezini Antalya’ya taşıyıp, halen faaliyetlerine devam etmektedir.
30.11.2016 tarihinde Antalya Büyükşehir Belediyesi ile protokol imzalamıştır.
01.09.2017 tarihinde Gençlik ve Spor Bakanlığı, Gençlik Projeleri Destek Programı kapsamında “Yaşama Merhaba” Projesi kabul edilmiş ve halen yürütülmektedir.
4 yıl boyunca İstanbul’da 3 göz odalı derneğimizde sıfır kimyasalla hayata dönen en ağır bağımlılar ile bir umut olduğunu haykırdık. Son 1,5 yıldır da Antalya’da müstakil bir köy evinde çalışmalarımızı sürdürüyoruz.
5,5 yılda en az 15.000 kişiye telefon, yüz yüze görüşme, mail yoluyla ulaştık.
En az 300 bağımlıya kalıcı hizmet verdik.
12 büyük üniversiteden en az 300’er kişi katılımcının olduğu öğrenci ve akademik kadroya seminer verdik. 13 üniversitede madde bağımlılığı ve iyileşme sürecini anlatmak için seminerler verdik.
Onlarca televizyon programına katıldık, belgesellerimiz çekildi, haberlerde yer aldık, yazılı basında yer aldık ve milyonlara sesimizi duyurduk.
AYBUDER İYİLEŞME MODELİ
Bu bir “damdan düşme” hikayesi, başarımızın sırrı da bu.
Bir bağımlı karşısında iyileşmiş bir bağımlıyı gördüğünde bu işin olabileceğine dair inancı oluşuyor.
İlk aşamada bizler nasıl yaptıysak onun da yapabileceğini ona anlatıyoruz. Farklı bir yerde de aileyi konuyla ilgili bilgilendiriyoruz.
Aile ve bağımlı gelişime ve değişime açıksa onlarla iyileşmede bir yolculuğa başlıyoruz.
Bu konuda aile çok önemli çünkü bağımlılık ömür boyu sürecek bir hastalık.
O yüzden bu yolcukta aileyle birlikte ilerliyoruz.
Aile hastalığı tanımak, ona nasıl davranması gerektiğini öğrenmek ve kendi gelişimiyle ilgili mücadele ederken, bağımlıda zamanını bizimle birlikte burada kalarak geçiyor.
Öncelikli hedef ayıklık süresini yani hiçbir şey kullanmadan geçirdiği süreyi uzatmak.(Bu dönem bağımlı için en kritik zamandır.)
Kaybettiği özgüvenini kazanması için zamana ihtiyaç duyduğu dönemdir.
Sabah toplantı yapıyor güne içsel bir disiplinle başlıyoruz. Gün içerisinde rehberiyle birlikte birebir sorunlarıyla ilgili görüşme yapılıyor. Gelişim filmleri, eğitim videolarıyla ve kişisel gelişim kitaplarıyla hayata yeni bir bakış açısı kazanması destekleniyor.
Daha sonra bu durumu çeşitli rekreasyon çalışmalarıyla da yaşamın içine dahil etmek gerekiyor. Birlikte belki de hiç gitmediği tiyatroya gitmek, ilgisi olduğu alanda bir hobi çalışmasına yönlendirmek, bir enstrümana yeteneği varsa ona yönlendirmek, belli bir süre geçtikten sonra eğitimi yarıda kaldıysa ona devam edebilmesi için kolaylık sağlanması, bir hayvan beslemesi, v.b. gibi
Bağımlı için en önemli şey; madde kullanmadan nasıl yaşayabileceğini öğrenmesi ve neden madde kullanmak istediği ile ilgili duyguların çözülmesi.
Küçük ve emin adımlarla ilerlemek gerekiyor. Hastalığın seyri kişiden kişiye değişiklik gösterdiğinden kimisi için 3 ay bile onu çok daha özgür bir alana götürürken kimisi için 6 ay bile yeterli gelmiyor. O yüzden en az 2 yıl bizlerden hiç kopmaması gerekiyor. Bizler bağımlının yatağını toplamayı öğrenmesi sürecinden, girdiği tuvalette sifonu çekmeyi öğrenmesi sürecine kadar onun yanında 24 saat bilfiil rehberliğini yapıyoruz.
Aynı zamanda ailenin de kopmaması gerekiyor rutin olarak yapılan gelişim ve değişim toplantılarına düzenli katılımları olması ve bu hastalığı ciddiye almaları gerekiyor. (2 yıldan sonrası içinde her mahallede, en azından her semtte bu tarz gelişim, değişim ve farkındalık toplantıları olması gerekiyor ki bireyler ömür boyu taşıyacakları bu hastalıkla daha kaliteli bir yaşam sürdürebilsinler.)
Bunlar uygulandığı ve gereken emek verildiği sürece iyileşmede olumlu sonuçlar alıyoruz.